آجرچینی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز بهبود نگارش، پیوند درونی |
||
خط ۷:
== قدمت آجرچینی ==
از نخستین روزهای به وجود آمدن تمدن بشری [[آجر]] به عنوان [[ماده اولیه]] ساختمانسازی وجود داشتهاست. آجر همواره نمایانگر تمدنها، احساسات، [[فرهنگ]] و ذوق ملل گوناگون بوده و همراه با پیشرفتهای بشر تغییر پیدا کردهاست، و در این میان [[مردمان ایرانی|ایرانیان]] نیز به میزان قابل توجهی با آجر سروکار داشتهاند و از آن در جنبههای مختلف ساختمانی و زیبایی استفاده نمودهاند.
''[[آرتور پوپ]]''مورخ و
شیوه چیدن یک پوسته آجر یا [[آمود]] بر روی اسکلت و سفت کاری بنا که از دوران [[ایلخانان|ایلخانیان]] شروع شده بود در [[دوران صفویه]] به تکامل خود رسید و تا دوران [[زندیان|زندیه]] و [[قاجاریان|قاجاریه]] نیز ادامه یافت.
خط ۱۸:
یکی از این شیوهها [[خوون]] است که در شهرهای دزفول و شوشتر به وجود آمدهاست. این نوع آجر کاری ''(خوون چینی)'' که به صورت آمود اجرا میشود در دوره [[صفویان|صفویه]] توسعه فراوان و گستردگی پیدا مینماید و تا اواخر دوران [[قاجاریان|قاجاریه]] و [[رضاشاه|پهلوی اول]] ادامه پیدا میکند.<ref name=":0" /><ref>http://ensani.ir/file/download/article/20161010120408-9863-65.pdf</ref>
در [[هنر]] و [[معماری ایرانی|معماری ایران قدیم]] ، واژه خوون بسیار مشهور بودهاست. اما در سدههای اخیر در [[زبان فارسی]] روان، ناشناخته ماندهاست. واژه (خوون) Xowun که یک نامگذاری در هنر [[معماری ایرانی]] است و به نگارههای زینتی موزاییک مانندی که بر پیشانی بنا میساختند گفته میشده، امروزه فراموش گردیده و در هیچیک از کتابهای لغت و ادب نیامده است. در صورتی که واژه «خوون» بی شک فارسی است.<ref>مجله باستانشناسی و هنر ایران. شماره ۱ - امام اهوازی –محمد علی)</ref>
خوون چینی کاربرد تزیین آجر است و از ضخامت آن در ایجاد انواع گرههای زمینی در پیشانی نما استفاده
فرمولی نیز وجود دارد که در ایجاد و هماهنگی خوونها به کار میرود نقش تزیینی آجر را به صورتی مکتوب مورد بررسی قرار دهیم. آجر در منطقه دارای ابعاد و اندازههایی بودهاست که در طول زمان تکامل ابعاد داشته و در نهایت به ابعاد ۱۸٫۵ × ۱۸٫۵ سانتیمتر و ضخامت ۳٫۵ سانتیمتر رسیدهاست. این تکامل ابعاد در طی سه هزار سال به دست آمدهاست. اگر فاصله بین دو آجر (ملات خور) را ۱٫۵ سانتیمتر در نظر بگیریم بین یک طول و ضخامت آجر تناسبی ایجاد میشود. (یک طول برابر ۴ ضخامت به علاوه ۳ فاصله میگردد) در چنین شرایطی اندازه اجزاء همه ضریبی از یکدیگرند. کوچکترین جزء همان کلوخ است.
اکنون اگر شبکهای مرکب از کلوخ و فاصله ایجاد نماییم میتوانیم کلیه اجزاء مختلف آجر را بر روی شبکه جایگزین
چاری را اگر به دو قسمت تقسیم
بدین ترتیب شبکهای گسترده و ساده هندسی در زیر ساخت کلیه نقشهای خوون قرار میگیرد که ضمن آسان نمودن طراحی و گستردگی صفحه انواع نقشها را به صورت
در خوونهای موجود [[شهر دزفول]] کلمه علی بیش از دیگر نوشتهها به چشم میخورد که نشانگر اعتقادات مذهبی سازندگان این آثار است، برخی نیز اعتقاد دارند که نقش اصلی کلیه ترکیبات آجری [[چلیپا]] است. (آیین مهر)<ref name=":0">نعیمیان، غلام رضا. ''دزفول شهر آجر''. تهران: سازمان میراث فرهنگی، ۱۳۷۶</ref>
|