ویکی‌پدیا

جمهوری مهاباد: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
+ منبع ٣
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۶۸:
| footnotes =
|image_flag=[[پرونده:Flag_of_the_Republic_of_Mahabad.svg|بندانگشتی|[[جمهوری مهاباد]]]]}}
'''جمهوری مهاباد''' {{به کردی|کۆماری مه‌هابادمه‌ھاباد یا کۆماری کوردستان<ref>[https://www.kurdistanc.com/Islamic/all-tags.aspx?tag=1055&Nawnishan=%DA%A9%DB%86%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%20%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 کۆماری کوردستان]</ref><ref>[https://avatoday.net/index.php/fa/node/8501 تەمەنی کۆماری کوردستان بووە ٧٤ ساڵ]</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=کۆماری کوردستان لە سیاقی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا|نشانی=https://portal.research.lu.se/portal/en/publications/-----(8b10efa0-8754-4bf0-9fe3-64cddc34faee).html|وبگاه=Research Portal|بازبینی=2021-03-08|کد زبان=en}}</ref>}} نام یک جمهوری خودمختار در شمال غربی [[ایران]] بود که سه شنبه، ۲ بهمن ۱۳۲۴ (برابر با ۲۲ ژانویه ۱۹۴۶) تحت حمایت شوروی تشکیل شد<ref>{{یادکرد وب|عنوان=واکاوی نقش شوروی و انگلستان در ظهور و سقوط جمهوری مهاباد|نشانی=http://ensani.ir/fa/article/339541/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B8%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%88-%D8%B3%D9%82%D9%88%D8%B7-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AF|وبگاه=پرتال جامع علوم انسانی|بازبینی=2021-03-03|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=http://ensani.ir/fa/article/download/339541}}</ref> و کمتر از یک سال یعنی تا ۲۴ آذر ۱۳۲۵ بر پا بود. مرکز این جمهوری در شهر [[مهاباد]] و رهبر این حکومت [[قاضی محمد]] بود.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mediya.net/siyaset/05/jomhuriye-mahabad-220105.htm |عنوان=جمهوری مهاباد | ناشر =میدیا |تاریخ =۲۰۰۵ |تاریخ بازبینی=۲۹ آگوست ۲۰۱۷}}</ref>
 
اسناد منتشر شده نشان می‌دهند :که تشکیل و نابودی این جمهوری در ارتباط با [[غائله آذربایجان|بحران ایران و شوروی]] دیده می‌شود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=Iran in World War II|نشانی=https://web.archive.org/web/20060902090810/http://history.acusd.edu/gen/ww2Timeline/iran.html|وبگاه=web.archive.org|تاریخ=2006-09-02|بازبینی=2020-04-10}}</ref> عدم موافقت با اعطای امتیاز نفت به شوروی باعث شد که این کشور در بالاترین سطحِ تصمیم‌گیری،<ref name=":1">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=https://www.wilsoncenter.org/sites/default/files/media/documents/publication/New_Ev_IranCrisis.pdf|عنوان=New Evidence on the Iran Crisis 1945-46}}</ref> برای فشار به ایران به فکر ایجاد حمایت از جنبش‌های استقلال‌طلب در شمال و شمال غربی کشور باشد. پیامد این سیاست، ابتدا تشکیل [[حکومت خودمختار آذربایجان]] و سپس جمهوری مهاباد شوروی بود. هر دو گروه از حمایت شوروی برخوردار بودند. به علاوه، نیروهای شوروی از ورود نیروهای دولتی ایران به آذربایجان و کردستان جلوگیری می‌کردند. در نهایت زیر فشار بین‌المللی و پس از [[قرارداد قوام-سادچیکف]] و وعدهٔ گرفتن امتیازات نفتی از ایران، [[ارتش]] [[شوروی]] از مناطق اشغال‌شده خارج شد و حکومت خودمختار آذربایجان و جمهوری مهاباد سقوط کردند.<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=How Stalin tried to annex Iran|نشانی=https://www.rbth.com/history/330939-stalin-tried-to-annex-iran|وبگاه=www.rbth.com|تاریخ=2019-09-10|بازبینی=2020-05-01|کد زبان=en-US|نام=Boris|نام خانوادگی=Egorov}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=AZERBAIJAN v. History from 1941 to 1947 – Encyclopaedia Iranica|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/azerbaijan-v|وبگاه=www.iranicaonline.org|بازبینی=2020-04-10}}</ref>
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/جمهوری_مهاباد»