|
}}
'''میرزا علی امین‌الدوله''' (۱۲۵۹ ه.ق1843 ،ق، تهران–۱۳۲۲ ه.ق 1904،ق، گیلان)، از رجال با کفایت دوران [[قاجاریه]] و صدراعظم [[ایران]] بود.
== زندگینامه ==
در سفرهای [[ناصرالدین شاه]] به فرنگ، امین‌الدوله ملتزم رکاب بود، و شاه پس از بازگشت از سفر سوم فرنگ در سال ۱۳۰۶ قمری امر تدوین قانون را به عهدهٔ او گذاشت. امین‌الدوله یک کتابچهٔ قانون تنظیم کرد و فرمان اجرای آن صادر شد، اما حکومتیان از اجرای آن جلوگیری کردند.
امین‌الدوله در سال ۱۳۱۳ در زمان صدراعظمی [[امین‌السلطان]] به پیشکاری [[آذربایجان]] منصوب شد، و این انتصاب در حکم تبعید او بود. در آنجا حاجی میرزا [[حسن رشدیه]] را که پس از هجوم روحانیان و بستن [[مدرسه رشدیه]] به [[قفقاز]] فرار کرده بود با تلگراف به [[تبریز]] خواست و به دست او دبستان باشکوهی بنیاد نهاد و همهٔ هزینه‌های آن را خود پرداخت کرد<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = محقق | نام = مهدی | عنوان =[فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام]| شماره =17 |فصل= نقش و حایگاه شیخ هادی نجم‌آبادی در تکوین جنبش مشروطه| مکان =تهران | ناشر = وزارت علوم، تحقیقات و فناوری| تاریخ = | سال =1392| صفحه =51 |}}</ref>
1-تاسیسدر [[انجمنزمان معارف]]زمامداری وامین الدوله، نهضت فرهنگی مدرسه‌های جدید آغاز شد و آزادی مطبوعات فراهم گشت.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = ناظم الاسلام کرمانی|نام= محمد| عنوان =[تاریخ بیداری ایرانیان]| شماره =17 |فصل= مقدمه| مکان =تهران | ناشر = نشرآگاه و نوین | سال =1362| صفحه =155-159 |}}</ref> [[مجدالاسلام کرمانی]] که خود از مشروطه خواهان بود، این گونه اعمال اصلاحی او را مقدمه‌ای مهم بر جنبش مشروطیت خوانده است.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = مجدالاسلام | نام = احمد | عنوان =[تاریخ انقلاب مشروطیت ایران]|جلد=اول|فصل=سفرنامه کلات| مکان =تهران | ناشر = انتشارات دانشگاه اصفهان|صفحه =93-94 |}}</ref> ▼همهٔ هزینه‌های آن را خود پرداخت کرد<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = محقق | نام = مهدی | عنوان =[فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام]| شماره =17 |فصل= نقش و حایگاه شیخ هادی نجم‌آبادی در تکوین جنبش مشروطه| مکان =تهران | ناشر = وزارت علوم، تحقیقات و فناوری| تاریخ = | سال =1392| صفحه =51 |}}</ref>
امین الدوله را از ارادتمندان [[شیخ هادی نجم‌آبادی]]، حاج [[میرزا یحیی دولت‌آبادی]] و از دوستان [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]]، [[سید محمد طباطبایی]] نام برده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = محقق | نام = مهدی |نام نویسنده 2= سید مقداد|نام خانوادگ۲= نبوی رضوی|عنوان =[فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام]| شماره =17 |فصل= نقش و حایگاه شیخ هادی نجم‌آبادی در تکوین جنبش مشروطه| مکان =تهران | ناشر = وزارت علوم، تحقیقات و فناوری| تاریخ = | سال =1392| صفحه =51 |}}</ref>
مظفرالدین شاه چون در سال دوم سلطنت خود [[امین‌السلطان]] را از صدارت برداشت، در اواخر سال ۱۳۱۴ امین‌الدوله را به تهران خواست و به‌عنوان صدراعظم منصوب کرد. امین‌الدوله برخی اقدامات اصلاحی را آغاز کرد، همچون سامان‌بخشی به درآمدها و هزینه‌های کشور، اصلاح [[گمرک]] با استخدام مأموران متخصص گمرک از [[بلژیک]]، گسترش مدرسه‌های جدید، و تشویق جراید و مطبوعات. اما مخالفت‌های گستردهٔ حکومتیان و ضدیت علما موجب شد که شاه از او بیمناک شد و در سال ۱۳۱۶ از صدارت معزول گردید. امین‌الدوله به ملک خود در [[لشت نشا]]ی [[گیلان]] رفت، و پس از سفر به [[مکه]] و سفر دیگری به [[اروپا]] برای معالجه، در سال ۱۳۲۲ قمری در [[لشت نشا]] درگذشت.
از کارهای امین‌الدوله تأسیس اولین کارخانهٔ قند با سرمایهٔ داخلی با همکاری مهندسان بلژیکی در [[کهریزک]]، تأسیس کارخانهٔ کبریت‌سازی در [[الهیه]] [[شمیران]] که ملک او بود، و تأسیس مدرسه‌های [[رشدیه]] در تهران است. امین‌الدوله از مؤسسان ادارهٔ پست به سبک جدید بود. میرزا علی‌خان امین‌الدوله، پدر [[محسن امین‌الدوله]] و پدربزرگ دکتر [[علی امینی]] بود.
