میر علی هروی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
مکان
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۸:
او شاگرد [[زین‌الدین محمد]] از شاگردان بی‌واسطه [[سلطان‌علی مشهدی]] بود ولی معلوم نیست که خود او هم نزد سلطان‌علی مشهدی مشق کرده باشد.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> اما آنچه مسلم است این که خط او از هر دو استاد پیشی گرفت و شاگردان زیادی تربیت کرد.
 
میرعلی در جوانی در دارلانشاءدارالانشاء حکام هرات به کتابت احکام مشغول بود. پس از آن به دربار [[سلطان حسین میرزا بایقرا]] راه یافت و از مقربان دربار این پادشاه هنرپرور شد و لقب سلطانی و کاتب السلطانی را از او دریافت کرد. چنان‌که او برخی از آثارش را با امضاء «میرعلی الکاتب السلطانی» رقم زده‌است. او تا سال ۱۹۱۱ یعنی زمان درگذشت سلطان حسین بایقرا در هرات بود و پس از آن گاهی در مشهد و گاهی در هرات بسربه سر می‌برد. تا سال ۹۱۹ه‍.ق [[شاه اسماعیل اول|شاه اسماعیل اول صفوی]] هرات را فتح کرد و میر علی تحت حمایت [[کریم الدین حبیب‌الله ساوجی]] درآمد. پس از کشته شدن حبیب‌الله، در زمانی که [[سام میرزا صفوی]] از طرف برادرش [[شاه تهماسب]] فرمانروای خراسان بود و و پیشکارش [[حسن خان شاملو]] بود، میرعلی سه سال در هرات بود. تا اینکه در سال ۱۵۲۸م/۹۳۵ه‍.ق عبیدالله یا [[عبیدخان ازبک]] برادرزاده [[شیبک خان|محمد خان شیبانی]] مؤسس سلسله ازبکیه، این شهر را برای مدت کوتاهی تسخیر کرد و میرعلی هروی را با خود به مقر خود [[بخارا]] برد و میر علی را به معلمی عبدالعزیز خان فرزند خود گماشت و به کار کتابت مشغول کرد. او نزدیک به ۱۶ سال در بخارا بود و نتوانست از آنجا خارج شود و با افسردگی روزگار می‌گذرانید تا در همان شهر درگذشت. گویا تا سدهٔ گذشته نیز سنگ مزار او در بخارا هنوز قابل رؤیت بوده‌است.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> میرعلی هروی تا هنگام مرگش در حدود ۱۵۴۴م/۹۵۰ه‍.ق در این شهر کار می‌کرده‌است.<ref name="بازیل گری">بازیل گری</ref>
 
میر علی که مردی درویش‌مسلک و آزاده بود از دوری خانواده و وطن و مهاجرت اجباری به بخارا دلگیر و افسرده بود و این شعر که از اوست و چندین بار آن را با تفاوت‌های اندکی نوشته‌است گویای درد دل و روح پر آلام اوست:<ref>فضایلی</ref>
خط ۴۴:
{{ب| عمری از مشق دوتا بود قدم همچون چنگ|تا خط من بیچاره بدین قانون شد}}
{{ب|طالب من همه شاهان جهانند ولی|در بخارا جگر از بهر معیشت خون شد}}
{{ب|سوخت از غصه درونم چگنمچکنم چون سازم|که مرا نیست از این شهر ره بیرون شد}}
{{ب|این بلا برسرم از حسن خط آمد امروز|وه که خط سلسلهٔ پای من مجنون شد}}
{{پایان شعر}}
خط ۵۱:
هفت تن را از شاگردان مهم میرعلی هروی ذکر کرده‌اند:<ref>بیانی مهدی ۱۳۲</ref>
* [[میر محمد باقر]] فرزند میرعلی، خطاط دربار [[عبدالرحیم خان‌خانان]] و [[همایون شاه]] و [[اکبرشاه]] از امپراتوران [[گورکانیان هند|گورکانی هند]]
* [[محمود شهابی|خواجه محمود شهابی]] که مدتی مدتی کلانتر هرات بود و به [[بخارا]] و [[بلخ]] مهاجرت کرد.
* [[میرسیداحمد مشهدی]] کاتب و ملازم [[شاه‌تهماسب]]
* [[میرحسین بخارایی]] یا میرحسین کلنگی بخاری
خط ۶۱:
از میر علی هروی آثار متعددی به‌صورت کتاب و رساله و قطعات مختلف باقی‌مانده‌است که زینت بخش موزه‌های مهم ایران و سایر کشورها و مجموعه‌های شخصی است.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> از جمله او در ۱۵۱۹م/۹۲۵ه‍.ق یعنی هنگامی که در هرات می‌زیسته کتاب [[بوستان سعدی|بوستانی]] را نوشته که اکنون در موزه اسلامی و ترکی در [[استانبول]] نگهداری می‌شود.<ref name="بازیل گری" />
 
میر علی هروی در شعر و معما نیز دست داشت و به ترکی و فارسی شعر می‌سرود. همچنین [[نثر]] او عالی است و او را ازجمله منشیان دانسته‌اند.<ref name="احوال و آثار خوشنویسان" /> از آثار منثور او رساله [[مدادالخطوط]] را می‌توان نام برد.<ref>پیدایش و سیر تحول هنر خط</ref>
 
== پیوند به بیرون ==