بابک خرمدین: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تولد همدان برچسب‌ها: برگردانده‌شده حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار برداشتن بخش بزرگی از صفحه ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز ۱ ویرایش از Muhammad kalaam (بحث) به آخرین نسخه توسط De la rento برگردانی شد (توینکل) برچسب: خنثی‌سازی |
||
خط ۱:
{{pp|small=yes|expiry=۲۰۲۰۰۱۰۲۰۴۴۶۳۱}}
{{تغییرمسیر|بابک}}
{{تغییرمسیر|بابک}}'''بابک خرمدین''' (مرگ ۶ صفر ۲۲۳ قمری/۷ ژانویه ۸۳۸ میلادی/۱۷ دی ۲۱۶ خورشیدی)<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref> رهبر اصلی مبارزان ایرانی [[جنبش خرمدینان|خرمدین]] بود که پس از مرگ [[ابومسلم خراسانی|ابومسلم]] بر [[خلافت عباسی]] شوریدند. خرمدینان مرگ ابومسلم را انکار کرده و معتقد بودند که [[ابومسلم خراسانی|ابومسلم]] باز خواهد گشت تا عدالت را در جهان برقرار نماید.<ref>{{پک|Encyclopædia Britannica| |ک=Bābak|ص=Online}}</ref> در دوران خلافت عباسیان [[آذربایجان]] کانون شورش طولانی‌مدت و خطرناک علیه خلافت بود که توسط بابک خرمدین رهبری می‌شده‌است و بر شمال غرب ایران تأثیر گذاشته و بیش از ۲۰ سال - از ۲۰۱ ه.ق/۸۱۶ م تا ۲۲۲ ه.ق /۸۳۷ م - طول کشید. از نگاه [[کلیفورد ادموند باسورث|باسورث]] این شورش قطعاً پایه‌های دینی داشته ولی ممکن است که پایه‌های سیاسی-اجتماعی نیز داشته باشد. شورش او به روشنی از حس ضد عربی ایرانیان در آذربایجان بهره می‌برده‌است.<ref>{{پک|BOSWORTH|۱۹۸۹|ک=AZERBAIJAN iv. Islamic History to 1941|ص=۲۲۴–۲۳۱}}</ref> تعداد نیروهای لشکر بابک را در ابوالمعالی ۱۰۰ هزار نفر،<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref><ref>{{پک|رضازاده لنگرودی|۱۳۹۰|ک=خرمدینان|ص=۴۱۷–۴۲۲}}</ref> در تنبیه الاشراف مسعودی ۲۰۰ هزار نفر،<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref> در تاریخ بغدادی ۳۰۰ هزار نفر<ref>{{پک|رضازاده لنگرودی|۱۳۹۰|ک=خرمدینان|ص=۴۱۷–۴۲۲}}</ref> یا بیشمار<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref> و در تبصره العوام بیشمار ذکر کرده‌اند<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref> که بی شک مبالغه آمیز است ولی حداقل دلالت بر بزرگ بودن آن دارد.<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref><ref>{{پک|رضازاده لنگرودی|۱۳۹۰|ک=خرمدینان|ص=۴۱۷–۴۲۲}}</ref>▼
{{جعبه زندگینامه
| نام =بابک
| تصویر =Papak Xorramdin.jpg
| عنوان تصویر = تندیس بابک در جمهوری آذربایجان
| زادروز = ۱۰ تیر ۱۷۷ خورشیدی
| زادگاه = [[اردبیل]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بابک خرمدین نماد ایران دوستی یا دستاویز ایران ستیزی (بابک در نزدیکی کوه سبلان و در روستای بلال‌آباد در حومه اردبیل به دنیا آمد)|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/106661/بابک-خرمدین-نماد-ایران-دوستی-یا-دستاویز-ایران-ستیزی|وبگاه=خبرگزاری تابناک رسمی جمهوری اسلامی ایران{{!}} |بازبینی=2019-08-11}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=The “Babak Khorramdin Organisation”: A Mysterious Opposition Group in the Islamic Republic of Iran|نشانی=https://www.researchgate.net/publication/275506898_The_Babak_Khorramdin_Organisation_A_Mysterious_Opposition_Group_in_the_Islamic_Republic_of_Iran|وبگاه=The “Babak Khorramdin Organisation”: A Mysterious Opposition Group in the Islamic Republic of Iran{{!}} |بازبینی=2019-08-11}}</ref>
| تاریخ مرگ = ۱۷ دی ۲۱۶ خورشیدی<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref>
| مکان مرگ = کنیسه بابک
| علت مرگ = بریده شدن دست‌ها و پاهایش
| آرامگاه = ندارد
