آقامحمدخان قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
آغا تبدیل شد به آقا |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۳:
محمد و مادرش، دختر [[اسکندرخان قوانلو]]،<ref>{{پک|بخش تاریخ|۱۳۶۷|ک=آقا محمدخان|ص=۴۷۶|زبان=en}}</ref> در استرآباد در خانه شخصی به نام سید مفید ساکن بودند. دو سال پس از تولد او، در ۱۷۴۴ م، محمدحسن‌خان که با یک مدعی صفوی به نام [[سام میرزا (مدعی)|سام میرزا]] در ارتباط بود، به استرآباد یورش برد. این حمله نه تنها علیه دولوها بود، بلکه به همان اندازه علیه [[نادرشاه]] نیز بود. محمدحسن‌خان ۲٬۰۰۰ سرباز ایلاتی قجری و ۱٬۰۰۰ سرباز از ترکمن‌های یموت با خود داشت. او به فتح آسانی دست پیدا کرد و محمدزمان‌خان دولو، پسر بیگلربیگی شهر [[محمدحسین‌خان قاجار|محمدحسین‌خان دولو]] که در این زمان در استرآباد نبود، از شهر گریخت.<ref dir=ltr>{{پک|Hambly|1991|ک=The Cambridge History of Iran|زبان=en|ص=110}}</ref>
[[پرونده:Mohammad Khan Qajar.jpg|بندانگشتی|نگاره‌ای از آقامحمدخان
اگرچه، محمدحسن‌خان با مقاومت زیادی روبرو نشد اما بخت به زودی از او برگشت؛ مدعی صفوی پیش از آغاز شورش دستگیر شد، یموت‌ها سهم خود از خزانه شهر را برداشتند و رفتند و بیگلربیگی مازندران که قول همکاری داده بود، هم به یاری او نیامد. نتیجتاً، سردار اعزامی نادرشاه، بهبودخان، به آسانی او را در چند نبرد در شرق شهر شکست داد. محمدحسن‌خان مجدداً به بیابان‌های قره‌قوم گریخت. پس از شکست محمدحسن‌خان، بهبودخان انتقام سختی از قاجارهای اشاقه‌باش که قوانلوها هم بخشی از آن‌ها بودند، گرفت. اگر محمد و مادرش هنوز در خانه سید مفید در استرآباد بودند، از بخت خوبشان توجه بهبودخان به حضور آن‌ها جلب نشد.<ref dir=ltr>{{پک|Hambly|1991|ک=The Cambridge History of Iran|زبان=en|ص=110}}</ref>
خط ۹۰:
=== نخستین برخورد با روس‌ها ===
[[پرونده:Coin of Agha Mohammad Khan Qajar, struck at the Rasht mint.jpg|بندانگشتی|سکه‌ای طلا از آقامحمدخان
نخستین برخورد آقامحمدخان با [[امپراتوری روسیه|روس‌ها]] در همان سال، ۱۷۸۱ م، روی داد. دولت روسیه که به دنبال ایجاد راهی تجاری به سوی [[امپراتوری گورکانی هند|هند]] بود، کنت ووینویچ را با مأموریت تأسیس «کارخانه» در سواحل جنوب شرقی [[دریای خزر]] راهی ایران کرد. کنت با ناوگان کوچکی در گرگان پیاده شد و درخواست کرد که برای هیئت روس مجوزی جهت ایجاد مرکز تجاری در [[بهشهر|اشرف]] (بهشهر کنونی)، اقامتگاه مورد علاقه آقامحمدخان، صادر شود. خان قاجار این تقاضا را رد کرد اما کنت بدون اجازه قرارگاه‌های اسکان موقتی در قره‌دوین و [[آشوراده]] ایجاد کرد. چون آقامحمدخان نیروی دریایی نداشت، نمی‌توانست مانع آن‌ها شود اما تصمیم داشت اجازه ندهد حضور روس‌ها در جزایر ایرانی دائمی شود. نتیجتاً، بر آن شد که با ترفندی آن‌ها را بیرون براند. او از هیئت روس خواست که در استرآباد با او ملاقات کنند و چون آن‌ها به آنجا رسیدند، دستگیر و زندانیشان کرد و تنها زمانی که ووینویچ به مردانش دستور داد سکونت‌گاه‌ها را تخریب کنند، آن‌ها را آزاد کرد.<ref dir=ltr>{{پک|Aktin|1980|ک=Russia and Iran, 1780-1828|زبان=en|ص=33}}</ref>
| |||