مصطفی کمال آتاترک: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 31133369 از 2.186.106.50 (بحث)
برچسب: خنثی‌سازی
ابرابزار
خط ۲:
| name = مصطفی کمال آتاترک
| birth_name = مصطفی<ref>پر شده: "Ali Rıza oğlu Mustafa" یعنی «مصطفی پسر علی رضا».</ref>
| nickname =
| image = Atatürk Kemal.jpg
| caption = آتاترک در دوران ریاست جمهوری
خط ۱۰:
| term_end1 = ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸{{-}}(۱۵ سال)
| successor1 = [[عصمت اینونو]]
| office2 =اولین [[نخست‌وزیر ترکیه|نخست وزیرنخست‌وزیر]] [[مجلس ملی کبیر ترکیه]]
| primeminister2 =
| term_start2 = ۳ مهٔ ۱۹۲۰
| term_end2 = ۲۴ ژانویهٔ ۱۹۲۱
خط ۱۷:
| successor2 = [[فوزی پاشا]]
| office3 = اولین رئیس [[مجلس ملی کبیر ترکیه]]
| primeminister3 =
| term_start3 = ۲۴آوریل۱۹۲۰
| term_end3 = ۲۹اکتبر۱۹۲۳
| predecessor3 = انحلال عثمانی
| successor3 = [[علی فتحی اوکیار]]
| office4 = [[حزب جمهوری‌خواه خلق|اولین رهبر حزب جمهوری خواهجمهوری‌خواه خلق]]
| primeminister4 =
| term_start4 = ۹ سپتامبر۱۹۲۳
| term_end4 = ۱۰ نوامبر۱۹۳۸
| predecessor4 = مقام ایجاد شد
| successor4 = [[عصمت اینونو]]
خط ۳۳:
| death_place = [[کاخ دلمه‌باغچه]]، [[استانبول]]، [[ترکیه]]
| nationality = [[ترکی]]
| residence =
| parents = علیرضا افندی{{سخ}}زوبیده خانم
 
| restingplace = [[آنیت‌کابیر]]، [[آنکارا]]
| alma_mater =
| party = [[کمیته اتحاد و پیشرفت|کمیتهٔ اتحاد و پیشرفت]]، [[حزب خلق جمهوری‌خواه]]
| otherparty =
| spouse = [[لطیفه عشاقی|لطیفه خانم]]
| children =
| occupation = [[سیاست‌مدار]]
| profession =
| cabinet =
| religion =
| signature = Signature of Mustafa Kemal Atatürk.svg
| awards =
| website =
| footnotes =
| blank1 =
| data1 =
| allegiance = {{پرچم|امپراتوری عثمانی}} (۱۹۱۹–۱۸۹۳){{سخ}}{{پرچم|ترکیه}} (۱۹۲۷–۱۹۱۹)ط
| branch = [[پرونده:Fictitious Ottoman flag 8.svg|25px]] امپراتوری عثمانی{{سخ}}[[پرونده:Flag of Turkish Land Forces Command.svg|25px]] [[نیروی زمینی ترکیه]]
| serviceyears =
| rank =
| unit =
| commands =
| battles =
| relations =
| laterwork =
}}
'''مصطفی کمال آتاترک''' (به [[ترکی استانبولی]]: Mustafa Kemal Atatürk؛ زادهٔ ۱۸۸۱ – درگذشتهٔ ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸) رزمندهٔ [[جنگ استقلال ترکیه]]، دولت‌مرد، نویسنده و بنیان‌گذار [[جمهوری ترکیه]] بود. او از طرفداران [[سکولاریسم]] و [[ناسیونالیسم]] بود. وی استعداد شگرفی در امور نظامی داشت، چنان‌که در نبرد [[چناق‌قلعه]] ([[۱۹۱۴ (میلادی)|۱۹۱۴]]) با [[شعار]] «''Çanakkale geçilmez''» یعنی «چناق‌قلعه عبورناپذیر است»، با سپاهی کوچک در برابر تهاجم سنگین نیروهای دریاییِ کشورهای [[بریتانیا]] و [[فرانسه]] ایستادگی نمود و مانع تصرف و سقوط [[استانبول]] شد. در سال ۱۹۲۳ میلادی نام خانوادگی «آتاترک» (''Atatürk'') به‌معنای «پدر ترک‌ها» توسط مجلس ترکیه به وی اهدا گردید و از آن پس داشتن این نام خانوادگی برای هر فرد دیگری ممنوع اعلام شد.
خط ۷۴:
شکست عثمانی در جنگ جهانی اول منجر به اشغال سرزمین‌های این امپراتوری توسط متفقین شد. در نهایت نیروهای پیروز قلمروی عثمانی در خاورمیانه را بین یکدیگر تقسیم کردند. هرچند شورش ترک‌زبانان آناتولی در برابر اشغال توسط متحدین در [[جنگ استقلال ترکیه]] منجر به تأسیس [[جمهوری ترکیه]] و در نهایت انقراض امپراتوری عثمانی شد و آتاترک رهبری جنگ استقلال را برعهده داشت.
 
