شاه اسماعیل یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ویرایش و اصلاح متن
برچسب‌ها: برگردانده‌شده حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
به نسخهٔ 31121274 از Mpnader (بحث) برگردانده شد (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
خط ۲۷:
== تبار و خانواده ==
{{اصلی|شجره‌نامه صفویان}}
جد پدری شاه اسماعیل یکم به [[شیخ صفی‌الدین اردبیلی]] منسوب می‌شود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نام خانوادگی=electricpulp.com|کد زبان=en|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/ebn-bazzaz|عنوان=(This official version contains textual changes designed to obscure the Kurdish origins of the Safavid family and to vindicate their claim to descent from the Imams.)EBN BAZZĀZ – Encyclopaedia Iranica|بازبینی=2017-08-16|نویسنده=|تاریخ=|وبگاه=}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=آذر اکبرزاده ابراهیمی|کد زبان=|تاریخ=بهار 1395|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|نشانی=http://www.ensani.ir/fa/content/364353/default.aspx|نشریه=پژوهش زبان و ادبیات فارسی|شماره=40|عنوان=بازشناخت نادره زنان در «صفوة الصفا»|بازبینی=2017-09-02}}</ref> بنا بر منبعی از نسخه خطی کتاب [[صفوةالصفا]] نگاشته [[ابن بزاز اردبیلی]] که یکی از شاگردان [[شیخ صفی‌الدین اردبیلی]] (جد اعلی شاه اسماعیل صفوی) بوده، [[شیخ صفی‌الدین اردبیلی|جد اعلی]] آنها[[دودمان صفویه]] تبار [[مردمان کرد|کُرد]] داشته است،<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/ebn-bazzaz EBN BAZZĀZ, DARVĪŠ TAWAKKOLĪ b. Esmāʿīl b. Ḥājī Ardabīlī, author of the Ṣafwat al-ṣafāʾ, a biography of Shaikh Ṣafī-al-Dīn Esḥāq Ardabīlī (d. 935/1334), founder of the Safavid order of Sufis and the eponym of the Safavid dynasty. Ebn Bazzāz was a disciple of Shaikh Ṣadr-al-Dīn Ardabīlī (d. 794/1391-92), the son and successor of Shaikh Ṣafī-al-Dīn. The work, also entitled al-Mawāheb al-sanīya fī manāqeb al-Ṣafawīya, deals mainly with Shaikh Ṣafī-al-Dīn’s miracles and sayings and contains little of a biographical nature (see Browne, Lit. Hist. Persia IV, pp. 38-39, for a list of its contents). Ebn Bazzāz completed this voluminous work (over 800 folios) around 759/1358, only twenty-four years after the death of Shaikh Ṣafī-al-Dīn. It is written in a straightforward style, without much rhetorical embellishment. Ideologically-motivated alterations were already present in a manuscript dated 914/1508, during the reign of Shah Esmāʿīl I (Aya Sofya 2123; Togan). Shah Ṭahmāsb (930-84/1524-76) ordered Mīr Abu’l-Fatḥ Ḥosaynī to produce a revised edition of the Ṣafwat al-ṣafāʾ. This official version contains textual changes designed to obscure the Kurdish origins of the Safavid family and to vindicate their claim to descent from the Imams], (Roger Savory), “EBN BAZZĀZ,” Encyclopædia Iranica, online edition</ref> نسخه اصلی این کتاب بعدها دوباره ویرایش شده‌است که اصالت کُردی صفویان را تغییر داده و آن‌ها را به [[امامان شیعه]] منسوب می‌کند،<ref name=":0" /> همچنین به نقل از کتاب ''سلسله النسب صفویه'' نوشته ابدال زاهدی، نسب صفی‌الدین اردبیلی به [[موسی کاظم]] هفتمین پیشوای شیعیان و نهایتاً به [[علی بن ابی‌طالب]] می‌رسد.<ref>{{پک|میراحمدی|۱۳۶۳|ک=دین و دولت در عصر صفوی|ص= ۳۹}}</ref><ref>{{پک|منجم یزدی|۱۳۶۶|ک=تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال|ص= ۷}}</ref>
 
