'''حساب دیفرانسیل و انتگرال''' که به اختصار '''حسابان'''<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=حسابان|بیگانه=calculus|بیگانه در فارسی=|حوزه=ریاضی|دفتر=سوم|بخش=فارسی|سرواژه=حسابان}}</ref> یا '''کلکولوس''' {{انگلیسی|Calculus}} نامیده می‌شود ،می‌شود، یکی از شاخه‌های اصلی [[ریاضیات]] است. این رشته از تحول [[جبر]] و [[هندسه]] ناشی شده‌است. حسابان خود دو شاخه دارد: حساب فاضله (یا حساب دیفرانسیل<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=حساب دیفرانسیل|بیگانه=differential calculus|بیگانه در فارسی=|حوزه=ریاضی|دفتر=سوم|بخش=فارسی|سرواژه=حساب دیفرانسیل}}</ref>) و حساب جامعه (یا حساب [[انتگرال]]<ref>{{یادکرد فرهنگستان|مصوب=حساب انتگرال|بیگانه=integral calculus|بیگانه در فارسی=|حوزه=ریاضی|دفتر=سوم|بخش=فارسی|سرواژه=حساب انتگرال}}</ref>). [[گوتفرید لایبنیتس]] و [[ایزاک نیوتون|آیزاک نیوتون]] به‌طور هم‌زمان و مستقل این حساب را کشف و طراحی کردند اما علائمی که امروزه در این حساب استفاده می‌شود از ابداعات لایبنیتس است.
