گرته‌برداری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳:
'''گَرته‌برداری''' نوعی [[وامگیری زبانی]] است که در آن، صورت ترکیبی یا اصطلاحات زبان دیگری، تجزیه می‌شود و برای هر یک از کلمه‌های آن اصطلاح، یک معادل قرار داده می‌شود و عبارت به زبان وام‌گیرنده [[ترجمه]] می‌شود. برای مثال، زمانی که «[[سیب‌زمینی]]» وارد ایران شد، واژه‌ای برای نامیدن آن وجود نداشت و برای نامیدن آن اصطلاح [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] «Pomme de terre» را به‌صورت واژه‌های تشکیل‌دهندهٔ آن («سیب» و «زمین») تجزیه کردند و ترکیب «سیب‌زمینی» را به‌جای آن قرار دادند.
 
گَرته‌برداری بسیار پنهان‌تر و پیچیده‌تر از [[وام‌واژه]] (گرفتن عین کلمات از زبان بیگانه، مانند: کامپیوتر، تلفن، شوفاژ و غیره) است و کمتر مورد توجه ادیبان و حتی زبان‌شناسان قرار گرفته‌است. در گرته‌برداری، برخلاف [[وام‌واژه]]‌ها، عین کلمه را از زبان بیگانه نمی‌گیرند، بلکه اصطلاح یا عبارت بیگانه‌ای را اخذ می‌کنند و هر کلمه از آن اصطلاح را به زبان خودی ترجمه می‌کنند و بدین‌ترتیب، آن عبارت بیگانه را با استفاده از واژه‌های خودی به‌کار می‌برند. در [[زبان فارسی]]، بسیاری از واژه‌ها و اصطلاح‌هایی که به امور و چیزهای جدید و معاصر مربوط هستند و پیش‌تر در زبان فارسی وجود نداشته‌اند، گرته‌برداری از زبان‌های اروپایی (به‌ویژه [[زبان انگلیسیفرانسوی|انگلیسیفرانسوی]]) هستند؛ مانند: آسمان‌خراش، بادام‌زمینی، راه‌آهن و غیره.
 
البته گرته‌برداری محدود به واژه‌ها و اصطلاحات نیست، بلکه حیطهٔ وسیع‌تری دارد و به [[ترجمه]]، معناکردن، جمله‌سازی، نحوهٔ نگارش، و [[نحو]] نیز کشیده می‌شود. مانند آنکه در [[فارسی]] گفته می‌شود: «فناوری‌های نو ''می‌رود'' که چهرهٔ زمین را به‌کلی دگرگون کند.» این نوع نگارش (می‌رود که...) گرته‌برداری نحوی از زبان‌های غربی است، که در این مثال باید گفته شود: «فناوری‌های نو نزدیک است که...».