آتاترک توسط [[متفقین جنگ جهانی اول|متفقین]] و روزنامه‌نگار مشهور ملی استانبول [[علی کمال]] به عنوان «رئیس دزد» توصیف شد، [[آرتور بالفور|لرد بالفور]] در این زمینه او را «وحشتناک‌ترین از همهٔ ترک‌های وحشتناک» نامید.<!--As the leader of the national movement of 1919–1923, Atatürk was described by the Allies and the nationally known Istanbul journalist Ali Kemal as "robber chief", Lord Balfour in this context called him the "most terrible of all the terrible Turks". --><ref>''THE TWO KEMALS; The Polished Aristocrat of European Circles in Contrast With the Ruthless Commander of Fanatical Turks'', [http://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9E0CE7DE1F3CEE3ABC4953DFB6678389639EDE نیویورک تایمز ، 1 اکتبر 1922]</ref>
 
== اصلاحات آتاترک ==
خط ۸۷:
{| id=toc align="center" style="margin-center: 25px;"
|-
| align=center | در سفارش‌های آتاترک به جوانان ترکیه آمده‌است:{{سخ}}".Bu Cumhuriyeti Biz Kurduk; Onu Yaşatacak ve Yüceltecek Sizlersiniz"{{سخ}} «این جمهوریت را ما (قوای ملی) بنا نهادیم؛ بقا و پیشرفت آن با شماست.»
|-
|}
خط ۹۴:
 
== عصمت اینونو و آتاترک ==
[[پرونده:AtaturkYildirim.jpg|بندانگشتی|170px|راست|مصطفی کمال پاشا در طول [[جنگ جهانی اول]]]]
[[عصمت اینونو]] در زمان جنگ جهانی اول مقام [[سرگرد]]ی را در ارتش عثمانی دارا بود؛ پس از پیروزی‌های پیاپی، به درجهٔ [[ژنرال]]ی ارتقاء یافت و با بنیان‌گذاری جمهوری ترکیه، مقام [[نخست‌وزیر]]ی را به‌دست‌آورد. وی سیاست‌مدار زیرکی بود و مغز اندیشمند آتاترک به‌شمار می‌آمد و در زمان آتاترک، بارها نخست‌وزیر شد و تا مرگ آتاترک، ریاست دولت را برعهده داشت و کشور را به نام او اداره می‌کرد. اینونو، در زمان جنگ جهانی دوم، با توجه به وضع اقتصادیِ ترکیه، کشورش را از جنگ به دور نگاه داشت. بسیاری از ناظران می‌نویسند که وی به‌تنهایی در برابر سیاست‌مدارانی که طرف‌دار ورود به جنگ بودند می‌ایستاد و می‌گفت «باید صبر کرد تا نتیجهٔ جنگ مشخص شود. اگر پیروزی متحدین حتمی باشد، آن‌گاه وارد جنگ می‌شویم».
 
== مرگ ==
[[پرونده:Atatürk'ün cenazesisanayideki gelişimi denetlerken.pngjpg|بندانگشتی|250px|مراسمآتاترک خاکسپاریبا آتاترکژست فراماسونری (دست زیر کت روی پرگار)]]
کمال آتاترک روز [[۱۰ نوامبر]] سال [[۱۹۳۸ (میلادی)|۱۹۳۸ میلادی]] در ۵۷ سالگی درگذشت. دلیل مرگ او بیماری کبد بود. ساعتِ اتاقی که در آن درگذشت، هنوز روی ساعتِ مرگش، ۹:۰۵ صبح، باقی مانده‌است. [[آرامگاه]] او (معروف به [[آنیت‌کابیر]]) در شهر [[آنکارا]] قرار دارد.
[[پرونده:AtaturkDua.jpg|بندانگشتی|250px|باز دیدبازدید کنندگان آنیت‌کابیر برای آتاترک دعا کنید]]
همه ساله، ساعت ۹:۰۵ روز ۱۰ نوامبر، یک دقیقه مراسم سکوت به‌مناسبت درگذشت بنیان‌گذار ترکیهٔ نوین، مصطفی کمال آتاترک، و به‌دنبال آن، به صدا درآمدن زنگ مدارس و [[آژیر]] پایگاه‌ها در ۹:۰۶ (لحظهٔ وفات وی) برگزار می‌شود.