سیاست در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
ویرایش‌های دارای حسن نیت 5.122.145.35 (بحث) برگردانی شد (T)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۱۴:
در سال ۱۳۶۸ [[بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی|اصلاحاتی در قانون اساسی]] ایجاد شد و برای مثال به موجب آن پست نخست‌وزیری حذف شد و قدرت عملی بیشتری به ریاست جمهوری داده شد.
 
'''وقایع هجده تیر''' یا '''حمله به [[کوی دانشگاه تهران|کوی]] [[دانشگاه تهران]]''' به مجموعه ناآرامی‌ها و درگیری‌ها بین روزهای جمعه هجدهم تا چهارشنبه بیست و سوم تیرماه ۱۳۷۸ میان دانشجویان، نیروهای انتظامی و افراد موسوم به [[لباس شخصی‌ها]] اطلاق می‌شود.<ref name="BBC">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2004/07/040707_a_jb_18tir_court.shtml | عنوان = وبگاه فارسی بی‌بی‌سی | تاریخ بازدید = ۱۸ اوت ۲۰۰۷}}</ref> مجموعهٔ فعالان حقوق بشر در ایران معتقد است ۷ نفر در واقعه حمله به کوی دانشگاه کشته شده‌اند<ref>[http://www.autnews.eu/archives/1386,04,0004103 بیانیهٔ انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130613135144/http://www.autnews.eu/archives/1386,04,0004103 |date=۱۳ ژوئن ۲۰۱۳}} (خبرنامه دانشگاه امیر کبیر)</ref> که تاکنون فقط هویت [[عزت‌الله ابراهیم‌نژاد]] و [[فرشته علیزاده]] روشن شده‌است.<ref>[http://www.nimrooz.com/html/725/93711.htm از تهران شادمان و سرحال] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060517115700/http://www.nimrooz.com/html/725/93711.htm |date=۱۷ مه ۲۰۰۶}} ''(هفته نامه نیمروز، ۱۶ اسفند ۱۳۸۱)''</ref><ref>[http://www.bashariyat.de/maqalat%20kanon/Kopie%20(4)%20von%20linzirdastan2.htm گزارش نقض حقوق بشر دانشجویان در سالی که گذشت] (کانون دفاع از حقوق بشر در ایران، اسفند۱۳۸۱)</ref><ref>{{یادکرد وب |url=http://italy.indymedia.org/news/2005/06/803744.php |title=Relazione annuale del comitato per il sostegno dei prigionieri politici in Iran - Berlino |accessdate=۱۱ فوریه ۲۰۱۲ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131219174736/http://italy.indymedia.org/news/2005/06/803744.php |archivedate=۱۹ دسامبر ۲۰۱۳ |dead-url=yes}}</ref> شورای متحصنین در بیانیه ۲۶ تیر مرگ [[تامی حامی‌فر]] را نیز تأیید کرد<ref>{{یادکرد وب
|عنوان=Iran Students Halt Protests But Still Press For Changes
|نشانی=http://www.nytimes.com/1999/07/18/world/iran-students-hutalt-protests-but-still-press-for-changes.html
|تاریخ= July 1999
|ناشر= Independent
}}</ref><ref>{{یادکرد وب
|عنوان=Iran Students Halt Protests But Still Press For Changes
|نشانی=http://www.nytimes.com/1999/07/18/world/iran-students-halt-protests-but-still-press-for-changes.html
|تاریخ=July 18, 1999
|ناشر=New York Times
}}</ref> و [[سعید زینالی]] نیز از هنگام دستگیری توسط مأموران ناپدید شده‌است؛<ref>{{یادکرد وب
|عنوان=مادر سعید زینالی: ده سال است، به دنبال رد پایی از پسرم به تمام نهادها مراجعه کرده‌ام ولی هیچ‌کس پاسخگو نیست
|نشانی=http://tagheer.cz.cc/fa/archives/1388,09,22/2230
|تاریخ= ۲۲ آذر ۱۳۸
|ناشر= تغییر}}</ref> همچنین، چشم یک دانشجو بر اثر اصابت گلوله تخلیه، دست و پای عده‌ای شکسته و تعداد زیادی دانشجو ضرب وشتم و دستگیر شدند نام اکبر اینانلو و سید محمدفاضل هاشمی در این میان به چشم می‌خورد.<ref name="BBC "/> از این حادثه به عنوان بزرگ‌ترین چالش [[جنبش دانشجویی]] در ایران پس از [[انقلاب ۱۳۵۷]] نیز یاد می‌شود.<ref name="BBC1">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2006/07/060709_v-ra-iran-student.shtml | عنوان = وبگاه فارسی بی‌بی‌سی | تاریخ بازدید = ۱۸ اوت ۲۰۰۷}}</ref>
 
