روح‌الله خالقی: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←سال‌های پایانی (۱۳۴۴–۱۳۳۰): ابرابزار |
MBozorgmehr (بحث | مشارکتها) ویکی سازی |
||
خط ۷۸:
در آن سال‌ها [[وزارت آموزش و پرورش|وزارت معارفِ]] وقت، هر سال یک‌صد نفر از متقاضیان در رشته‌های مختلف را از طریق [[کنکور]] به خارج از کشور می‌فرستاد. با اینکه موسیقی در میانِ این رشته‌ها نبود اما روح‌الله خالقی تصمیم گرفت تا در [[ادبیات|رشتهٔ ادبیات]] شرکت کند. او برای موفقیت در این آزمون، یک سال به صورت مداوم به مطالعهٔ درس‌های اختصاصی پرداخت اما پس از آن متوجه شد که طبق قانونِ جدید وزارت معارف، فقط داوطلبانی که مدرک دیپلم دارند مجاز به شرکت در آزمون هستند. به همین دلیل روح‌الله خالقی از سال ۱۳۰۸، با ورود به [[دارالفنون|مدرسهٔ دارالفنون]]، تحصیلاتِ عمومی خود را پِی گرفت و پس از یک سال [[مدرک دیپلم]] خود را دریافت کرد. در این هنگام، بازهم قانون وزارت علوم تغییر یافت و این‌بار داشتنِ [[مدرک لیسانس]] به شرایط متقاضیان افزوده شد. خالقی برای دست یافتن به هدف خود، در سال ۱۳۱۰ وارد [[دارالمعلمین|دارالمعلمین عالی]] شد. [[عیسی صدیق]]، [[عباس اقبال آشتیانی]]، [[صادق رضازاده شفق]]، [[بدیع‌الزمان فروزانفر]]، [[محمدکاظم عصار]]، [[احمد بهمنیار]] و [[اسدالله بیژن]] از جمله استادان او در دارالمعلمین عالی بودند.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۳۵|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۳۴۲}}</ref>
وی در سال ۱۳۱۱، ارکستر کافهٔ تازه تأسیسِ بلدیه، وابسته به [[شهرداری تهران]] را تشکیل داد. او همزمان هفته‌ای چند ساعت نیز در مدرسهٔ موسیقار (هنرستان موسیقی دولتی) تدریس می‌کرد.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۳۵|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۳۳۵}}</ref> روح‌الله خالقی در خرداد سال ۱۳۱۳، [[مدرک لیسانس]] خود را در رشتهٔ [[فلسفه]] و [[ادبیات]]، با رتبهٔ یک دبیری<ref name=":4"/> از دارالمعلمین که به [[دانشسرای عالی]] تغییر نام داده بود، دریافت کرد.<ref name=":2"/> در این زمان، اعزام دانشجو به [[اروپا]] ممنوع شد و خالقی فرصتِ ادامهٔ تحصیل در خارج از کشور را از دست داد. او پس از این اتفاق، زمانِ بیشتری را به تدریس موسیقی اختصاص داد. وی در هنرستان عالی موسیقی به تدریس مشغول بود و شب‌ها در ارکستر کافه بلدیه به نوازندگی می‌پرداخت.<ref name=":5">{{یادکرد وب|عنوان=گلهای رنگارنگ… به یاد روح‌الله خالقی|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/281186/گلهای-رنگارنگ...-به-یاد-مرحوم-روح-الله-خالقی|وبگاه=نشریهٔ کرمان، زمستان ۱۳۷۰ شماره ۳، از طریق پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2020-12-23|کد زبان=|نویسنده=[[پرویز منصوری]]|تاریخ=}}</ref> خالقی در همین سال‌ها، مقدماتِ درس [[هارمونی]] و سپس [[سازشناسی]] و [[ارکستراسیون]] را به صورتِ مکاتبه‌ای با شعبهٔ [[بیروت]] مدرسهٔ کِلُس واندانس [[فرانسه]] آموخت و ساخت نخستین آثارِ موسیقی خود را آغاز کرد.<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=[[دانشنامهٔ جهان اسلام]]|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8350|عنوان=روح‌الله خالقی آهنگ‌ساز و موسیقی‌پژوه ایرانی}}</ref>
روح‌الله خالقی در مهر سال ۱۳۱۳، [[سربازی در ایران|خدمتِ سربازی]] خود را آغاز کرد و به [[دانشکدهٔ افسری]] وارد شد.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۳۵|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۳۴۴}}</ref> در همین سال، علینقی وزیری را از ریاست هنرستان موسیقی برکنار کردند و خالقی از این اتفاق بسیار آزرده‌خاطر شد و<ref name=":5" /> از معلمیِ موسیقی کناره‌گیری کرد. او در سال ۱۳۱۴ به بخش اداری وزارت معارف (فرهنگ) منتقل شد و پس از مدتی به عنوانِ منشیِ مخصوصِ دفتر وزیر معارف ایران، [[علی‌اصغر حکمت]] برگزیده شد.
