استبداد صغیر: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ←‏نام: اصلاح جزئی یادکرد
←‏نام: خودکامگی
خط ۲۹:
 
== نام ==
«استبداد» در لغت به معنای تنها بر سر کاری ایستادن و منع کس قبول نکردن است.<ref>{{پک|دهخدا|۱۳۷۷|ف=استبداد}}</ref> استبداد در حدیث و روایات اسلامی در معنی «عمل یا تصمیم خودسرانه یک فرد بدون در نظر گرفتن عقابد دیگران» و در نقطه مقابل «مشورت» قرار گرفته‌است.<ref>{{پک|حائری|۱۳۵۳|ک=وحید|ف=سخنی پیرامون واژه استبداد در ادبیات انقلاب مشروطیت ایران|ص=۵۳۹}}</ref> در [[علوم سیاسی]]، استبداد یا [[دیکتاتوری|حکومت استبدادی]] به یک [[نظام سیاسی]] اطلاق می‌شود که بر مبنای اقتدار متمرکز و نامحدود بنا شده باشد. در چنین نظامی، قدرت حاکم، قانوناً قابل بازخواست نیست. در حکومت‌های استبدادی، معمولاً یک دیکتاتور در راس حکومت است.<ref>{{پک|بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه|۱۳۹۸|ف=استبدادی، حکومت}}</ref> متفکران مختلفی از کشورهای مختلف اسلامی، مانند [[بارباروس خیرالدین پاشا|خیرالدین پاشا]] ([[تونس]])، رافع الطهطاوی ([[مصر]])، [[عبدالرحمن کواکبی|سید عبدالرحمان کواکبی]] ([[سوریه]])، [[نامق کمال]] ([[ترکیه]]) و [[میرزا آقاخان کرمانی]] (ایران) استبداد را معادلی برای حکومت ضد قانون و غیر مشروطه به کار برده‌اند. اما [[موسی بیگییف|موسی جاراله بیگیف]]، نویسنده مسلمان ترک‌زبان روس، معتقد است اصطلاح «سلطنت» معادل بهتری برای اطلاق به [[مینارشیسم|حکومت‌های مونارشی]] است؛ چرا که استبداد معنای ظلم را هم در درون خود دارد.<ref>{{پک|حائری|۱۳۵۳|ک=وحید|ف=سخنی پیرامون واژه استبداد در ادبیات انقلاب مشروطیت ایران|ص=۵۴۰}}</ref> با این حال در زبان فارسی، «استبداد منور» به معنای است استبداد توام با عدل به کار رفته است و مثلا به حکومت [[اسکندر مقدونی|اسکندر]]، استبداد منور اطلاق می‌شود.<ref>{{پک|دهخدا|۱۳۷۷|ف=استبداد منور}}</ref> در کتاب‌های دوران مشروطه، از جمله ''[[تنبیه‌الامه و تنزیه‌المله]]'' [[محمدحسین نائینی|نائینی]]، لفظ استبداد به مفهوم [[خودکامگی]] به کار رفته است.
 
== پیش‌زمینه ==