|
== خاستگاه و منشأ گونه‌های غاز اهلی ==
غازها در اکثر نقاط جهان دیده می‌شوند و جزء نخستین حیواناتی می‌باشند که اهلی شدند (بعضی از متون، اهلی شدن غازها را مربوط به ۳٬۰۰۰ سال پیش در مصر می‌دانند) غازهای اهلی را در رنگ‌ها و شکل‌های متفاوتی می‌توان یافت که از نظر جثه بسیار بزرگ‌تر از اجداد وحشی خود هستند. در بسیاری از کشورها، غازهای اهلی از نظر ژنتیکی بهبود یافته‌اند.از انواع غازهای اهلی می توان به [[غاز خاکستری]] و [[غاز قونما]] اشاره کرد.
== نژادهای اهلی غاز ==
[[پرونده:Canada Geese (Branta canadensis) in flight.jpg|بندانگشتی|300 px]]
[[پرونده:Canada goose flight cropped and NR.jpg|بندانگشتی|250 px|[[غاز کانادا]] (''Branta canadensis'')]]
[[پرونده:Galuu goose.ogv|چپ|بندانگشتی|250px|رفتار غاز]]
[[پرونده:Jojeghaz.jpg|بندانگشتی|300px|جوجهٔ غاز اهلی]]{{سخ}}{{اصلی|نژادهای غاز}}
نژادهای استاندارد شده‌ای که از غاز امروزه در [[ایالات متحده آمریکا|ایالات متحدهٔ آمریکا]] و سایر نقاط دنیا وجود دارد، اغلب از نژاد وحشی خاکستری به وجود آمده‌است. نژادهای اقتصادی که امروزه در اغلب پرورشگاه‌های مخصوص غاز در دنیا وجود دارند عبارتند از:
۱. نژاد تولوز (Tuolouse):
نژاد فرانسوی و منسوب به شهر تولوز است و بیش از هر نژاد دیگر از نظر تولید گوشت مورد توجه قرار گرفته‌است، زیرا دارای جثهٔ بزرگ بوده و اصلاح شده می‌باشد. وزن در غازهای نر بالغ در حدود ۷/۱۱ کیلوگرم و در غازهای ماده بالغ در حدود ۹ کیلوگرم می‌رسد. بدن حجیم، پهن پایین افتاده و جمع‌وجور و تقریباً کم‌پر است.
۲. نژاد امبدن (Embden):
به این نژاد آمدن (Emden) نیز می‌گویند. این نژاد آلمانی است و ابتدا در شهر برمن آلمان پرورش داده می‌شد و به همین نام نامیده می‌شد، ولی چون نخستین بار از شهر آمدن آلمان به انگلستان برده شد، از این رو به نام نژاد آمدن معروف گردید. نژاد مذکور یکی از نژادهای محبوب غاز است که از نظر تولید گوشت قابل توجه است؛ زیرا دارای جثه‌ای بزرگ است ولی بدن مانند نژاد تولوز پایین افتاده و جمع و جور نیست. پر و بال‌ها نارنجی سایه‌دار می‌باشد. رنگ منقار روشن‌تر از رنگ پاهاست و رنگ چشم‌ها آبی درخشان است.
۳. نژاد چینی (Chines):
نژاد چینی از نظر وزن و جثه به پای دو نژاد تولوز و امبدن نمی‌رسد ولی از نظر شکل ظاهر کاملاً از دو نژاد دیگر متمایز است. بدن کاملاً مستقیم است و پاها و گردن نسبت به بدن تقریباً بلندتر می‌باشد. این نژاد یک برجستگی دکمه‌مانند در قاعدهٔ منقار دارد. از نظر رنگ دو نوع از این نژاد وجود دارد. یکی نوع قهوه‌ای و دیگری نوع سفید است.
۴. نژاد آفریقایی (African):
یکی از نژادهای سنگین‌وزن غاز است که استاندارد شده‌است. این نژاد برای نخستین بار در سال ۱۸۷۴ معرفی گردید و در دو گونهٔ قهوه‌ای (یا خاکستری) و سفید وجود دارد. این نژاد از نژاد چینی به وسیلهٔ بدن سنگین و گردن ستبر و کلفت خود متمایز می‌گردد. دارای بدنی عمیق، طویل بوده و جناغ کشیده می‌باشد و بدن را تقریباً مستقیم نگه می‌دارد. پرنده‌های بالغ این نژاد دارای برجستگی دکمه‌مانند و بزرگی در انتهای بالای منقار می‌باشند. رنگ این دکمه ممکن است در اثر سرما یا هنگام عصبانیت و آزار تغییر کند.
۵. نژاد کانادایی (Canada):
نژادی بزرگ و زیبا با گردنی راست و بلند و سیاه و لکی سفید مانند کروات در زیر گلو است و به همین دلیل «غاز کروات» نیز نامیده می‌شود. این غاز از غازهای وحشی آمریکای شمالی سرچشمه می‌گیرد که وزن آن از ۵/۱ کیلو تا ۶ کیلوگرم متغیر است. به علت وحشی بودن بهتر است آن‌ها را در محیط‌های بسته نگهداری کرد یا این که به موقع پرهای آن‌ها را قطع کرد. چنانچه مدت مدیدی نگهداری شود به خوبی اهلی و خانگی می‌شود.
