شرق‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جز ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:
خط ۱:
{{درباره|علم مطالعهٔ شرق|جریان هنری|خاورگرایی}}
'''مطالعات شرقی''' ({{lang-en|Oriental studies}}) یا '''اِستشراق''' یا '''شرق‌شناسی''' یا '''خاورشناسی''' به رشته‌ای گفته می‌شود که دربارهٔ کشورهای [[شرقی]] گفتگو می‌کند و دربارهٔ شرق قضاوت کرده و واقعیت‌های آن را بررسی و تفسیر می‌کند. کنفرانس شرق‌شناسی آلمان، یکی از بزرگترین کنفرانس‌های شرق‌شناسی است که از سال [[۱۹۲۱ (میلادی)|۱۹۲۱]] برپا می‌شود و بانی آن [[انجمن شرق‌شناسی آلمان]] است.<ref>[http://www.bbc.com/persian/arts/2013/10/131001_l12_deutscher_orientalistentag_iran تمرکز بر ایران در سی و دومین کنفرانس شرق‌شناسی آلمان]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref>
شرق‌شناسی از سابقه‌یسابقهٔ زیادی برخوردار است چنانکهچنان‌که تقی‌زاده که به همراه احسان یارشاطر مدعوین ویژه بیست و سومین مجمع مستشرقین کمبریج از ایران در سال 1333۱۳۳۳ بوده‌اند در خلال گزارش آن در مجله‌یمجلهٔ یغما می‌گوید: "«اینک علمای بزرگی در همه ممالک مغرب در این رشته تخصص داشته و تعلیم و تدریس می‌کنند و در هر یک از دارالعلوم‌های ممالک مغرب کرسی‌های مخصوصی برای هر شعبه از علوم شرقی وجود دارد و استادانی برای زبان و تاریخ و ادیان و آداب چین و هند و عالم اسلامی عربی و اقوام ترکی و مالائی و مغولی و مانچوئی و یهود و اقوام افریقایی و غیره و غیره مشغول تعلیم و تحقیق و تصنیف هستند."»<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=تقی‌زاده |نام۱=سیدحسن |عنوان=مجمع مستشرقین |ژورنال=یغما |تاریخ=آبان 1333 |شماره=8 پیاپی 76 |صفحه=347}}</ref>
 
== تعاریف مختلف شرق‌شناسی ==
براساس نظر ژان شیبانی، شاعر معروف یونانی برای اولین بار واژه شرق را به کار برده‌است او یک قرن بعد از میلاد عیسی می‌زیسته‌است. منظور از شرق سرزمین‌هایی است که در جهت طلوع خورشید قرار گرفته‌اند خانم نسیم سرآمد براساس همین تعریف یونانیان باستان جهان را به دو قسمت آسیا و اروپا تقسیم کرده‌اند که مراد از شرق سرزمین‌هایی است در نژاد، زبان، دین و روش زندگی باهم تفاوت دارند اما دارای اشتراکاتی نیز هستند تعریف دیگری از شرق‌شناسی:نظم و نسخ بخشیدن و حاکمیت استعماری است. نظر عمربن ابراهیم رضوان دربارهٔ شرق‌شناسی؛ مطالعه غربی‌ها پیرامون باورها، تاریخ، آداب و دیگر امور شرق است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=شرق‌شناسی؛ مفهوم و تاریخ؛|نشانی=https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6439/7242/89569/شرق-شناسی-مفهوم-و-تاریخ|وبگاه=hawzah.net|بازبینی=2020-01-24}}</ref>
سطر ۹ ⟵ ۱۰:
اگر نقطه شروع شرق‌شناسی را اواخر قرن ۱۸در نظر بگیریم؛ شرق‌شناسی معنای امروزه خود را پیدا کرده‌است. شرق‌شناسی باید به عنوان یک نهاد وبت شده و دارای تشخص مورد بررسی قرار گرفته گیرد که با شرق سرو کار دارد. سرو کار داشتن با شرق به معنای نظر دادن دربارهٔ موضوع آن و به رسمیت بخشیدن به نظرات گوناگون و تنظیم و داوری کردن دربارهٔ آن است. در پایان شرق‌شناسی نوعی سبک غربی در ارتباط با ایجاد بنیادهای سلطه و تجدیدساختار کردن و امریت و اقتدار است. نگرش وی از شرق‌شناسی استحصال رابطه نوین بین شرق و غرب است. شرق‌شناسی غربی یعنی انگلیسی، فرانسوی و آمریکایی بر مبنای قدرت و غلبه کردن سیاسی و عقیدتی غرب بر شرق است؛ که نوعی اراده معطوف به قدرت نیچه‌ای است.<ref name=":0"/><ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=SID.ir {{!}} شرق‌شناسی ادوارد سعید و جایگاه اسلام در مقابل غرب|نشانی=https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=116693|وبگاه=www.sid.ir|بازبینی=2020-01-24}}</ref>
 
