سکولارسازی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
ویرایش بهوسیلهٔ ابرابزار: |
||
خط ۱:
'''سکولاریزاسیون''' (به انگلیسی: Secularisation) فرایندی است که در آن [[جامعه]] از یک هویت دربست دینی به رابطهای جداتر دست پیدا میکند. همچنین اصطلاحی است که به باور کلی در مورد تاریخ میدهند؛ بدین صورت که آن را پیشرفت جوامع به سمت [[مدرنیته]] و کم شدن وابستگی به دین میدانند، درحالیکه دین جایگاه خود را به عنوان یک مرجع اصلی از دست میدهد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://ksghome.harvard.edu/~pnorris/ACROBAT/Sacred_and_Secular/Chapter%201.pdf |title=گفتمان سکولاریزاسیون |accessdate=۲۹ سپتامبر ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20051208002707/http://ksghome.harvard.edu/~pnorris/ACROBAT/Sacred_and_Secular/Chapter%201.pdf |archivedate=۸ دسامبر ۲۰۰۵ |dead-url=yes
اگرچه [[سکولاریسم]] و سکولاریزاسیون ارتباط معنایی نزدیکی با هم دارند، اما یکی نیستند. تفاوت این دو مفهوم در پاسخی است که به پرسش از نقش [[دین]] در جامعه میدهند. سکولاریسم مدعی قلمرویی برای معرفت، ارزشها و کنشهاست که مستقل از اتوریته دین باشد، اما ضرورتاً منکر نقش دین در امور سیاسی و اجتماعی نیست. سکولاریزاسیون اما، به معنای کنار گذاشتن دین از این حیطههاست.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.secularismforiran.com/sbs-secularism%26secularisation.htm |title=سکولاریسم و سکولاریزاسیون |accessdate=۲۲ اکتبر ۲۰۱۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090426001637/http://www.secularismforiran.com/sbs-secularism%26secularisation.htm |archivedate=۲۶ آوریل ۲۰۰۹ |dead-url=yes
== پیشزمینه ==
سکولاریزاسیون معمولاً به تغییرات اجتماعی در زمینهٔ پدیدار شدن [[خردگرایی]] و پیشرفت [[دانش]] به جای [[خرافه]] گفته میشود - بهطوریکه [[ماکس وبر]] از آن به
▲سکولاریزاسیون معمولاً به تغییرات اجتماعی در زمینهٔ پدیدار شدن [[خردگرایی]] و پیشرفت [[دانش]] به جای [[خرافه]] گفته میشود - بهطوریکه [[ماکس وبر]] از آن به "توهمزدایی از جهان" نام میبرد.
در خلال فرایند سکولاریزاسیون، نهادها (یعنی سازمانها و مؤسسات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی) از سیطرهٔ دین خارج میشوند. پیش از سکولاریزاسیون، دین بهطور مستقیم یا غیرمستقیم بر نهادها سیطره داشت. در حالت سیطرهٔ مستقیم، ادارهٔ نهادهای اجتماع در دست مراجع دینی بود. مثلاً کشیشان متولی ادارهٔ تنها مدارس موجود بودند. در حالت سیطرهٔ غیر مستقیم دین، اصول دینی مبنای امور دین هستند. مثلاً هنگامی که [[حقوق شهروندی]] افراد بر اساس معیارهای دینی تعیین میشود.
چه سیطرهٔ دین مستقیم باشد و چه غیرمستقیم، هنگامی میتوان گفت سکولاریزاسیون رخ داده که نهادها از دست مرجعیت و اتوریته دین خارج و به قدرت سیاسی سپرده شوند، یا اینکه رقبایی برای سیطرهٔ یک دین بر نهادها ایجاد شود. این فرایند به افراد امکان میدهد که از مراجع دینی استقلال یابند – و دیگر لازم نباشد خارج از حیطهٔ [[کلیسا]] یا [[مسجد]] یا [[معبد]] تابع مرجعیت و اقتدار دین باشند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.secularismforiran.com/sbs-secularism%26secularisation.htm |title=سکولاریسم و سکولاریزاسیون<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۲۲ اکتبر ۲۰۱۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090426001637/http://www.secularismforiran.com/sbs-secularism%26secularisation.htm |archivedate=۲۶ آوریل ۲۰۰۹ |dead-url=yes
== تعاریف ==
[[جان سامرویل]] (۱۹۹۸) شش مفهوم برای سکولاریزاسیون در نوشتههای آکادمیک قائل میشود. پنج تای نخست بیشتر تعاریف را مشخص میکنند و بند شش برای روشنسازی بیشتر است.<ref>Sommerville, C. J. Secularization. Journal for the Scientific Study of Religion 37 (2):249-53.1998</ref>
# وقتی در مورد ساختار بزرگ اجتماع سخن میگوییم، این واژه به مفهوم جدایش و تخصصی شدن هرچه بیشتر جنبههای گوناگونی چون اجتماع، اقتصاد، سیاست، حقوق و اخلاقیات میباشد.
سطر ۲۲ ⟵ ۲۰:
== شرایط ==
به دید [[محمدرضا نیکفر]] باید این شرطها برآورده شوند، تا بگوییم سکولاریزاسیون بودش یافتهاست:
# بایستی به درآمیختگی پرسنلی میان دولت و حوزه دینی پایان داده شود. دولت پرسنل خود را دارد، [[حوزه]] پرسنل خود را. رهبری دولتی بایستی بر عهده هیچ مقام دینیای نبوده و دولت کلاً بایستی در قبال حوزه دینی استقلال کامل داشته باشد.
# دولت بایستی هیچگونه جانبداری از حوزه دینی نکند. به هیچ کالای دینیای نبایستی یارانهٔ دولتی تعلق گیرد.
# روحانیان و کل حوزه بایستی [[مالیات]] بپردازند.
# حوزه دینی بنگاهی است مثل هر بنگاه دیگر؛ بایستی حساب دخل و خرجش مشخص و علنی باشد.
== جستارهای وابسته ==
سطر ۴۱ ⟵ ۳۸:
== منابع ==
{{یادکرد-ویکی
|پیوند=http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Secularization&oldid=241203682
|