'''آغامحمدخان قاجار'''، '''آقامحمدخان''' یا '''آقامحمدشاه''' (۷ محرم ۱۱۵۵ ه.ق – ۲۷ محرم ۱۲۱۱ ه.ق) از سال ۱۷۹۶ تا ۱۷۹۷ م. [[فهرست شاهان ایران|پادشاه ایران]] بود. او از ۱۷۷۹ تا ۱۷۹۶ م. به تحکیم پایه‌های قدرت خود پرداخت؛ اتفاقی که در نهایت منجر به تأسیس [[قاجاریان|سلسله قاجار]] شد که بیش از یک سده بر [[ایران]] حکومت کرد.
آقامحمدخان در ۱۷۴۲ م. در استرآباد به دوران پادشاهی [[نادرشاه]] و در زمان کشاکش میان شاخه‌های ایل [[قاجار]] متولد شد. او ۶ ساله بود که توسط [[عادل‌شاه]] اسیر و سپس [[اخته]] شد که به همین دلیل او را «[[آغا]]» می‌خوانند. با برکناری عادل‌شاه، از [[مشهد]] گریخت و پیش خانواده خود بازگشت. او ۱۰ سال آینده را در کنار پدرش [[محمدحسن‌خان قاجار]] که رؤیای پادشاهی [[ایران]] را داشت، سپری کرد اما با وجود برتری کوتاه مدت قاجاریان بر دیگر مدعیان، [[کریم‌خان زند]] آن‌ها را شکست داد و آقامحمدخان را به عنوان اسیر با خود به [[شیراز]] برد. در [[شیراز]] وکیل با آقامحمدخان با مهربانی رفتار کرد و از او در مسائل مختلف مشورت می‌خواست. آقامحمدخان ۲۰ سال آنجا ماند تا اینکه [[کریم‌خان زند]] درگذشت. سپس با کمک [[خدیجه بیگم]]، عمه‌اش که همسر [[کریم‌خان زند]] بود، از [[شیراز]] گریخت و خود را به [[مازندران]] رساند. او توانست میان شاخه‌های ایل [[قاجار]] اتحادی برقرار سازد و در مدت کمی بر تمام [[شمال ایران]] مسلط شود.
آقامحمدخان در سال ۱۷۸۳ م. [[تهران]] — یکی از مراکز قدرت [[زندیان]] — را محاصره کرد اما موفق به فتح آن نشد. [[علی‌مرادخان زند]] در تلافی این عمل سپاهی را برای سرکوب قاجاریان راهی [[مازندران]] کرد. بیشتر طرفداران آقامحمدخان او را تنها گذاشتند و [[استرآباد]] محاصره شد. سپاه زند پس از مدتی با کمبود آذوقه روبرو گردید؛ آقامحمدخان از این فرصت استفاده کرده و آنان را شکست داد و زندیان را از [[مازندران]] بیرون کرد. سپس باز هم به [[تهران]] لشکر کشید و اهالی شهر به او گفتند که تنها کسی که پایتخت ایران، [[اصفهان]] را تحت سلطه خود داشته باشد را به عنوان حاکم خود می‌پذیرند. نتیجتاً راهی [[اصفهان]] شد و در [[کاشان]] نیروهای زند را شکست داد. [[جعفرخان زند]]، جانشین علی‌مرادخان، با شکست سپاهش به [[شیراز]] عقب‌نشینی کرد و [[اصفهان]] به دست آقامحمدخان افتاد.
بدین ترتیب، با بازگشت آقامحمدخان به [[تهران]] اهالی شهر بدون جنگ او را پذیرفتند. در همین زمان، هدایت‌الله‌خان، والی فراری [[گیلان]]، با یاری روس‌ها به آن ولایت برگشت که منجر به بازگشت آقامحمدخان به شمال شد. هدایت‌الله‌خان که مقاومت را بیهوده می‌دید، دوباره فرار کرد و در راه کشته شد. در همین خلال، جعفرخان توسط [[صیدمرادخان زند]] برکنار شد و جنگ داخلی در میان زندیان درگرفت. پیروز این جنگ، [[لطفعلی‌خان زند]] بود. آقامحمدخان در نخستین روزهای استقرار لطفعلی‌خان در [[شیراز]]شیراز، به فارس لشکر کشید. جنگی بی‌نتیجه درگرفت و خان قاجار پس از مدتی به [[تهران]] بازگشت. آقامحمدخان در [[تهران]] برادر خود، [[جعفرقلی‌خان قاجار|جعفرقلی‌خان]] را که همیشه به او وفادار بود را به قتل رساند؛ زیرا تصور می‌کرد او ممکن است برای سلطنت باباخان ([[فتحعلی‌شاه]] آینده) مشکل‌ساز گردد.
