|
#تغییرمسیر [[بهارانه]]
* ''برای روستایی به این نام به [[بهاریه (روستا)]] مراجعه کنید.''
'''بهارانه''' یا '''بهاریه'''، به [[شعر|اشعاری]] که درباره فصل بهار گفته شود، گویند.<ref>لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بهاریه»</ref>
== پیرامون واژه ==
این کلمه مرکب است از «بهار» فارسی که به علامت نسبت عربی ملحق شده و غیرفصیح است.<ref>لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ «بهاریه»</ref>
== ادبیات ==
در ادبیات فارسی هم بهاریه‌هایی از شاعران ایرانی چون [[مولانای پارسی]]، [[حافظ]]، [[سعدی]]، [[ملک‌الشعرای بهار]]، [[منوچهری]]، [[عطار]]، [[خاقانی]]، [[فروغی]]، [[خواجو]] و [[خمینی]] وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=38148| عنوان = بهاریه‌های معروف| تاریخ بازدید = ۳۰ اسفند ۱۳۸۷| تاریخ = | ناشر = تبیان | زبان = فارسی}}</ref>
<!-- ==نوروز در ادبیات فارسی==
گویندگان ایرانی از دیرباز تاکنون در وصف نوروز و جشن فروردین که همراه مواهب گرانبهای طبیعت و هنگام تجدید عهد نشاط و شادمانی است، داد سخن داده‌اند و ما در ذیل به برخی از لطایف اشعار پارسی در این موضوع اشارت می‌کنیم:
{{شعر}}
{{ب|نوروز فراز آمد و عیدش به اثر بر | نزد یکدگر و هر دو زده یک بدگر بر}}
{{ب|نوروز جهان پرور مانده ز دهاقین | دهقان جهان دیده‌اش پرورده ببر بر}}
{{ب|آن زیور شاهانه که خورشـید برو بست | آورد همی خواهد بسـتن به شجــر بر}}
{{پایان شعر}}
و هم او در قصیده دیگر چنین گوید:
{{شعر}}
{{ب|نوروز بـــزرگ آمــد آرایش علم | میراث به نزدیک ملوک عجم از جم...}}
{{پایان شعر}}
[[فرخی]] [[ترجیع‌بند]] مشهوری در وصف نوروز دارد که بند اول آن چنین است:
{{شعر}}
{{ب|ز باغ ای باغبان ما را همی بــوی بهـار آید | کلید باغ ما را ده که فردامان به کار آید}}
{{ب|کلید بـاغ را فردا هـــزاران خواستار آید | تو لختی صبر کن چندان که قمری بر چنـار آید}}
{{ب|چو اندر بـاغ تو بلبـل به دیـدار بهار آید | ترا مهمان ناخوانده به روزی صد هـزار آید}}
{{ب|کنون گر گلبنی را پنج شش گل در شـمار آید | چنان‌دانـی که هرکس را همی زو بـوی یار آید}}
{{ب|بهـار امســال پندار همی خوشـتر ز پــار آید | وزین خوشتر شود فردا که خسرو از شکـار اید}}
{{ب|بدین شـایستگی جشنـی بدیــن بایستگی روزی | ملک را در جهان هر روز جشنی داد و نوروزی}}
{{پایان شعر}}
[[منوچهری]] [[مسمط]]ی در نوروز ساخته که بند اول آن این است:
{{شعر}}
{{ب|آمـد نوروز هـــم از بامـــداد | آمدنــش فرخ و فرخنـــده باد}}
{{ب|باز جهان خرم و خـوب ایســـتاد | مرز زمستــان و بهاران بــزاد}}
{{ب|ز ابر سیـــه روی سمن بــوی داد | گیتـی گـردید چـو دارالقـرار}}
{{پایان شعر}}
هم او در مسمط دیگر گفته:
{{شعر}}
{{ب|نوروز بزرگـــم بزن ای مطــرب نـــوروز | زیرا کــه بـود نوبت نوروز به نوروز}}
{{ب|برزن غزلی نغــز و دل‌انگــیز و دلـفروز | ور نیست ترا بشنـو از مـرغ نوآمــوز}}
