سرشماریهایی در اواخر سدهٔ سیزده و اوایل سدهٔ چهارده هجری شمسی در ایران انجام شدهشده بود. چندین مرتبه هم دولت و هم شهرداریها برای تأمین احتیاجات عمومىعمومی مخصوصاً خواربار اقدام به سرشمارىسرشماری کردند اما نتیجه موفقیتآمیزی نگرفتند. علت اصلی ناکام ماندن این سرشماریها این بود که مردم از اظهار حقیقت خودداری مىکردندمیکردند. در سال ۱۳۰۷ خورشیدی با تصویب «قانون سجل احوال» دولت موظف شد هر ده سال یک بار سرشمارىسرشماری کند اما نخستین سرشماری رسمی در سال ۱۳۱۸ انجام گرفت.<ref name=":0">{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۹۲ دوره یازدهم مجلس شورای ملی دهم خرداد ۱۳۱۸ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/%D8%AC%D9%84%D8%B3%D9%87جلسه-92-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AAصورت-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%ADمشروح-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3مجلس-%D8%B1%D9%88%D8%B2روز-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87پنجشنبه-10-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AFخرداد-%D9%85%D8%A7%D9%87ماه-1318}}</ref>
دولت برای اجرای قانون سرشماری که در دهم خرداد ۱۳۱۸ به تصویب [[مجلس شورای ملی]] رسید، ابتدا در اول تیر آن سال سرشماری را به صورت آزمایشی در شهر [[کاشان]] اجرا کرد. روز اجراىاجرای سرشمارىسرشماری تعطیل همگانىهمگانی شد و جز مأموران سرشمارى،سرشماری، همه یهمهٔ مردم ملزم شدند در خانه بمانند. مأموران سرشماری از میان کارمندان دولت و شهردارىها،شهرداریها، کدخدایان، معلمان و استادان دانشگاهها، دانش آموزان و دانشجویان برگزیده شدند.<ref name=":0"/>
نخستین «سرشماری عمومی نفوس و مسکن» بهبه صورت علمی را مرکز آمار ایران در سال ۱۳۳۵ انجام داد.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=7134 همشهری آنلاین]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}} آبان ۱۳۸۵</ref> پس از تأسیس [[مرکز آمار ایران]] در سال ۱۳۴۴، قانون این نهاد را موظف کرد که هر ده سال یک بار سرشماری عمومی نفوس و مسکن را اجرا کند. به دنبال تصویب این قانون، مرکز آمار ایران از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۸۵ هر ده سال یک بار سرشماری عمومی نفوس و مسکن را اجرا کرد. پس از سرشماری ۱۳۸۵، بنا به پارهای ضروریات و بر اساس مصوبه هیئت وزیران فاصله زمانی سرشماری به پنج سال کاهش یافت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده= |نشانی= http://s95.qom-mporg.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=15&pageid=1032|عنوان= سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)|ناشر= وبگاه سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور استان قم|تاریخ= ۱۰ آذر ۱۳۹۵|تاریخ بازبینی= ۱۰ آذر ۱۳۹۵|archiveurl= https://web.archive.org/web/20161130190458/http://s95.qom-mporg.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=15&pageid=1032|archivedate= ۳۰ نوامبر ۲۰۱۶|dead-url= yes}}</ref>
فهرست سرشماریها:
خط ۱۹:
== تغییر فاصله بین سرشماریها به ۵ سال ==
روند تغییر و تحولاتی مانند تولد، ازدواج، فوت، طلاق، [[ساخت و ساز]]، [[دانشآموختگی]]، [[تقسیمات کشوری]]، [[درونکوچی|مهاجرت]] مردم بین روستاها و شهرها و استان هااستانها سرعت بالایی دارد.دارد؛ بنابراین سرشماری ۵ ساله میتواند به آمار و ارقام واقعی نزدیکتر باشد و شاخصهای واقعیتری در اختیار تصمیم گیران جامعه قرار دهد. در بسیاری از کشورها مانند [[استرالیا]]، [[ژاپن]]، [[کانادا]]، [[کره جنوبی]] و [[نیوزیلند]] سرشماری هاسرشماریها ۵ ساله انجام میشود و در ایران هم از سال 1386۱۳۸۶ مقرر شد که سرشماری هاسرشماریها ۵ ساله انجام شوند.<ref>{{یادکرد وب |url=http://amarestan.com/cat-34.aspx |title=آمارستان<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۳۰ نوامبر ۲۰۱۶ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140209115939/http://amarestan.com/cat-34.aspx |archivedate=۹ فوریه ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref>
در سال ۱۳۹۹، هیئت وزیران دولت حسن روحانی مصوبهٔ قبلی هیئت وزیران دولت محمود احمدینژاد در سال ۱۳۸۶ مبنی بر انجام سرشماریها با بازهٔ ۵ ساله را لغو کرد. به این ترتیب در سال ۱۴۰۰ سرشماری صورت نخواهد نگرفت و فاصلهٔ زمانی بین آخرین سرشماری (۱۳۹۵) تا سرشماری بعدی (۱۴۰۵) مدت ۱۰ سال خواهد بود.<ref name=":1"/>
== نتایج کلی سرشماری ایران ==
جمعیّت ایران و رشد متوسط آن در طی دهههای ۱۳۳۵ تا 1395۱۳۹۵