اسماعیل فرزند [[شیخ حیدر (صفویه)|شیخ حیدر]] است و مادرش [[حلیمه (مارتا)|مارتا]] یا ''عالمشاه بیگم''، دختر سلطان [[اوزون حسن|اوزون حسن آق‌قویونلو]] و تئودورا ([[دسپینا خاتون]]) دختر شاه طرابوزان بود.<ref>جعفریان، ۲۸:۱۳۷۸و یوسف جمالی، تاریخ تحولات عصر صفوی، ۱۳۸۵:۴۵۰</ref> تئودورا به این شرط با [[اوزون حسن]] ازدواج کرد که دین خود را نگاه دارد و تا آخر عمر از آزادی دینی برخوردار باشد. به همین دلیل به همراه خود یک کشیش و چند موعظه‌گر و ندیم مسیحی به ایران آورد و در شهر [[دیاربکر|آمِد]] یک کلیسا بنا کرد تا یکشنبه‌ها برای عبادت برود. بعدها و با دست یابی اوزون حسن به بخش بزرگ ایران و پایتخت شدن [[تبریز]]، تئودورا کلیسای باشکوهی در تبریز ساخت و کشیشان و مبلغان مسیحی را به آن جا آورد. در ارزنجان نیز که بیشتر ارمنی بودند دو کلیسا با نام‌های سیمون و یحیی ساخت، البته بنای این کلیساها به [[اوزون حسن]] نسبت داده شد.
خط ۴۲:
اسماعیل مدتی پنهانی در [[اردبیل]] زیست و سپس برای امنیت بیشتر به [[لاهیجان]] رفت و نزد امیر آن جا «[[کارکیا میرزا علی]]» پناه گرفت. کارکیا میرزا علی فرمان‌روای محلی لاهیجان و دیلمان که [[شیعه]] و [[سید]] و دوستدار خاندان صفوی بود در تربیت اسماعیل خردسال اهتمام کرد. اسماعیل تا سال [[۹۰۵ (قمری)]] با مراقبت‌های [[شمس الدین لاهیجی]] که از فضلای آن دیار بود فارسی، عربی، [[قرآن]] و مبانی و اصول شیعه امامیه را فرا گرفت.<ref>احسن التواریخ، ص ۹؛ جهانگشای خاقان، صص ۶۴–۶۷</ref> همچنین در این مدت، زیر نظر هفت تن از بزرگان صوفی لاهیجان فنون رزم را آموخت.<ref>جهانشگای خاقان، ص ۵۷</ref>
 
بدین ترتیب اسماعیل از یک سو زیر تأثیر فرهنگ صوفیانه [[خانقاه]] [[شیخ صفی]] بود و از سوی دیگر احتمالاً در [[گیلان]] با برخی آموزه‌های [[ایران باستان]]{{مدرک}}و [[تشیع امامی]] آشنا شده و مجموعه این آموزه‌ها او را برای تبدیل شدن به یک حاکم مقتدر، فرمانده نظامی و پیشوای مذهبی آماده ساخت.
 
=== بازگشت به اردبیل ===
خط ۱۷۷:
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
 
[[رده:افراد آذربایجانیآذری‌تبار]]
[[رده:افراد آذربایجانیآذری‌تبار اهل ایران]]
[[رده:افراد ایرانی کردتبار]]
[[رده:افراد ایرانی یونانی‌تبار]]
[[رده:اهالی اردبیل]]
سطر ۱۹۴ ⟵ ۱۹۵:
[[رده:زادگان ۸۸۶]]
[[رده:زادگان ۸۹۲ (قمری)]]
[[رده:شاعران آذربایجانیآذری‌زبان]]
[[رده:شاعران ترک‌ترک‌زبان ایران]]
[[رده:شاعران سده ۱۶ (میلادی) اهل ایران]]
[[رده:شاعران صوفی]]
سطر ۲۰۱ ⟵ ۲۰۲:
[[رده:شاهان صفوی]]
[[رده:شیعیان ایران]]
[[رده:فارسی‌زبانان]]
[[رده:نویسندگان سده ۱۶ (میلادی)]]
[[رده:یونانی‌تبارها]]