صادق چوبک: تفاوت میان نسخه‌ها

| مدفن = جسدش بنابر وصیت‌‌‌اشوصیت‌اش سوزانده شد و خاکستر آن به اقیانوس سپرده شد.

'''صادق چوبک''' (زادۀزادهٔ ١۴۱۴ تیر ۱۲۹۵ در [[بوشهر]] – درگذشتۀدرگذشتهٔ ١٣۱۳ تیر ۱۳۷۷ در [[برکلی، کالیفرنیا|برکلی]]) نویسندۀنویسندهٔ ایرانی بود. بسیاری او را همراه [[صادق هدایت]] و [[بزرگ علوی]]، پدران [[داستان‌نویس]]ی نوین ایرانی می‌دانند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = سپانلو | نام = محمدعلی | پیوند نویسنده = محمدعلی سپانلو | عنوان =نویسندگان پیشرو ایران: از مشروطیت تا ۱۳۵۰ | سال =۱۳۸۷ | ناشر = [[انتشارات نگاه|نگاه]] |مکان = تهران | شابک =۹۶۴۳۵۱۱۳۰۸ | صفحه =۱۰۳}}</ref>{{سخ}}از آثار مشهور وی می‌توان به مجموعه داستان [[انتری که لوطی‌اش مرده بود]] و همچنین رمان‌های [[سنگ صبور]] و [[تنگسیر (رمان)|تنگسیر]] اشاره کرد.

بیشتر داستان‌های وی دربارۀدربارهٔ تیره‌روزی مردمی است که اسیر [[خرافه]] و نادانی و پایبند به [[مذهب]] خویش هستند. چوبک با توجه به خشونت رفتاری‌ای که در طبقات فرودست دیده می‌شد سراغ شخصیت‌ها و ماجراهایی رفت که هرکدام بخشی از این رفتار را بازتاب می‌دادند و به شدّت به درهٔ تاریکی می‌بردند. او یک رئالیست تمام عیار بود که با منعکس کردن چرک‌ها و زخم‌های طبقۀطبقهٔ رها شدۀشدهٔ فرودست نه در جستجوی درمان آن‌ها بود و نه تلاش داشت پیشوای فکری نسلی شود که تاب این همه زشتی را نداشت. به همین دلیل چهرۀچهرهٔ کریه و ناخوشایندی که از انسان بی‌چیز، گرسنه و فاقد رؤیا ارائه می‌دهد، نه تنها مبنای آرمان‌گرایانه ندارد بلکه نوعی رابطۀرابطهٔ دیالکتیکی است بین جنبه‌های مختلف خشونت. او در بیشتر داستان‌‌‌هایداستان‌های کوتاه خود و رمان سنگ صبور، رکود و جمود زیستی‌ای را به تصویر کشید که اجازۀاجازهٔ خلق باورهای بزرگ و فکرهای مترقی را نمی‌دهد. از این منظر طبقهٔ فرودست هرچند به عنوان مظلوم اما به شکل گناه‌کار ترسیم می‌شود که هرچه بیشتر در گل و لای فرومی‌رود.<ref>مهدی یزدانی‌خرم، «کشف دوزخ- چوبک، ایدهٔ رئالیست بودن»، هفته‌نامهٔ شهروند امروز، سال سوم، شماره ۵۴، صفحهٔ ۱۲۰</ref>

صادق چوبک در ١۴۱۴ تیر ۱۲۹۵ خورشیدی در [[بوشهر]] به دنیا آمد. پدرش تاجر بود، اما به دنبال شغل پدر نرفت و به کتاب روی آورد. در [[بوشهر]] و [[شیراز]] درس خواند و دورۀدورهٔ [[کالج آمریکایی تهران]] را هم گذراند و در سال ۱۳۱۶ به استخدام [[وزارت فرهنگ]] درآمد.

نخستین مجموعۀمجموعهٔ داستانی‌اش را با نام ''«خیمه شب بازی»'' در سال ۱۳۲۴ منتشر کرد. وی در این اثر و ''«چرا دریا طوفانی شد»'' (۱۳۲۸) بیشتر به توصیف مناظر پرداخته است،پرداخته‌است، ضمن این‌که در این آثار شخصیت‌های داستان و روابط آن‌ها و روحیات آن‌ها نیز به تصویر کشیده شده‌اند. در سال ۱۳۲۸ اثر دیگرش را هم که دارای سه داستان و یک نمایشنامه بود، با عنوان ''«[[انتری که لوطی‌اش مرده بود]]»'' به چاپ سپرد. آثار دیگر وی که برایش شهرت فراوان به ارمغان آورد، رمان‌های ''«[[تنگسیر (رمان)|تنگسیر]]»'' (۱۳۴۲) و «[[سنگ صبور]]» (۱۳۴۵) است.