سپس به سمت [[آذربایجان]] لشکر کشید و آن ناحیه را مطیع خود کرد. در بازگشت، به او خبر رسید که [[حاج ابراهیم کلانتر]] دروازه‌های [[شیراز]] را بر روی لطفعلی‌خان بسته‌است و خان زند آواره گردیده‌است. با شنیدن این خبر با تمام قوا به آن سمت لشکر کشید. جنگ بزرگی درگرفت و درحالی که ابتدا پیروزی با لطفعلی‌خان بود، در پایان آقامحمدخان پیروز شد. لطفعلی‌خان به سمت [[طبس]] عقب‌نشینی کرد و آقامحمدخان پیروزمندانه وارد [[شیراز]] شد. یک ماه در [[شیراز]] ماند و سپس به [[تهران]] بازگشت؛ تا اینکه خبر رسید لطفعلی‌خان بر [[کرمان]] چیره شده‌است. از بیم قدرت‌گیری مجدد رقیب، به آن سمت لشکر کشید. [[کرمان]] برای ۴ ماه محاصره شد؛ تا اینکه شخصی از داخل شهر دروازه را بر او گشود. آقامحمدخان بر [[کرمان]] چیره شد. در آنجا دست به کشتار مردم شهر زد و تعداد زیادی را کور کرد. دیری نپایید که خبر دستگیری [[لطفعلی‌خان زند]] در بم به او رسید. وی ابتدا خان زند را شکنجه و کور کرد و سپس دستور داد او را به [[تهران]] بفرستند. مدتی بعد در همان جا وی را کشتند. آقامحمدخان از [[کرمان]] به [[شیراز]] بازگشت و در آنجا حاج ابراهیم را صدراعظم خود کرد و باباخان را به حاکمیت [[فارس]]،فارس، [[یزد]] و [[کرمان]] گماشت. سپس به [[تهران]] بازگشت تا برای حمله قفقاز آماده شود.
او با ۶۰ هزار سرباز راهی [[قفقاز]] شد. ابتدا [[قره‌باغ]] را تابع خود کرد و سپس مسیر [[تفلیس]] در پیش گرفت. [[ایراکلی دوم|ایراکلی‌خان]]، پادشاه [[گرجستان]]، به تابعیت خود از [[ایران]] پایان داده بود و تحت حمایت [[امپراتوری روسیه|روسیه]] قرار گرفته بود. آقامحمدخان به او فرصت داد که از تصمیم خود بازگردد،بازگردد اما او نپذیرفت. پس به تفلیس لشکر کشید؛ آن را فتح و مردم شهر را کشتار کرد. در راه بازگشت، در [[دشت مغان]] به صورت رسمی خود را [[شاه ایران]] اعلام کرد و با بازگشت به [[تهران]] تاج بر سر نهاد. سپس راهی [[خراسان]] شد و بدون جنگ بزرگی آنجا را فتح کرد. در خلال تدارک برای حمله به [[امارت بخارا|بخارا]]، روسیه به ایران حمله کرد و آقامحمدشاه به قفقاز بازگشت اما پیش از رسیدن او سپاه روس عقب‌نشینی کرده بود. سپس با [[ابراهیم خلیل جوانشیر|ابراهیم‌خان]]، حاکم قره‌باغ، درگیر شد؛ تا اینکه وی از جانبش گریخت. پس از این اتفاق، وارد [[شوشی]]، مرکز قره‌باغ، شد و در سومین روز اقامت در آنجا توسط خدمتکارانش کشته شد. قتل او احتمالاً توطئه‌ای از جانب خوانین محلی بوده‌است. [[فتحعلی‌شاه]]، برادرزاده‌اش، پس مرگ او به پادشاهی ایران رسید. جسد آقامحمدشاه را ابتدا در شوشی دفن کردند و سپس به تهران و از آنجا به [[نجف]] انتقال دادند.