▲روح‌الله خالقی در مهر سال ۱۳۱۳، [[سربازی در ایران|خدمتِ سربازی]] خود را آغاز کرد و به [[دانشکدهٔ افسری]] وارد شد.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۳۵|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۳۴۴}}</ref> در همین سال، علینقی وزیری را از ریاست هنرستان موسیقی برکنار کردند و خالقی از این اتفاق بسیار آزرده‌خاطر شد و<ref name=":5" /> از معلمیِ موسیقی کناره‌گیری کرد. او در سال ۱۳۱۴ به بخش اداری وزارت معارف (فرهنگ) منتقل شد و پس از مدتی به عنوانِ منشیِ مخصوصِ دفتر وزیر معارف ایران، [[علی‌اصغر حکمت]] برگزیده شد. روح‌الله خالقی در سال ۱۳۱۶، بخش اول کتاب ''[[نظری به موسیقی]]ِ'' خود را که مربوط به قواعد کلی و [[تئوری موسیقی]] غربی است، منتشر کرد و در سال ۱۳۱۷ بخش دوم این کتاب را که دربارهٔ مباحث نظری [[موسیقی ایرانی]] است، جداگانه چاپ و به انتشار رساند.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۳۳|ک=نظری به موسیقی|ص=۱۳}}</ref>
==== سال‌های میانی (۱۳۳۰–۱۳۲۰) ====
سطر ۹۲ ⟵ ۸۸:
در آن زمان تبلیغات گسترده‌ای بر ضد فرهنگ و [[موسیقی سنتی ایرانی|موسیقی ایرانی]] شکل گرفته بود که شاگردانِ هنرستان موسیقی را نسبت به موسیقی ملی بی‌علاقه کرده بود. همین موضوع باعث شد تا روح‌الله خالقی فعالیت‌های تازه‌ای را در حیطهٔ موسیقی ایرانی تجربه کند. در آذر سال ۱۳۲۰، علینقی وزیری «ارکستر نوین» را با هدف اجرای قطعات موسیقی ایرانی، در [[سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران|رادیو]] تشکیل داد و خالقی نیز همکاری خود را با این ارکستر آغاز کرد.<ref name=":8">{{یادکرد وب|نویسنده=حسن فرازمند|تاریخ=۶ اسفند ۱۳۹۹|وبگاه=روزنامه اطلاعات|نشانی=https://www.ettelaat.com/mobile/?p=164169&device=phone|عنوان=بازگشت علینقی وزیری، جان گرفتن موسیقی}}</ref>
===== آغاز فعالیت‌های ارکستر و انجمن موسیقی ملی =====
روح‌الله خالقی که احیای جایگاهِ [[موسیقی ایرانی]] را از اهداف خود می‌دانست در اسفند سال ۱۳۲۲، با دعوت از چند موسیقی‌دانِ ایرانی، [[ارکستر ملی ایران|ارکستر ملی]] را تشکیل داد. از جمله نوازندگان این ارکستر می‌توان به هنرمندانی نظیر: [[ابوالحسن صبا]]، [[حبیب سماعی]]، [[موسی معروفی]]، [[علی‌محمد خادم میثاق]]، [[عبدالعلی وزیری]]، [[جواد بدیع‌زاده]]، [[احمد فروتن راد]]، [[مهدی برکشلی]]، [[مهدی خالدی]] و … اشاره کرد. نخستین اجرای ارکستر ملی به رهبری روح‌الله خالقی، ۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۳ در سالن دبستان نظامی، در [[خیابان سپه (تهران)|خیابان سپه تهران]] برگزار شد.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۷۷|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۷۹ و ۸۰}}</ref>
