جنگ‌های اشکانیان و سلوکیان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جنگ‌های ایرانشاهنشاهی اشکانیان و سلوکیان''' که در صدسالگی سلوکیان آغاز شد مجموعه‌ای از جنگ‌های میان [[شاهنشاهی اشکانی|شاهنشاهی اشکانیان]] (پارتیان) و [[امپراتوری سلوکی|امپراتوری سلوکیان]] بود که به خروج سلوکیان از ایران انجامید و بنیاد پادشاهی اشکانیان شکل گرفت.

در سال ۳۲۳ پیش از میلاد،پ.م، امپراتوری [[امپراتوری سلوکی|سلوکیان]] از سوی [[سلوکوس یکم]]، سردار [[اسکندر مقدونی]] پایه‌گذاری شد. دولت سلوکی که از [[سوریه]] تا [[سند (رود)]] گستردگی داشت و دربردانده بیشتر متصرفات اسکندر بود، نیرومندترین پادشاهیِ بازمانده اسکندر به‌شمار می‌رفت.

با این حال [[سلوکیان]] بخاطر جنگ پیوسته با دیگر کشورهای [[عصر هلنیستی|هلنیستی]] در باختر و رویارویی با ناآرامی‌ها و شورشها در میان مردمان ایرانیِ خود در خاور، در تلاش برای نگاهداری چنین قلمرو گسترده‌ای، خیلی زود با مشکل روبرو شدند.

با بهره‌گیری از دغدغه‌های سلوکی‌ها در جنگ علیه یورشِ سلتیک‌ها به آسیای صغیر در خاور [[سلوکیان]] و هرج و مرج [[جنگ‌های سوری|جنگ سوم سوریه]] پیرامون سال ۲۴۵ پیش از میلاد،پ.م، [[دیودوت]] و [[آندراگوراسآندروگوراس]] که به ترتیب ساتراپ ایالتهای [[باختر (بلخ)|باختر]] و [[پارت]] بودند، استان‌های دور افتاده خود را مستقل اعلام کردند.

با این همه، پیرامون سال ۲۳۸ پیش از زایش، [[پرنی]]‌ها که یک قبیله ایرانی از استپ‌های آسیای میانه بودند زیر رهبری [[ارشک یکم|ارشک]]، به قلمرو [[آندراگوراس]]آندروگوراس ساتراپِ استانِ [[پارت]] یورش بردند، وی را شکست دادند و کشتند و سرزمینش را به دست گرفتند. سپس [[پرنی]]‌ها به عنوان [[شاهنشاهی اشکانی|پارتیان]] (که نام خود را از استان سلوکی ای که گشوده بودند گرفته بودند) ناموَر شدند.

آنها پس از گشایش استان [[پارت]] کوشیدند تا آنجا که ممکن است [[سلوکیان|امپراتوری سلوکی]] شرقی را بگشایند و تا سال ۲۳۸ شهر [[هکاتومپیلوس]]شهر یاقومس|هکاتوم [[صددروازهپولیس]] را به دست گرفتند که [[پایتخت]] آنها شد. در این یورش استانِ حال مستقل شدهٔ [[باختر (بلخ)|باختر]] به آنها پیوسته بود. [[سلوکوس دوم]] نیز در آن زمان سرگرم جنگ با [[بطلمیوسیان]] بود، بدین گونه [[سلوکیان]] بیشتر قلمرو خود را در خاور ایران و [[سرزمین ماد]] از دست دادند.

پس از درگذشت پدرش [[آنتیوخوس دوم]] در سال ۲۴۶ پیش از میلاد،پ.م، [[سلوکوس دوم]] به عنوان شاه جانشین وی شد؛ ولی بخاطر جنگ با [[بطلمیوسیان]] نتوانست به یورشهای [[اشکانیان]] در بخش خاوری امپراتوری و متعاقباً یورشهای برادر کوچکترش هیراکس که تلاش می‌کرد تا فرمانروایی خود در آسیای صغیر را مستقل اعلام کند، پاسخ درخور دهد.

سرانجام، این دو برادر به آتش‌بس رسیدند و [[سلوکوس دوم|سلوکوس]] توانست یک اردوکشی تازه را علیه [[پارتیان|اشکانیان]] آغاز کند.

با وجود کامیابی‌های نخستین و بیرون راندن [[اشکانیان]] از [[پارت]] و [[هیرکانی]]، [[سلوکوس دوم]] احتمالاً از [[پارتیان|اشکانیان]] که بنظر می‌آید بهرمند از کمک دیودوتوس دوم حاکم باختر نیز بودند، شکست خورده و اسیر شد.

وی در سال ۲۰۹ پیش از میلاد،پ.م، تلاشی را برای به دست آوردن دوباره کنترل استانهای خاوری آغاز کرد و پس از شکست دادن [[اشکانیان]] در نبرد، وی با کامیابی، دوباره کنترل منطقه را بدست آورد.

در سال ۱۴۸ پیش از میلاد،پ.م، پادشاه اشکانی، [[مهرداد یکم]]، به [[ماد]] که قبلاً علیه امپراتوری سلوکی به پا خاسته بود یورش برد، و در ۱۴۱ پیش از میلاد،پ.م، [[اشکانیان]] شهر بزرگ [[سلوکیه]] که پایتخت خاوری [[سلوکیان]] بود را به چنگ آوردند.

در سال ۱۳۸ پیش از میلاد،پ.م، [[اشکانیان]] یک ضد حمله بزرگ سلوکی را شکست دادند، بر ارتش سلوکی پیروز گشتند و پادشاه سلوکی، [[دیمتریوس دوم]] را به اسارت گرفتند، بدین گونه به‌طور مؤثر ادعاهای سلوکی دربارهٔ هر سرزمینی در خاور رود [[فرات]]، پایان یافت.

برای بازپس‌گیری این قلمرو ، [[آنتیوخوس هفتم]]، در سال ۱۳۰ پیش از میلادپ.م ضد حمله علیه [[اشکانیان]] را آغاز کرد و در ابتدا آنها را دو بار در نبرد شکست داد.

با دیدن فرصت بدست آمده برای وارد آوردن ضربه، [[پارتیان|اشکانیان]] زیر فرماندهی [[فرهاد دوم]]، در [[نبرد هگمتانه|نبرد اکباتان]] در سال ۱۲۹ پیش از میلادپ.م ، [[آنتیوخوس هفتم|آنتیوخوس]] را شکست دادند و به قتل رساندند و اقدام به نابودی و تسخیر بقیه ارتش بزرگ او کردند و این گونه به تلاش [[سلوکیان|سلوکیها]] برای بازپس‌گیری پارس پایان دادند.

پیشروی باختری [[پارتیان|اشکانیان]] در طی جنگ با [[سلوکیان]] سرانجام به درگیری با [[امپراتوری روم]] انجامید و [[جنگ‌های اشکانیان و رومی‌ها]] تا سده سوم این امپراتوریهای باستانی را در آغوش گرفت.