حوضه آبریز کویر مرکزی: تفاوت میان نسخه‌ها

حوضه کویر مرکزی بزرگترین زیرمجموعهٔ حوضهٔ فلات مرکزی است و شامل رودها و مسیل‌هایی است که وارد [[دشت کویر]] می‌شوند. بخش عمدهٔ آن در استان‌های [[استان سمنان|سمنان]] و [[استان خراسان رضوی|خراسان رضوی]] قرار دارد. بخش‌هایی از استان‌های [[استان تهران|تهران]]، [[استان اصفهان|اصفهان]]، [[استان یزد|یزد]]، [[استان خراسان جنوبی|خراسان جنوبی]] و [[استان خراسان شمالی|خراسان شمالی]] نیز جزء این حوضه هستند. محدودهٔ شمالی آن، کوه‌های [[البرز]] و ادامهٔ آن [[کوه بینالود|بینالود]] است. کوه‌های کم‌ارتفاع بقیهٔ مرز حوضه را شکل می‌دهند. در مجموع ۳۵٪ سطح آن مناطق کوهستانی و ۶۵٪ باقیمانده، کوهپایه‌ها، دشت‌ها و کویرها هستند.<ref>{{یادکرد کتاب |عنوان=سالنامه آماری آب کشور 1390 تا 91 |تاریخ=آبان 1394 |ناشر=دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفا |صفحات=18 |نشانی=http://isn.moe.gov.ir/getattachment/1f751ac2-7836-4059-acb6-46422f9363e5/سالنامه-اماري-اب-کشور-1390-تا-91}}</ref> میانگین بارندگی سالانه در حوضهٔ کویر مرکزی ۱۴۵ میلیمتر است.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = |نام = | پیوند نویسنده = | عنوان = سالنامه آماری آب کشور ۹۱–۱۳۹۰| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۹۴| ناشر = معاونت آب و آبفا، وزارت نیرو | مکان = | شابک = | صفحه = ۳۶ | پیوند = | بازیابی = }}</ref> سطح بزرگی در جنوب و غرب این حوضه، کاملاً بیابانی و شوره‌زار است و بارندگی سالانه در مرکز حوضه به ۵۰ میلی‌متر نمی‌رسد.

در شرق حوضه، [[کویر نمک بجستان|کویر نمک]] در نزدیکی [[بجستان]] قرار دارد که آبراهه‌های منتهی به آن (مهم‌ترین آنها [[کال شور تربت حیدریه]] و [[کال نمک بشرویه]]) عمدتاً شور و غیرقابل استفاده هستند. در شمال شرقی حوضه، رودهایی از کوه‌های بینالود و [[آلاداغ]] سرچشمه می‌گیرند که در نهایت، به [[کال شور خارتوران]] می‌ریزند. این کال، بلندترین رود حوضه و رودی دائمی است که آب آن در دشت کویر فرومی‌رود. در شمال حوضه، [[کویر حاج علی‌قلی]] (کویر دامغان) مسیل‌های منطقهٔ [[دامغان]] و [[شاهرود]] (دو رود عمدهٔ آن [[رود چشمه علی]] و [[کال سیاه]]) را به خود جذب می‌کند. در غرب آن، رودهای سرچشمه گرفته از دامنه‌های جنوبی البرز در غرب سمنان و شرق تهران به هم می‌پیوندند و [[حبله‌رود]] را شکل می‌دهند. این رود دائمی است و به حاشیهٔ کویر منتهی می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی۱=افشین|نام۱=یدالله|عنوان=رودهای ایران|تاریخ=۱۳۷۳|ناشر=وزارت نیرو - مهندسین مشاور جاماب|جلد=۲|صفحات=۳۳۵–۳۳۷}}</ref> [[کال شور درونه]] نیز مهم‌ترین مسیل جنوب حوضه است که وارد دشت دستگردان می‌شود.