سردشناسی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کرایوژنیک‌''' یا '''فوق سردشناسی''' {{به انگلیسی|Cryogenics}} دانش تولید یا کاربرد دماهای فوق‌العاده پایین<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=Cryogenics {{!}} physics|نشانی=https://www.britannica.com/science/cryogenics|وبگاه=Encyclopedia Britannica|بازبینی=2019-05-30|کد زبان=en}}</ref> یا بررسی رفتار مواد در [[دما]]های خیلی پایین است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Understand the Concept of Cryogenics|نشانی=https://www.thoughtco.com/cryogenics-definition-4142815|وبگاه=ThoughtCo|بازبینی=2019-05-30|کد زبان=en|نام=Anne Marie|نام خانوادگی=Helmenstine|نام۲=Ph D. Dr Helmenstine holds a Ph D. in biomedical|نام خانوادگی۲=sciences|نام۳=Is a Science|نام خانوادگی۳=Writer|نام خانوادگی۴=educator|نام۵=consultant She has taught science courses at the high|نام خانوادگی۵=school|نام خانوادگی۶=college|نام۷=Graduate|نام خانوادگی۷=Levels}}</ref> محدوده دمای فوق سردشناسی یا کرایوژنیک از منفی ۱۵۰ درجه [[سلسیوس]] تا [[صفر مطلق]] تعیین شده‌است.<ref name=":0"/>▼

به فردی که خواص مواد را در محدوده دماهای کرایوژنیک مطالعه می‌کند '''کرایوژنیسیست''' {{به انگلیسی|cryogenicist}} یا '''فوق سردشناس''' می‌گویند.▼

اینکه علم [[سردسازی]] یا تبرید در چه نقطه ای تمام شده و ''فوق‌سردشناسی'' شروع می‌شود دقیقاً تعریف نشده‌است اما دانشمندان معمولاً یک گاز را زمانی فوق‌سرد یا کرایوژنیک می‌نامند که قابل میعان شدن در دماهای زیر منفی ۱۵۰ درجه سلسیوس (۱۲۳ کلوین) باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Stages to Saturn: A Technological History of the Apollo/Saturn Launch Vehicle|URL=https://books.google.com/books?id=JnoZTbVLx0MC&printsec=frontcover&dq=Stages+to+Saturn:+A+Technological+History+of+the+Apollo/Saturn+Launch+Vehicle&hl=en#v=onepage&q=Cryogenics&f=false|نویسنده=Roger E. Bilstein|ناشر=DIANE Publishing, 1999}}</ref> سیزدهمین کنگره بین‌المللی تبرید IIR (که در [[واشینگتن، دی.سی.|واشینگتن دی سی]] در سال ۱۹۷۱ برگزار شد) با پذیرش آستانه ۱۲۰ کلوین (یا {{Chem|-153}} درجه سلسیوس) برای تمایز این اصطلاحات از [[سردسازی|تبرید]] معمولی، تعریف جهانی از «کرایوژنیک» و «کرایوژنیکس» را تأیید کرد.<ref>International Dictionary of Refrigeration, http://dictionary.iifiir.org/search.php</ref><ref>ASHRAE Terminology, https://www.ashrae.org/technical-resources/free-resources/ashrae-terminology</ref><ref>K.D. Timmerhaus, R. Reed. Cryogenic Engineering: Fifty Years of Progress. Springer Science+Business Media LLC (2007)</ref> این محدوده یک خط تقسیم منطقی است، زیرا نقاط جوش طبیعی گازهایی که دائمی نامیده می‌شوند (مانند [[هلیوم]]، [[هیدروژن]]، [[نئون]]، [[نیتروژن]]، [[اکسیژن]] و [[هوا|هوای طبیعی]]) زیر {{Chem|-120}} است در حالی که مبردهای فریون، هیدروکربن‌ها و سایر مبردهای معمولی دارای نقطه جوش بالاتر از ۱۲۰ درجه سلسیوس هستند.<ref>{{Cite web|url=https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/dichlorodifluoromethane#section=Chemical-and-Physical-Properties|title=DICHLORODIFLUOROMETHANE at Pubchem}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/propane#section=Boiling-Point|title=PROPANE at Pubchem}}</ref> [[مؤسسه ملی فناوری و استانداردها|مؤسسه ملی فناوری و استانداردهای ایالات متحده]]، محدوده علم کرایوژنیک را دمای زیر {{Chem|-180}} درجه سلسیوس (۹۳ کلوین، {{Chem|-292}} درجه فارنهایت) در نظر می‌گیرد.▼

کشف مواد [[ابررسانایی|ابررسانا]] با دمای بحرانی بسیار بالاتر از نقطه جوش نیتروژن مایع، علاقه جدیدی به روش‌های مطمئن و کم هزینه تولید کرایوژنیک دما-بالا فراهم کرده‌است. منظور از اصطلاح «کرایوژنیک دما-بالا» دماهای بالاتر از نقطه جوش نیتروژن مایع یعنی {{Chem|-195.79}} درجه سلسیوس (۷۷٫۳۷ کلوین) می‌باشد.<ref>J. M. Nash, 1991, "Vortex Expansion Devices for High Temperature Cryogenics", Proc. of the 26th Intersociety Energy Conversion Engineering Conference, Vol. 4, pp. 521–525.</ref>▼

کرایوژنیسیست‌ها به جای [[سلسیوس]] و [[فارنهایت]] از مقیاس دمایی [[کلوین]] و [[رانکین]] استفاده می‌کنند.▼