''«تنگسیر»'' به ۱۸ [[زبان ترجمه شده]] و [[امیر نادری]]، فیلم‌ساز معروف ایرانی، در سال ۱۳۵۲ بر اساس آن فیلمی به همین نام ساخته‌است. در ''«سنگ صبور»'' جریان سیال ذهنی روایت و بیان داستان از زبان افراد مختلف به‌کار گرفته شده‌است. این اثر گفت‌وگوهای زیادی را در محافل ادبی آن زمان برانگیخت. دیگر آثار داستانی چوبک عبارت‌اند از: ''«چراغ آخر»'' (مجموعۀمجموعهٔ هشت داستان کوتاه)، ''«روز اول قبر»'' (مجموعۀمجموعهٔ ده داستان کوتاه). چوبک به [[زبان انگلیسی]] چیره بود و دستی نیز در ترجمه داشت. وی قصۀقصهٔ معروف «''[[پینوکیو]]''» را با نام ''«آدمک چوبی»'' به فارسی برگرداند. شعر «''غُراب''» اثر «[[ادگار آلن پو]]» نیز به همت وی ترجمه شد. آخرین اثر منتشره‌اش هم ترجمۀترجمهٔ حکایت هندی عاشقانه‌ای به نام «''مهپاره''» بود که در زمستان ۱۳۷۰ منتشر گردید. چوبک از نخستین کوتاه‌نویسان قصۀقصهٔ فارسی است و پس از [[محمدعلی جمال‌زاده]] و [[صادق هدایت]]، می‌توان از او به عنوان یکی از پیشروان قصه‌نویسی نوین ایران نام برد.

در ''سنگ صبور'' قصه را از زبان شخصیت‌های مختلف می‌خوانیم، نحوۀنحوهٔ بیانی که در قصه‌نویسی نوپای ایران سراسر تازگی داشت. وی برای بیان افکار ذهنی هر یک از شخصیت‌ها ناگزیر بود به زبان هر یک از آن‌ها بنویسد و این خود به تغییر نثر در طول داستان منتهی شد که باز نسبت به دیگران پیشرفتی جدی محسوب می‌شد. در آثار چوبک هر شخصیت داستان به زبان خودش، زبان متناسب با فرهنگ و خانواده و سن و سال‌اش سخن می‌گوید؛ کودک، کودکانه می‌اندیشد و کودکانه هم حرف می‌زند، زن زنانه فکر می‌کند و زنانه هم حرف می‌زند و بدین ترتیب هر یک از شخصیت‌ها به بهترین وجه شکل می‌گیرند و [[شخصیت پردازی]] موفقی ایجاد می‌شود که در بستر حوادث داستان، زیبایی و عمق خوشایندی به داستان می‌دهد. وی در توصیف واقعیت‌های زندگی نیز وسواس زیادی داشت و این نیز از ویژگی‌های آثار وی است. چوبک را به سبب همین دقت نظر در جزئی نگری‌ها و درون بینی‌ها، رئالیست افراطی و گاهی حتی ناتورالیست خوانده‌اند. آثار چوبک از سال‌ها پیش مورد نقد و بررسی جدی قرار گرفته و در کتاب‌های مختلفی از جمله «قصه‌نویسی» ([[رضا براهنی]])، «نویسندگان پیشرو ایران» ([[محمد علی سپانلو]])، «صد سال داستان‌نویسی در ایران» ([[حسن میرعابدینی]]) و «نویسندگان پیشگام در قصه‌نویسی امروز ایران» (علی اکبر کسمایی)، نوشته‌هایش واکاوی شده‌اند. چوبک در سال ۱۳۵۵ خود را بازنشسته کرده و راهی انگلستان و سپس آمریکا شد. صادق چوبک در اواخر عمر بینایی‌اش را از دست داد و در روز ۱۳ تیر ۱۳۷۷ در برکلی آمریکا در ٨١۸۱ سالگی درگذشت و بنا به وصیت‌‌‌اشوصیت‌اش یادداشت‌های منتشر نشده‌اش را سوزاندند. همچنین بنا به درخواست خودش جسدش را نیز سوزانیدند.

در این بخش نام چند کتاب که به زندگی و آثار صادق چوبک پرداخته‌اند، آورده شده استشده‌است:

* بر خاکستر ققنوس (نگاهی به حیوان‌دوستی در آثار صادق چوبک)، محمدرضا رهبریان، ۱۳۹۶، تهران، نشر مروارید.

* {{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی=http://www.adabestanekave.com/book/gozide_dastanhaye_chobak.pdf |عنوان=گزیده داستانهای چوبک |ناشر= |تاریخ= |تاریخ بازبینی= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120510150352/http://adabestanekave.com/book/gozide_dastanhaye_chobak.pdf |archivedate=۱۰ مه ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}