[[پرونده:Neurergus Kaiseri.jpg|بندانگشتی|[[سمندر لرستانی]] از جمله گونههای بومزادبومی انحصاری [[ایران]] و در معرض خطر [[انقراض]] است.]]
'''بومزادی''' عبارت است از وضعیتی [[بومشناسی|بومشناسانه]] که در آنبه [[گونه (زیستشناسی)|گونهایگونههای زیستی]] مختص و بومی منطقهای جغرافیایی، همچون یک جزیره، کشور یا دیگر مناطق، یا همچنین انواع گوناگون [[زیستگاه]]، است.منطقه [[یاخته|یاختههایی]]جغرافیایی، کهجزیره [[محلییا (زیستشناسی)|محلی]]کشور یککه مکان هستندانحصاراً در صورتیآن کهمنطقه دریافت مناطقشوند دیگرو نیزبیرون یافت شوند، بومزاداز آن مکاندیده بهنشوند شمار'''بومی نمیروند.انحصاری''' مفهوم متقابل با بومزادی، [[گستره جهانی]]گفته استمیشود.<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/186799/endemism |عنوان=Endemism | ناشر =[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopedia Britannica]]|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref>
گونههای بومزادبومی انحصاری با احتمال بیشتری در مناطقی که از دیدگاه زیستی محفوظ و دورافتاده هستند، شکل پیدا میکنند. برای نمونه، بسیاری جزیرهها به دلیل در انزوا بودن دارای گونههای گیاهی و جانوری بومزاد هستند؛ [[هاوایی]]، [[جزایر گالاپاگوس]]، و [[سقطرا]] از جمله این جزایر هستند. [[ماداگاسکار]] نیز به دلیل جداافتادگی از [[آفریقا]] دارای تعداد زیادی گونههای بومزاد است.<ref>{{یادکرد|نویسنده =Laurie Godfrey |نشانی=http://www.pbs.org/edens/madagascar/eden.htm |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =PBS |تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref> دیگر مناطق منزوی و دورافتادهٔ اینچنینی را میتوان در [[بلندیهای اتیوپی]] یا آبهای منزوی چون [[دریاچه بایکال]] یافت.
از آنجا که گونههای بومزاد منحصر به یک منطقه جغرافیایی یا آب و هوای ویژه هستند، با هر گونه تغییر در محیط زیستشان میتوانند به سادگی مورد تهدید انقراض قرار گیرند. فعالیتهای انسانی نیز میتوانند تاثیر بسیاری در افول [[وضعیت بقا|وضعیت بقای]] گونه بومزاد داشته باشند. برای نمونه، تنها گونه [[دلفین]] منقرض شده در جهان [[دلفین رودخانهای چین|باییجی]] بومزادِ [[چین]] بود که در دهه نخست سده ۲۱ میلادی به دلیل فعالیتهای بشری نابود شد.<ref>{{یادکرد|نویسنده =|نشانی=http://www.iucn-csg.org/index.php/baiji/ |عنوان=Isolation and Biodiversity | ناشر =[[IUCN]] – Cetacean Specialist Group|تاریخ = |تاریخ بازبینی=18 September 2013|زبان=en}}</ref>