سطر ۱۰۴ ⟵ ۱۰۰:
همزمان روح‌الله خالقی به وزارت کار و تبلیغات منتقل شد و تا سال ۱۳۲۷ در آن وزارتخانه مشغول خدمت بود. خالقی در تیرِ همان سال به وزارت فرهنگ بازگشت و مسئولیت دبیرخانهٔ هنرهای زیبا در اداره نگارش به او سپرده شد.<ref name=":9">{{یادکرد وب|عنوان=بنیانگذار موسیقی ملی ارکسترال|نشانی=https://www.pishkhan.com/news/128499|وبگاه=روزنامه ایران، بواسطهٔ پیشخوان|بازبینی=2021-02-26|نویسنده=[[کامبیز روشن‌روان]]}}</ref>
===== تأسیس هنرستان موسیقی ملی =====
در خرداد ۱۳۲۸، باشگاه موسیقی که از تأمین هزینه‌های خود بازمانده بود، تعطیل شد.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۷۷|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۱۱۷}}</ref> در همین زمان وزارت فرهنگ اعلام کرد که اگر فعالیت‌های انجمن موسیقی ملی جنبهٔ آموزشی داشته باشد، از پشتیبانی و کمکِ آن وزارتخانه برخوردار خواهد شد. روح‌الله خالقی که طرح تأسیس [[هنرستان موسیقی ملی]] را سه سال پیش‌تر در مجلهٔ چنگ مطرح کرده بود، اساسنامهٔ هنرستان را تهیه کرد. پس از مدتی، امتیاز تأسیس هنرستان به انجمن موسیقی ملی داده شد و روح‌الله خالقی که سال‌ها به دنبال ترویج موسیقی ملی بود، به عنوان رئیس هنرستان موسیقی ملی فعالیت خود را آغاز کرد و به پرورش هنرجویانِ موسیقی ایرانی پرداخت.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۷۷|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۱۲۲}}</ref><ref name=":9" /> بدین ترتیب انجمن موسیقی ملی به هنرستان موسیقی ملی تبدیل شد.<ref name=":10">{{یادکرد وب|عنوان=زندگی و هنر روح‌الله خالقی، موسيقی‌دان|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/25503977.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-01|کد زبان=|نویسنده=[[محمود خوشنام]]}}</ref> این هنرستان در روز اول مهر ۱۳۲۸، با ۸ هنرجوی دختر و ۱۹ هنرجوی پسر، افتتاح شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شروع کار هنرستان موسیقی ملی با روح‌الله خالقی|نشانی=https://payamjavan.com/شروع-کار-هنرستان-موسیقی-ملی-با-استاد-رو/|وبگاه=مجله پیام جوان|تاریخ=2020-06-20|بازبینی=2021-02-28|کد زبان=|نویسنده=علی تیموری}}</ref> اشتیاق و علاقهٔ خالقی به هنرستان موسیقی ملی تا آنجا بود که گاه پیش از آمدنِ شاگردان و دور از چشم دیگران، جارو و نظافت مدرسه را نیز انجام می‌داد.<ref>{{پک|خالقی|۱۳۷۷|ک=سرگذشت موسیقی ایران|ص=۱۲۹}}</ref> او در سال ۱۳۲۹، اولین جلد کتاب ''آموزش ویلن'' خود را برای هنرجویانِ هنرستان موسیقی ملی منتشر کرد.<ref name=":6" />
| |||