دی‌ان‌ای: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Aamoa (بحث | مشارکت‌ها)
←‏تفاوت دی‌ان‌ای و آران‌ای: نبود ژن در رنا از تفاوت هاست نه شباهت ها
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲:
[[پرونده:DNA orbit animated.gif|بندانگشتی|135px|چپ|ساختمان مولکول دی‌ان‌ای]]
 
'''دزوکسی ریبو نوکلئیک اسید''' به اختصار '''دی‌اِن‌اِی'''<ref>واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفتر نخست تا چهارم، ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵</ref> یا '''دنا<sup>[[دی‌ان‌ای#cite note-1|[۱]]]</sup>''' {{به انگلیسی|Deoxyribonucleic acid}} {{اختصاری|DNA}}<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://wiki.apll.ir/word/index.php/DNA |عنوان=DNA | ناشر =فرهنگستان زبان و ادب فارسی |تاریخ = اکتبر ۲۰۱۸ |تاریخ بازبینی=}}</ref> نوعی [[نوکلئیک اسید|اسید نوکلئیک]] است که دارای دستورالعمل‌های [[ژنتیک]]ی است که برای کارکرد و توسعهٔ بیولوژیکی [[موجودات زنده]] و [[ویروس]]‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقش اصلی [[مولکول]] دی‌ان‌ای ذخیره‌سازی طولانی مدت اطلاعات ژنتیکی و دستوری است. آزمایش‌هایی نظیر [[آزمایش گریفیت]] و [[آزمایش ایوری]] آزمایش‌هایی انقلابی و سرآغازی در شناسایی و مطالعهٔ دی‌ان‌ای به عنوان [[ژنوم]] بودند. تا قبل از سال ۱۹۴۴ و انتشار نتایج [[آزمایش ایوری]] این‌که کدام یک از [[ترکیب آلی|ترکیب‌های آلی]] درون سلول، مادهٔ وراثتی است، مشخص نبود، تا اینکه ایوری ثابت کرد [[نوکلئیک اسید|نوکلئیک اسیدها]] عامل فرایند انتقال صفات هستند. سپس دانشمندان دیگری روی کار آمدند و هر کدام، قسمتی از اطلاعات ما راجع‌به این مولکول را کشف کردند. [[روزالیند فرانکلین]] و [[موریس ویلکینز]] با تهیه تصاویری از مولکول دی‌ان‌ای با استفاده از [[بلورشناسی پرتو ایکس|پراش پرتوی ایکس (X)]] توانستند به ابعاد مولکول و نتایج ارزشمندی راجع‌به دی‌ان‌ای دست یابند، از جمله این‌که مولکول دی‌ان‌ای بیش از یک رشته و حالت مارپیچ دارد.
[[پرونده:DNA animation.gif|بندانگشتی|135px|چپ|هر مولکول دی‌ان‌ای از دو رشته پلی‌نوکلئوتیدی تشکیل شده‌است]]
 
دی‌ان‌ای مولکولی است که دستورهای ژنتیکی مورد استفاده در توسعه و عملکرد تمام موجودات زندهٔ شناخته شده و بسیاری از [[ویروس|ویروس‌ها]] را کدگذاری می‌کند. دی‌ان‌ای [[پلیمر|پلی‌مری]] است که [[مونومر]] آن [[نوکلئوتید]]ها هستند؛ یک نوکلئوتید شامل یک [[فسفات|گروه فسفات]] و یک [[کربوهیدرات|کربوهیدرات پنج‌کربنه]] ([[دئوکسی‌ریبوز]]) و یک [[باز آلی]] است به‌طوری که گروه [[فسفات]] و باز آلی با [[پیوند کووالانسی]] به دو سمت قند متصل هستند؛ و در نهایت نوکلئوتیدها با [[پیوند فسفودی‌استر|پیوند فسفو دی‌استر]] به هم متصل شده و [[درشت‌مولکول]] دی‌ان‌ای را پدیدمی‌آورند (در حالتی که نوکلئوتیدهای دو انتهای رشته هم پیوند برقرار کنند، دی‌ان‌ای حلقوی است)؛ مولکول دی‌ان‌ای از دو رشته پلی‌نوکلئوتیدی تشکیل شده‌است؛ این دو رشته مکمل، ناهمسو و نامحلول (در آب) هستند (دی‌ان‌ای حلقوی قطبیت ندارد اما هر رشته از دی‌ان‌ای خطی دارای قطبیت است). اسیدهای نوکلئیک از سه درشت‌مولکول اصلی تشکیل شده که برای زندگی همهٔ گونه‌های شناخته شده ضروری است.
دو رشته پلی‌نوکلئوتیدی از طریق [[پیوند هیدروژنی]] بین [[بازهای آلی|بازهای آلی‌]]شان به هم متصل‌شده و مولکول دی‌ان‌ای را به‌وجود می‌آورند؛ این دو رشته به دور محوری طولی، مرکزی و فرضی می‌پیچند و به مولکول دی‌ان‌ای حالت مارپیچ می‌دهند.
 
== تفاوت دی‌ان‌ای و آران‌ای ==
تفاوت‌ها:
* DNA در ذخیره و RNA در انتقال [[اطلاعات وراثتی]] نقش دارد.
* مولکول DNA دو رشته‌ای ولی مولکول RNA تک‌رشته‌ای است.
* در DNA باز آلی [[یوراسیلاوراسیل]] و در RNA باز آلی [[تیمین]] شرکت ندارد (U در DNA و T در RNA).
* [[قند]] پنج‌کربنه در DNA [[دئوکسی‌ریبوز|دئوکسی ریبوز]] و در RNA [[ریبوز]] است.
* DNA برعکس RNA از هسته سلول خارج نمی‌شود.
*RNA فاقد ژن می باشد.
خط ۴۲:
 
[[پرونده:griffithm.jpg|بندانگشتی|چپ|135px|[[فردریک گریفیت]]]]
سپس [[فردریک گریفیت]] در آزمایشی موسوم به [[آزمایش گریفیت]] به‌طور اتفاقی پی برد صفات و ویژگی‌ها می‌توانند از [[یک باکتری‌]]ای (سلولی) به باکتری‌ایباکتری‌ (سلولی) دیگردیگری انتقال یابند (اثبات وجود و انتقال ماده وراثتی از سلولی به سلول دیگر).
 
[[پرونده:Oswald T. Avery portrait 1937.jpg|بندانگشتی|چپ|135px|[[اسوالد آوریایوری]]]]
 
بعد از آن [[اسوالد آوریایوری]] در سال ۱۹۴۴ نشان‌داد که ماده وراثتی، نوکلئیک‌اسید (DNA) است.
 
در سال ۱۹۵۰ [[اروین چارگف]] اثبات‌کرد نسبت گوانین و سیتوزین با هم و نسبت آدنین و تیمین با هم برابر است (اصل چارگف).
خط ۷۹:
== طبقه‌بندی بازهای نوکلئوتیدی ==
[[پرونده:A-DNA, B-DNA and Z-DNA.png|بندانگشتی|350px|چپ|از چپ به راست به‌ترتیب A و B و Z]]
[[باز نوکلئوتیدی|بازهای نوکلئوتیدی]] به دو گروه تقسیم می‌شوند:
 
۱) [[پورین]]‌ها شامل نوکلئوتید آدنین (A) و گوانین (G) که ترکیبی هتروسیکلیک دارای یک حلقه پنج ضلعی و یک حلقه [[شش ضلعی]] هستند.