{{ب|کاین فاخته زان کوز و دگر فاخته زانکوز | بر قافیه خوب همی خــــواند اشــعـار}}
{{پایان شعر}}
[[بوالفرج رونی]] گوید:
{{شعر}}
{{ب|جشن فرخنده فروردین است | روز بازار گــل و نسرین است}}
{{ب|آب چون آتش عود افروزست | باد چون خاک عبیر آگیـن است}}
{{ب|باغ پیراسته گلزار بهشـت | گلبن آراسـته حورالــعین است}}
{{پایان شعر}}
[[مسعود سعد سلمان]] از عید مزبور چنین یاد کند:
{{شعر}}
{{ب|رسید عید و من از روی حور دلبر دور | چگونـــه باشــم بی روی آن بهــشتی حور}}
{{ب|رسید عید همـایـون شها به خدمـت تو | نهاده پیـش تو هدیه نشاط لهو و ســرور}}
{{ب|برسم عیـد شهـــا باده مـروق نـوش | به لحن بربط و چنگ و چغانه و طنبور}}
{{پایان شعر}}
[[جمال‌الدین عبدالرزاق]] گفته:
{{شعر}}
{{ب|اینـک اینک نوبهـار آورد بیــرون لشکری | هریکی چون نوعروســی در دگرگـون زیوری}}
{{ب|گر تماشا می‌کـنی برخیز کاندر بــاغ هست | با چون مشاطــه‌ای و باغ چون لعبـت گری}}
{{ب|عرض لشکر می‌دهد نوروز و ابرش عارض است | وز گل و نرگس مراد را چون ستاره لشکری}}
{{پایان شعر}}
[[حافظ]] در [[غزل]]ی گفته:
{{شعر}}
{{ب|ز کوی یــــار مــی‌آید نسیــم باد نوروزی | از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی}}
{{ب|چو گل گر خرده‌ای داری خدا را صرف عشرت کن | که قارون را غلطهــا داد سودای زرانــدوزی}}
{{ب|ز جام گل دگر بلبل چنــان مست می لــعلست | که زد بر چـــرخ فیروزه صفیر تخـــت فیروزی}}
{{ب|به صحرا رو که از دامن غبــار غم بیفشانی | به گلزار آی کــز بلبل غزل گفــتن بیامـوزی}}
{{پایان شعر}}
[[هاتف]] در قصیده‌ای گوید:
{{شعر}}
{{ب|نسیم صبح عنبـر بیز شد بر توده غبـرا | زمین سبز نسرین خیز شد چون گنبد خضرا}}
{{ب|ز فیض ابر آزادی زمین مرده شـده زنده | ز لطف بــاد نوروزی جهان پیر شد برنا}}
{{ب|بگرد سـرو گــرم پرفشانی قمــری نالان | به پای گل به کار جان سپاری بلبل شیدا...}}
{{ب|همایون روز نوروز است امروز و بیفروزی | بر اورنـگ خلافت کرده شاه لافتـی مـاوی}}
{{پایان شعر}}
[[قاآنی]] در قصیده‌ای به وصف نخستین روز بهار گوید:
{{شعر}}
{{ب|رساند باد صبـا مـــژده بهار امـــروز | ز توبه توبه نمودم هزار بـار امـروز}}
{{ب|هوا بســاط زمــرد فکنـــد در صحــرا | بیا که وقت نشاطست و روز کار امروز}}
{{ب|سحـاب بر سـر اطفــال بوستان بـــارد | به جای قطره همی در شاهوار امـــروز}}
{{ب|رسد به گوش دل این مژده‌ام ز هاتف غیب | که گشت شیر خداوند شهـــریار امروز}}
{{پایان شعر}}<ref>[http://www.sppc.co.ir/nowruz/NoroozCelebration.html تدبیر. ویژه نامه نوروز]</ref>
-->
== پانویس ==
{{ویکی‌واژه}}
{{ویکی‌گفتاورد}}
{{پانویس}}
== منابع ==
* دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامهٔ دهخدا.
* {{یادکرد وب| نشانی = http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=38148| عنوان = بهاریه‌های معروف| تاریخ بازدید = ۳۰ اسفند ۱۳۸۷| تاریخ = | ناشر = تبیان | زبان = فارسی}}
| 