ب: تفاوت میان نسخه‌ها

نام این حرف در عربی «الباء» و «الباء الموحّدة» است. گاه نیز «البا» (بدون همزه) و «ب» خوانده می‌شود و به «باءات» و «ابواء» جمع بسته می‌شود.<ref>تاج‌العروس من جواهرالقاموس، محمدبن محمد مرتضی زبیدی، چاپ بولاق، ج۱۰، ص۴۳۱.</ref> «ب» در عربی [[صامت]] [[انفجاری دولبی واک‌دار|انفجاری]] واکدار لبی است. به علل مختلف صوتی، «ب» به حروف ([[واج‌شناسی و آواشناسی فارسی|واج‌های]]) دیگر، یا حروف دیگر به «ب» تبدیل می‌شود. در [[قرائت قران|قرائت]] قرآن، در صورتی که [[حرف (دستور زبان)|حرف]] نخست کلمه‌ای «ب» یا «[[ف]]» یا «[[م]]» باشد باء پایانی کلمهٔ قبل می‌تواند در آن ادغام شود، مانند «إِذهَبْ فَّمَن تَبِعَک» ([[اسراء|الاسراء]]:۶۳) و «یُعَذَّب مَّنْ یَشاءُ» ([[آل عمران|آل‌عمران]]: ۱۲۹).<ref>محمودبن‌عمر زمخشری، المفصل فی علم‌اللغه، چاپ محمد عزالدین سعیدی، بیروت، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م، ص۴۷۳.</ref> در عربی، برخلاف دیگر زبان‌های [[زبان‌های سامی|سامی]]، صامت لبی انفجاری بی واک (پ) وجود ندارد و «ب» در برخی کلمات عربی معادل یا جانشین «[[پ]]» در دیگر زبانهای سامی است،<ref>S.Moscati,An introduction to the comparative grammar of the Semitic languages, Wiesbaden 1969, p 24-27.</ref> ولی در زبان گفتاری امروز در برخی از موارد صامت واکدار «ب» در مجاور صامت بی واک دیگر به «پ» تبدیل می‌شود، مانند: مبسوط / مپسوط.<ref>N.V.Yushmanov, The structure of the Arabic language , Washington 1961, p10</ref> <ref>دانشنامه جهان اسلام،{{یادکرد وب|نویسنده=احمد طاهری عراقی،عراقی|کد ج۱،زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/5414?ب|عنوان=دانشنامه ص۱-۲،جهان اسلام، مدخل بب، بخش زبان عربی.}}</ref>

«ب» در فارسی نشانهٔ دوگونه عنصر دستوری است: ۱) واجِ «ب»، ۲) تکواژِ دستوری «بـ/به» با سه‌گونه کاربرد: [[تصریف|تصریفی]] (پیشوند فعلی)، [[اشتقاق (زبان‌شناسی)|اشتقاقی]] (در کلمات مرکب)، [[نحو|نحوی]] (حرف اضافه).<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=ایرج پروشانی|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/5414?ب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام، همان،مدخل ایرجب، پروشانیبخش زبان فارسی.}}</ref>

در زبان ترکی، صامت‌های واکدار آخر کلمات گرایش به بی‌واک شدن دارند. واج «ب» پایانی نیز در ترکی [[زبان ترکی آذربایجانی|آذربایجانی]] با تلفظی بین ب و پ (ḅ) ادا می‌شود، ولی در کتابت نشان داده نمی‌شود. اما در ترکی [[ترکیه]] «ب» پایانی کاملاً «پ» تلفظ می‌شود و در خط جدید نیز p نوشته می‌شود؛ مانند kitap: کتاب. «ب» در میان کلمات نیز اغلب به «پ» تبدیل می‌شود و از طریق همانندسازی، صامت واکدار مجاور را بی واک می‌کند؛ مانند aptes: آبدست، iptal: اِبدال، ولی گاه «ب» تابع همانندی نمی‌شود؛ مانند matbaa: مطبعه، tasbit: تثبیت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/5414?ب|عنوان=تلخیص شده از دائره‌المعارف ترک، دانشنامه جهان اسلام، همان،مدخل ی، بخش زبان ص۶ترکی.}}</ref>

در [[عرفان اسلامی|عرفان]] اسلامی و عقاید [[باطنی]] بعضی فرق و نیز در علوم [[علوم خفیه|غریبه]] که برپایهٔ اعتقاد به اسرار حروف بوده، حرف «ب» در میان حروف دیگر دارای اهمیتی خاص دارداست. توجه به حروف و اعداد و اسرار معنوی آنها که نزد نحله‌های پیش از [[اسلام]] هم نزد گروه‌هایی سابقه داشته‌است، در عصر اسلامی در میان فرقی از مسلمانان با گرایش‌های عرفانی و باطنی آغاز شد و به‌ویژهبالاخص با توجه به حروف [[حروف مقطعه|مقطعهٔ]] قرآن و خواص حروف آیات و اسما خداوند به‌تدریجبتدریج رشد کرد و بعدها به شکلی افراطی نزد [[حروفیه]] و [[نقطویه]]، نظامی خاص یافت. در میان [[تصوف|صوفیه]] اگرچه از آغاز، توجه به اسرار حروف و جنبه‌های رمزی آنها وجود داشته‌است، ولی [[ابن عربی|ابن‌عربی]] و پیروان او به اینبدین مبحث توجهی خاص نشان داده‌اند و از ترکیب عقاید پیشینیان در بارهٔ حروف و تطبیق آنها با آرای خود شکل تکامل یافته‌تری از نظریات عرفانی در بارهٔ اسرار حروف عرضه کرده‌اند.<ref>ابن‌خلدون، مقدمه، ترجمهٔ محمد پروین گنابادی، تهران ۱۳۶۲ش،1362ش، ج۲،ج2، ص۱۰۵۳؛ص1053؛ دانشنامه جهان اسلام، همان،مدخل ب، بخش عرفان اسلامی، احمد طاهری عراقی، ص۶-۹عراقی.</ref>