{{مرتبط|شاهنامه}}چیزی به نام پیشدادیان وجود ندارد{{Infobox
{{Infobox
| bodystyle =
| bodyclass = vcard
سطر ۸۹ ⟵ ۸۸:
}}
'''پیشدادیان''' نخستین سلسلهٔ پادشاهان در ''[[شاهنامه]]'' و [[اساطیر ایران]]یان میباشد. معادل [[اوستایی (زبان)|اوستاییِ]] ''پیشداد'' ''(Pēš-dād)''، ''پَرَداتَ'' ''(Para-dāta'')، به معنای مقدم است. پیش به معنای مقدم و داد به معنای قانونگذاری است. این نام طبعاً نام یک خاندان نبود، بلکه نامی است که بعدها بر این گروه نهادهاند. زیرا این گروه را از نظر قانونگذاری مقدم بر دیگران شمردهاند<ref>جستاری چند در فرهنگ ایران، ۸۵</ref> پیشدادیان بیشتر از اینکه در تاریخ اساطیری قابل درک باشند، در تاریخنگاری اندیشه اهمیت دارند.
پیشدادیان نخستین دودمان فرمانروا در شاهنامه و تاریخ ایرانگیلان است. واژه «''پیشداد''» بهمعنی «''نخستین کسی که قانون آوردهاست''» است.{{مدرک}} [[کیومرث]] که این دودمان فرمانروایی را بنیاد گذاشت، در شاهنامه نخستین فرمانروا و در نوشتههای [[زبان اوستایی|اوستایی]] نخستین کسی بودهاست که از فرمان [[اهورامزدا]] پیروی کرده و اهورامزدا همهٔ تباران آریاییگیلک را از او آفریدهاست. اما برخی از تاریخنگاران که از نوشتههای [[زبان پارسی میانه|پهلوی]] بهره بردهاند، [[کیومرث]] را نخستین انسان و [[هوشنگ]] را نخستین فرمانروا میدانند.<ref>{{پک|صفا|۱۳۶۳|ک=حماسهسرایی در ایران|ص=۳۹۶–۴۰۱}}</ref> در اساطیر ایران از [[کیومرث]] (گئومرتن، به معنای نخستین انسان) به عنوان نخستین انسان یاد شده، و کمتر بر پادشاهی او تکیه میشود. اما در شاهنامه او نیز جزو دودمان پیشدادی به حساب میآید.<ref>پژوهشی در اساطیر ایران، ۱۸۹</ref> در متون [[فارسی میانه|پهلوی]]، [[هوشنگ]] کسی است که دارای لقب پیشداد میباشد؛ و چنین گمان میرود که او را نخستین پادشاهی میدانستهاند که بر جهان فرمان راندهاست.<ref>تاریخ ایران کمبریج، ۵۳۰</ref> پایان پیشدادیان با پادشاهی [[زوتهماسب]] یا [[گرشاسپ (پسر زو)]] است و سپس شروع سلطنت [[کیانیان]] است.
در ابتدای این دوره، پادشاهان با [[فرّه]] سلطنت میکنند. در این مرحله به مرور شاهد پیشرفتهای مردم در جهات مختلف زندگی، از جمله کشف آتش، چگونگی یادگیری ساختمانسازی و… هستیم. مهمترین شخصیت این دوره، [[جمشید]] است که در نهایت، [[ضحاک|ضحاکِ]] بیفرّه و فریبخوردهٔ [[اهریمن]] پادشاهی را از او میستاند. در تمام مدت هزارسالهٔ پادشاهی ضحاک، بدی جهان را فرا میگیرد. [[فریدون]] بر او چیره میشود و دوباره پادشاهانِ با فرّه به سلطنت میرسند، و نبردهای ایران و [[توران]] آغاز میشود.<ref>جستاری چند در فرهنگ ایران، ۸۳</ref>