'''تظاهرات اعتراضی حامیان مهندس میرحسین موسوی در ایران'''، راهپیمایی اعتراض‌آمیزی بود که در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۸، ۳ روز پس از اعلام نتایج [[انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)|انتخابات ریاست جمهوری]]، با حضور میلیونی ایرانیان در شهر تهران، دیگر شهرهای ایران، و برخی شهرهای دیگر کشورها صورت گرفت. این تظاهرات یکی از بزرگترین تظاهرات‌های غیر حکومتی [[تاریخ ایران]] بود و در تاریخ ۳۰ ساله پس از انقلاب بی‌سابقه بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.radiofarda.com/content/F8_LIST_KILLED_PEOPLE_POST_ELECTION_NOROUZ/1814704.html| عنوان = انتشار فهرست ۷۲ نفره کشته‌شدگان حوادث انتخاباتی | تاریخ بازدید = ۱۵ شهریور ۱۳۸۸| تاریخ = | ناشر = رادیو فردا | زبان = فارسی}}</ref><ref name=bbc/>
 
این تظاهرات در تهران به دعوت [[میرحسین موسوی]] و بدون مجوز [[وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران]] برگزار شد. اتهام تعدادی از [[فهرست بازداشت‌شدگان پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم|بازداشت‌شدگان حوادث بعد از انتخابات]] نیز شرکت در این راهپیمایی بود. تعداد شرکت‌کنندگان نزدیک به سه میلیون نفر بود و این تعداد از هر زمان دیگری در تاریخ جمهوری اسلامی، بی‌سابقه بود.
اعتراضات ۱۳۹۸ ایران مجموعهٔ اعتراضات مردمی و ضد حکومتی در سراسر ایران بود که از ماه آبان به‌دنبال انجام مجدد سهمیه‌بندی سوخت و افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین آغاز شد. شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران، بدون اطلاع و اعلام قبلی، در نیمه‌شب ۲۴ آبان ۱۳۹۸ اعلام کرد سهمیه‌بندی بنزین دوباره آغاز شده و قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومان، و نرخ هر لیتر بنزین آزاد از ۱۰۰۰ به ۳۰۰۰ تومان افزایش یافت.
 
بر اساس اعلام صداوسیمای [[جمهوری اسلامی|جمهوری اسلامی ایران]] و شورای تأمین [[استان تهران]] ۷ نفر در این تظاهرات کشته و ۲۹ نفر زخمی شدند. برخی رسانه‌ها از مرگ تعدادی از زخمی‌ها در روزهای بعد خبر داده و تعداد کشتگان را بیش از ۱۲ نفر اعلام کرده‌اند. سالگرد بزرگترین راهپیمایی اعتراضی [پس از انقلاب] بی‌بی‌سی فارسی، حسین باستانی، ۱۵ ژوئن ۲۰۱۰
از برجسته‌ترین دستگیرشدگان در این روز می‌توان از حامد خسروی نوری نژاد، احسان ربیعی، علی اسماعیلی نام برد که تا ۲۴ ساعت از مکان دستگیری‌شان اطلاعی در دست نبود.
 
