روایت: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
برچسب: خنثیسازی |
افزودن متن و منبع از کتاب انواع ادبی شمیسا برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۱:
{{
{{ادبیات}}
{{همچنین|
'''داستان''' یا '''[[قصه|قصّه]]''' به نثری گفته میشود که روایتی تخیّلی در آن نقل میشود. داستان شامل انواع [[رمان]]، [[داستان کوتاه]] و [[داستانک]] میباشد. از [[ابر متن]]ها هم در داستانهای امروزی استفاده میشود. داستان یکی از انواع ادبی است؛شامل آثاری که از تخیّل نویسنده خلق میشوند و حوادث و شخصیتهای آن میتوانند واقعی نباشند.
== ریشهٔ واژه ==
با توجه به بحثهای [[افلاطون]] و [[ارسطو]] در باب ماهیت ادبیات که [[محاکات]] است، لغاتی چون داستان و حکایت و افسانه باید در اصل به مفهوم شبیه سازی و محاکات دلالت داشته باشند.
اما در مورد واژه داستان در حواشی [[برهان قاطع]] آمده است که می توان آن را همریشه دادستان در زبان پهلوی و به معنای حق و قانون دانست. البته علاوه بر این دادستان به معنای پروسه و روند نیز به کار می رفته است و از این رو داستان یعنی یک جریان و روند و با قصه در زبان عربی شباهت معنایی می یابد.
با وجود این، به نظر می رسد واژهٔ داستان مرکب از دو بخش «دا» و «داتن» باشد به معنی آفریدن و ساختن مثل دادار، بغداد و بامداد. از این رو معنای آن به fiction در زبان انگلیسی که معادل جعل خیالی است نزدیک خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=انواع ادبی. سیروس شمیسا. ص 202}}</ref>
به این ترتیب «دا» از ریشهٔ هندواروپایی: *dʰē-؛ ریشهٔ [[فارسی باستان]] و [[اوستایی]]: dā- (آفریدن، ساختن)؛ [[سانسکریت|سنسکریت]]: dʰā- و [[فارسی میانه]]: dah- (آفریدن) است و «ستان» پسوند مکان و زمان است، بدین رو داستان؛ «جا» و «گاهِ» آفریدن است.
البته واژهٔ story در انگلیسی برگرفته از history و histoire (تاریخ) است.
== انواع داستانها ==
=== داستان کوتاه ===
{{نوشتار اصلی|داستان کوتاه}}
داستان کوتاه گونهای از [[ادبیات داستانی]] است که نسبت به رمان یا [[داستان بلند]] حجم کمتری دارد و [[نویسنده]] در آن برشی از زندگی یا حوادث را مینویسد درحالی که در داستان بلند یا رمان، [[نویسنده]] به جنبههای مختلف زندگی یک یا چند شخصیت میپردازد و دستش برای استفاده از کلمات باز است. به همین دلیل ایجاز در داستان کوتاه مهم است و نویسنده نباید به موارد حاشیهای بپردازد.
=== داستان بلند ===
{{نوشتار اصلی|داستان بلند}}
داستان بلند به گونهای از داستانها گفته میشود که خصوصیات [[رمان]] و داستان کوتاه را هر دو در خود داشته باشد. در داستان بلند درست مانند داستان کوتاه معنا از اهمیت بالایی برخوردار بوده و فشردگی معنایی وجود دارد. همچنین شخصیتها و زمان پیوسته در حرکت هستند، تمامی شخصیتها به صورتی هماهنگ در جهت تصویر معناهای اصلی داستان نقش آفرینی میکنند و [[پیرنگ]] نیز از استحکام و انسجام بالایی برخوردار است. حال اینکه داستان بلند همچون رمان، شخصیتها را گسترش نمیدهد و اما موضوع نیز بیشتر از وضعیتی که در داستان کوتاه دارد در آن گسترده میگردد. پرورش شخصیت و معنا در داستان بلند بیشتر از داستان کوتاه صورت میپذیرد و تا اندازهای به خصوصیات رمان نزدیک میشود.
=== رمان ===
{{نوشتار اصلی|رمان}}
رُمان متنی روایتگر و داستانی است که در قالب [[نثر]] نوشته میشود. در قرن هجدهم کلمهٔ «رمان» بیشتر برای اشاره به قصّههای کوتاه در مورد عشق و توطئه به کار میرفت. در ۲۰۰ سال اخیر رمان تبدیل به یکی از مهمترین اشکال ادبی شدهاست.
کلمهٔ «رمان» از [[زبان فرانسوی]] وارد زبان فارسی شدهاست. رمان در فارسی قالب ادبی مدرنی بهشمار میرود.
یعنی رمان در ادبیات فارسی، دیگر به معنای پیشین نیست و در معنای مدرن آن زیرمجموعه داستان طبقهبندی میشود.
=== داستانک ===
{{نوشتار اصلی|داستانک}}
داستان فلَش، داستانک یا داستان کوتاه،قالبی در داستاننویسی است که در چند خط یا حداکثر یک صفحه نوشته میشود و در پی یک کشف ضربهزننده است. این کشف میتواند غافلگیر کردن خواننده و ایجاد شوک، شوخی یا نمایش لحظهای زیبا باشد.
در فارسی میتوان آن را «داستان ناگهان»، «داستان لحظه»، و «داستان آنی ».
===
{{نوشتار اصلی|فراداستان}}
== جستارهای وابسته ==
* [[
* [[حکایت]]
* [[فهرست داستانها]]
* [[فهرست داستانهای عاشقانه]]
==
{{پانویس}}
{{ادبیات داستانی}}
{{داستانهای کلاسیک}}
[[رده:ادبیات]]
[[رده:ادبیات داستانی]]
[[رده:تاریخ شفاهی]]
[[رده:روایتشناسی]]
[[رده:
[[رده:
[[رده:فرهنگ عامه ایران]]
[[رده:فولکلور ترکی]]
[[رده:نشانهشناسی]]
|