همچنین سید حسن تقی‌زاده تعریفی از مستشرقین مغرب زمین (شرق‌شناسان غرب) ارائه می‌دهد که به نظر می‌آید طی آن تعریف جامعی از شرق‌شناسی نیز داده استداده‌است: "«مستشرقین مغرب زمین (یعنی اروپا و آمریکا) آن طبقه از علمائی هستند که فنّ آنها تحقیق و مطالعه و تتبع علمی در آداب (به‌معنی اعم) ملل شرقی از زبان و تاریخ و ادیان و عادات و عقاید و اساطیر و آثار مکتوب و منقوش آنهاست و همه عمر آنها به‌وفور به بحث و تدقیق و جمع معلومات و اطلاعات در این رشته و استنباط نکات مخفیه و کشف جهات دقیق آن و تکمیل و ترقی و توسعه دادن و بسط علوم مربوطه‌یمربوطهٔ به این قسمت از شئون بشری در نژادها و اُمَم شرقی صرف می‌شود."»<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=تقی‌زاده |نام۱=سید حسن |عنوان=مجمع مستشرقین |ژورنال=یغما |تاریخ=آبان 1333 |شماره=8 پیاپی 76 |صفحه=347}}</ref>
 
== شرق‌شناسی و استعمار ==
یکی از مهمترین اثرات منفی و مخرّب استعمار، نابود کردن یا ضعیف کردن فرهنگ و زبان ملل تحت استعمار خویش است. بلایی که بیشتر کشورهای آسیایی و مخصوصاً خاورمیانه گرفتار آن بوده‌اند. این موضوع باعث شد توجه اهل علم و خصوصاً دانشمندان کشورهای مستعمره به خویش جلب شود. اگرچه افراد زیادی به این کورد مثل تأثیر استعمار بر حوزه ادبیات توجه نشان دادند اما ادوارد سعید، نویسنده کتاب «شرق‌شناسی» بزرگترین و موثّرترین گام را در این زمینه برداشته است. وی به تشریح آثار مستشرقان و نیز برخی رمان نویسان و نقش آنها در بی فرهنگ نشان دادن مردم سرزمینهای تحت استعمار پرداخت و نظریه ادبی پسااستعماری را مطرح کرد و مخالفان و موافقان زیادی را با خود بر خود برانگیخت. او در مقاله‌های زیادی که نوشت، نشان داد که هر چند استعمار نظامی و سیاسی و حضور کشورهای قدرتمند در کشورهای ضعیف در ظاهر به پایان رسیده اما این تضعیف و استعمار در قالب آثار ادبی و به‌وجود آوردن نگرشهای منفی نسبت به ملل جهان سوم همچنان زنده است و به حیات خود ادامه می‌دهد.<ref name=":2">{{Cite journal|last=کتبی|first=مرتضی|date=1993-05-22|title=نقش شرق‌شناسی در استعمار غربی|url=http://qjss.atu.ac.ir/article_5141.html|journal=فصلنامه علوم اجتماعی|volume=2|issue=3.4|pages=215–235|issn=1735-1162}}</ref>