۶. نژاد سبواستوپول (Sevastopol):
غازی سفید با جثهٔ متوسط است که به خاطر پرهای بلند فردار معروف است و پرهای مذکور تمامی بدن پرنده را می‌پوشاند. وزن غاز نر آن در حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم ووزن غاز ماده آن در حدود ۴ تا ۵ کیلوگرم است. منقار و [[ساق پا]] به رنگ نارنجی و چشم‌ها به [[رنگ آبی]] روشن است. منشأ این نژاد [[قاره اروپا|قارهٔ اروپا]] و در امتداد رودخانهٔ دانوب و در اطراف [[دریای سیاه]] می‌باشد.
۷. [[نژاد زرد]] آمریکایی (American Buff):
این نژاد جزو نژادهای متوسط‌الجثه می‌باشد و غاز نر آن در حدود ۸ کیلوگرم و غاز ماده در حدود ۷ کیلوگرم وزن دارند. چشمان آن به رنگ فندقی تیره و رنگ منقار و ساق پا و پنجه‌ها نارنجی است.
۸. نژاد زرد بریکون (Brecon Buff):
این نژاد در سال ۱۹۳۰ میلادی در ایالت ولز انگلستان به وجود آمد و نخستین نژاد از نژادهای زرد بود که استاندارد گردید. این نژاد جزو نژادهای متوسط غاز بوده و ساق پای آن صورتی رنگ است و پنجهٔ پا، منقار و چشم به رنگ قهوه‌ای است.
۹. نژاد فرانکونیان (Frankonian):
نژادی کهن و آلمانی است که از بخش شمالی [[ایالت باواریا]] آمده‌است و نژادی کوچک است که وزن آن در حدود ۴ تا ۶ کیلوگرم است و روش نگهداری آن بسیار ساده و آسان است. معمولاً به دو گونهٔ قهوه‌ای و آبی روشن دیده می‌شود و گونه آبی روشن آن آخیراً به وسیله [[مؤسسه استاندارد آلمان|مؤسسهٔ استاندارد آلمان]] پذیرفته شده‌است.
۱۰. نژاد لینی (Leine):
این نژاد در نزدیکی اولدنبرگ Oldenburg آلمان به وجود آمده‌است و از نژادهای متوسط‌الجثه بوده که به خوبی چرا می‌کنند و می‌تواند در مسافت‌های طولانی به چرا بپردازد. اندامی عمودی و قائم دارد و ناحیه خلفی بدن را مستقیم نگه می‌دارد، معمولاً به دو رنگ سفید و خاکستری دیده می‌شود. وزن غاز نر در حدود ۷ کیلوگرم و وزن غاز ماده در حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم است. این نژاد توجه کافی به جوجه‌های خود مبذول می‌کند.
۱۱. نژاد لیپی گانز (Lippeganse):
نژادی آلمانی و بسیار نادر است که اطلاعات چندانی در مورد آن موجود نیست. معمولاً به رنگ سفید است و منقار آن نوک تیز و صورتی رنگ است.
۱۲. نژاد نرماندی (Normandy):
این نژاد متعلق به منطقهٔ نرماندی فرانسه می‌باشد و از مشخصات ممیزهٔ آن امکان تفکیک نر و ماده از روی رنگ می‌باشد، به‌طوری‌که غاز نر همیشه سفید رنگ است، در حالی که غاز ماده به رنگ سفید و خاکستری است. رنگ چشم‌های این نژاد همیشه آبی است. غاز نر در حدود ۵/۴ تا ۵/۵ کیلوگرم و غاز ماده در حدود ۴ تا ۵ کیلوگرم وزن دارد.
۱۳. [[نژاد سفید]] نروژی (Norwegian White):
این نژاد نروژی به منظور تأمین گوشت مناسب به وجود آمده‌است. غاز نر در حدود ۹ کیلوگرم وزن دارد، در حالی که وزن غاز ماده در حدود ۸ کیلوگرم است. متأسفانه این نژاد امروزه در نروژ بسیار کمیاب شده‌است. نژادی مقاوم، دلیر و خودکفاست. غاز ماده مادر خوبی برای جوجه‌های خود می‌باشد و قادر است که سالیانه در حدود ۱۰۰ عدد تخم بگذارد، البته به شرطی که مجبور نباشد بر روی تخم‌ها بخوابد.
۱۴. نژاد مهاجر (Pilgrim):
این نژاد را نیز می‌توان از روی رنگ تعیین جنسیت کرد، به‌طوری‌که غازهای نر همگی به رنگ سفید و با چشم‌های آبی می‌باشند، اما غاز ماده به رنگ خاکستری با لکهٔ سفید بر روی سر و چشم قهوه‌ای می‌باشند. منقار و پاها در هر دو جنس نارنجی است. جوجه یک‌روزهٔ نر، زرد یا نقره‌ای با منقاری روشن است، در حالی که جوجهٔ یک‌روزهٔ مادهٔ خاکستری سبزفام با منقاری تیره‌است.
== تولیدمثل غاز ==
| 