اعتراضات ۱۳۹۸ ایران مجموعهٔ اعتراضات مردمی و ضد حکومتی در سراسر ایران بود که از ماه آبان به‌دنبال انجام مجدد سهمیه‌بندی سوخت و افزایش ۲۰۰ درصدی قیمت بنزین آغاز شد. شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی ایران، بدون اطلاع و اعلام قبلی، در نیمه‌شب ۲۴ آبان ۱۳۹۸ اعلام کرد سهمیه‌بندی بنزین دوباره آغاز شده و قیمت هر لیتر بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ تومان، و نرخ هر لیتر بنزین آزاد از ۱۰۰۰ به ۳۰۰۰ تومان افزایش یافت. به دنبال اعلام این خبر، از شامگاه ۲۴ آبان اعتراضات در شهرهای مشهد، تهران، اهواز، کرمانشاه، سنندج، جوانرود، مریوان، ارومیه، بوکان، سیرجان و شیراز آغاز شد و به بندرعباس، اصفهان، کرمان، قزوین، شهرک اندیشه، ماهشهر، گچساران، خرمشهر، بابل، بیرجند، جیرفت، شوشتر، اندیمشک، کازرون، بهبهان، بوشهر و دهدشت گسترش یافت. در همان روز اینترنت تلفن همراه در شهرهای مشهد، اهواز، بهبهان و امیدیه مختل و ضعیف شد. از شنبه ۲۵ آبان به دستور شورای امنیت کشور قطعی سراسری اینترنت آغاز شد. مقام‌های ایرانی اعلام کردند اینترنت به‌دلایل امنیتی قطع است و زمان بازگشت آن هم مشخص نیست. اعتراضات نخست در واکنش به افزایش سه‌برابری قیمت بنزین آغاز شد ولی سپس حکومت جمهوری اسلامی و رهبران روحانی ایران را هدف گرفت. بر اساس گزارش نهادهای امنیتی ایران، ۲۹ استان و صدها شهر دستخوش ناآرامی‌های پس از افزایش قیمت بنزین بودند. تصاویر فراوانی که توسط شهروندان گرفته شده‌است، نشان می‌دهد که نیروهای امنیتی، سپاه پاسداران و بسیج با استفاده از سلاح‌های جنگی در نقاط مختلف کشور، به سوی معترضان به صورت مستقیم و هدفمند تیراندازی مستقیم کرده‌اند. عفو بین‌الملل در گزارشی که مبتنی بر تحقیقات چند ماهه است ذکر می‌کند که «به جز چهار مورد، همه قربانیان بر اثر اصابت گلوله‌های نیروهای امنیتی – از جمله اعضای سپاه پاسداران و بسیج و مأموران نیروی انتظامی – جان باخته‌اند؛ گلوله‌های مرگبار این نیروها اغلب به سمت سر یا بالاتنهٔ قربانیان شلیک شده، و این نشان می‌دهد که هدف آنان شلیک به قصد کشتن بوده‌است.»
 
== ساختار حکومت کنونی ایران ==
سطر ۶۴ ⟵ ۸۳:
[[شورای نگهبان قانون اساسی]] از دوازده نفر تشکیل شده‌است. ۶ فقیه که توسط [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]] انتخاب می‌شوند و ۶ حقوقدان که توسط رئیس [[قوه قضاییه]] (منصوب رهبری) پیشنهاد و پس از تأیید [[مجلس شورای اسلامی]] انتخاب می‌شوند. دبیر کنونی شورای نگهبان، [[احمد جنتی]] است و سایر اعضای کنونی آن عبارت‌اند از: [[محمد مؤمن]]، [[مهدی شب‌زنده‌دار|مهدی شب‌زنده‌دار جهرمی]]، [[-]]، [[محمدرضا مدرسی یزدی]]، [[محمد یزدی]]، [[عباسعلی کدخدایی]]، [[سید فضل‌الله موسوی]]، [[نجات‌الله ابراهیمیان]]، [[سام سوادکوهی‌فر]]، [[محسن اسماعیلی]] و [[سیامک ره‌پیک]].
 
قوه مقننه، [[مجلس شورای اسلامی]] است که نمایندگان آن برای یک دورهٔ چهارساله و با رأی مردم انتخاب می‌شوند. نامزدهای این مجلس ابتدا باید به تأیید [[شورای نگهبان قانون اساسی]] برسند. علاوه بر مناطق مختلف ادیان مسیحی ارمنی، مسیحی کلدانی و [[ایرانیان آشوری|آشوری]]، [[زرتشتی]] و [[کلیمی]] نیز نمایندگانی در مجلس دارند. مصوبات این مجلس باید با [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]] سازگار باشند و از همین رو [[شورای نگهبان قانون اساسی]] باید مصوبات این مجلس را پیش از اجرا به تصویب برساند. رئیس کنونی [[مجلس شورای اسلامی]] [[محمد باقر قالیباف]] است و [[مسعود پزشکیان|قاضی زاده هاشمی]] نایب رئیس اول و [[علی نیک زادمطهری]] نایب رئیس دوم می‌باشند.
 
در صورت اختلاف بین قوه مقننه و شورای نگهبان، [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] نقش حل این اختلاف را بر عهده دارد.