مظفرالدین شاه چون در سال دوم سلطنت خود [[امین‌السلطان]] را از صدارت برداشت، در اواخر سال ۱۳۱۴ امین‌الدوله را به تهران خواست و به‌عنوان صدراعظم منصوب کرد.
مخالفت‌های گستردهٔ حکومتیان و ضدیت علما و نیز برداشته شدن حمایت دوست قدیمی وی مشیرالدوله موجب شد که شاه از او بیمناک شد و در سال ۱۳۱۶ از صدارت معزول گردید.
امین‌الدوله به ملک خود در [[لشت نشا]]ی [[گیلان]] رفت، و پس از سفر به [[مکه]] و سفر دیگری به [[اروپا]] برای معالجه، در سال ۱۳۲۲ قمری در [[لشت نشا]] درگذشت.
میرزا علی‌خان امین‌الدوله، پدر [[محسن امین‌الدوله]] و پدربزرگ دکتر [[علی امینی]] بود.
میرزا علی خان امین‌الدوله مردی دانشور بود و زبان فرانسوی را به خوبی می‌دانست. از آثار او می‌توان به سفرنامهٔ مکه و [[خاطرات امین‌الدوله]] اشاره کرد.
== دلایل عزل ==
1-مخالفت درباریان با ایجاد نظم اداری و مالی
2-قبل از ایجاد مدارس مدرن عده ای از طلاب بعنوان معلم سرخانه به منازل ثروتمندان تهران راه داشته و بابت تدریس خصوصی زندگی میکرده اند . با تاسیس مدارس رشدیه و مدارس دیگر آنها بیکار شده به مخالفین تبدیل میشوند
3-مشیرالدوله دوست قدیمی و همفکر وی پس از طلاق دخترش بتوسط محسن خان پسر امین الدوله به جمع دشمنان او میپیوندد
== اقدامات ==
▲1-تاسیس [[انجمن معارف]] و نهضت فرهنگی مدرسه‌های جدید <ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = ناظم الاسلام کرمانی|نام= محمد| عنوان =[تاریخ بیداری ایرانیان]| شماره =17 |فصل= مقدمه| مکان =تهران | ناشر = نشرآگاه و نوین | سال =1362| صفحه =155-159 |}}</ref> [[مجدالاسلام کرمانی]] که خود از مشروطه خواهان بود، این گونه اعمال اصلاحی او را مقدمه‌ای مهم بر جنبش مشروطیت خوانده است.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = مجدالاسلام | نام = احمد | عنوان =[تاریخ انقلاب مشروطیت ایران]|جلد=اول|فصل=سفرنامه کلات| مکان =تهران | ناشر = انتشارات دانشگاه اصفهان|صفحه =93-94 |}}</ref>
2- حمایت از آزادی مطبوعات
3-سامان‌بخشی به درآمدها و هزینه‌های کشور،
4-اصلاح [[گمرک]] با استخدام مأموران متخصص گمرک از [[بلژیک]]،
5- تأسیس اولین کارخانهٔ قند با سرمایهٔ داخلی با همکاری مهندسان بلژیکی در [[کهریزک]]،
6-تأسیس کارخانهٔ کبریت‌سازی در [[الهیه]] [[شمیران]] که ملک او بود،
7- امین‌الدوله از مؤسسان ادارهٔ پست به سبک جدید بود.
8- اولین کارخانه ضرب سکه توسط ناصرالدین شاه خریداری و آورده شده بود ماشین آلات در انبار خاک میخوردند . عاقبت با دلسوزی و اقدام امین الدوله فرد فنی را پیدا نمودند که اقدام به مونتاژ کارخانه کرد و پس از راه اندازی مدیریت آن به حاج محمد حسن امین الضرب سپرده شد.
== پارک امین الدوله ==
امین الدوله که در هر سه سفر ناصرالدین شاه همراه او بود پس از بازگشت از سفر اول اقدام به ایجاد اولین پارک ایران بسبک اروپایی نمود که محل زندگی خود و محل پذیرایی از خارجیان بود.
این پارک در خیابان ابن سینای کنونی در جنوب پیچ شمیران واقع بود که پس از مدتی اولین مدرسه مدرن را در بخشی از آن احداث کرد
پارک شامل امارت قدیم امارت جدید امارت کلاه فرنگی و یک دریاچه مصنوعی بمساحت دو هزار متر مربع که در کنار آن قایقهایی برای قایقسواری افراد قرار داده بود.
یکی از دربهای پارک هنوز در خیابان ابن سینا وجود دارد.
ممکن است دبیرستان علوی همان مدرسه ای باشد که امین الدوله تاسیس کرده (نیاز به تحقیق دارد)
فخرالدوله در خاطرات خود به آن اشاره میکند
== پیچ امین الدوله ==
امین الدوله در یکی از سفرهای خود نوعی گل را از اروپا آورده در پارک خود میکارد که به پیچ امین الدوله مشهور میشود . بعدها در دوره نخست وزیری نوه اش دکتر علی امینی زمانی که وی وارد مذاکراتی با آقای پیچ میشود عنوان خبر موجب ساختن لطیفه ای توسط مردم در مورد پیچ امینی میشود
== تبارنامه ==
| 