| ملیت = [[مردمان ایرانی|ایرانی]]<ref>{{پک|Encyclopædia Britannica| |ک=Bābak|ص=Online}}</ref><ref>{{پک|Spuler|۱۹۶۹|ک=A History of the Muslim World: The age of the caliphs|ص=۵۵}}</ref><ref>{{پک|larousse encyclopedie| |ک=Abbassides|ص=Online}}</ref><ref>Arthur Goldschmidt, Lawrence Davidson, "A concise history of the Middle East", Westview Press; Eighth Edition (July 21, 2005). Pg 81: "..a Persian named Babak whose rebellion lasted twenty three years. Victorious in every battle, these uprisings were inspired by Persia's pre-Islamic religions, such as Zoroastrianism (The faith of Sassanid rulers) and a peasant movement called Mazdakism"</ref><ref>Whittow (1996), The Making of Orthodox Byzantium, 600-1025. New studies in medieval history, London: Macmillan, pp. 195, 203 & 215</ref><ref>Daniel Pipes, "Slave soldiers and Islam: the genesis of a military system ", Middle East Forum, 1981. pg 153: "Al-Mutasim undertook two military campaigns during his caliphate, the attack on Amorium (a town in Anatolia) and the suppression of the Persian rebel Babak."</ref><ref>Bernard Lewis, "The Arabs in History", Oxford University Press, 2002. pp 109-110.</ref><ref>Armenian historian Vardan Areweltsʻi, ca. 1198-1271 notes: In these days, a man of the PERSIAN race, named Bab, who had went from Baltat killed many of the race of Ismayil(what Armenians called Arabs) by sword and took many slaves and thought himself to be immortal... See: La domination arabe en Armènie, extrait de l’ histoire universelle de Vardan, traduit de l’armènian et annotè, J. Muyldermans, Louvain et Paris, 1927, pg 119: En ces jours-lá, un homme de la race PERSE, nomm é Bab, sortant de Baltat, faiser passer par le fil de l’épée beaucoup de la race d’Ismayēl tandis qu’il.. Original Grabar: Havoursn haynosig ayr mi hazkes Barsitz Pap anoun yelyal i Baghdada, arganer zpazoums i sour suseri hazken Ismayeli, zpazoums kerelov. yev anser zinkn anmah. yev i mium nvaki sadager yeresoun hazar i baderazmeln youroum ent Ismayeli</ref><ref>The Arab historian ʻAlī ibn Aḥmad ibn Ḥazm (994-1064) mentions the different Iranian revolts against the Caliphate in Al-Faṣl fi l-Milal & l-Ahwāʾ & n-Niḥal.
The Persians had the great land expanse and were greater than all other people and thought of themselves as better... after their defeated by Arabs, they rose up to fight against Islam but God did not give them victory. Among their leaders were Sunbādh, Muqanna‘, Ustasīs, Bābak and others.
{{شروع عربی}} «أن الفرس کانوا من سعة الملک و علو الید علی جمیع الأمم وجلالة الخطیر فی أنفسهم حتی أنهم کانوا یسمون أنفسهم الأحرار والأبناء و کانوا یعدون سائر الناس عبیداً لهم فلما امتحنوا بزوال الدوله عنهم علی أیدی العرب وکانت العرب أقل الأمم عند الفرس خطراً تعاظمهم الأمر و تضاعفت لدیهم المصیبة و راموا کید الإسلام بالمحاربة فی اوقات شتی ففی کل ذلک یظهر الله سبحانه و تعالی الحق وکان من قائمتهم سنبادة و استاسیس والمقنع و بابک وغیرهم»{{پایان عربی}}Ibn Ḥazm, ʻAlī ibn Aḥmad (1995), Al-Faṣl Fī Al-Milal Wa-Al-Ahwāʾ Wa-Al-Niḥal (1st ed.), Bayrūt, Lubnān: Dār al-Jīl</ref>
| نام‌های دیگر =
| شناخته‌شده برای = مبارزه بر ضد خلفای عباسی{{سخ}}پس از حملهٔ اعراب به ایران
| تأثیرگذاران = جاویدان پسر شهرک{{سخ}}همسر جاویدان{{سخ}}[[حاتم پسر هرثمه]] پسر أعیَن
| شهر خانگی = [[اردبیل]]
| لقب = خرمدین
| جنبش = رهبر انقلابی، [[جنبش سرخ‌جامگان]]
| مخالفان = ۲ خلیفه عباسی: مأمون و معتصم و سرداران سپاه خلافت
| دین = [[خرمدین]]<ref>{{یادکرد وب |نام۱=پیشوای خرّمدینان |نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/5470?بابک-خرم-دین |وبگاه=دانشنامه جهان اسلام}}</ref>
| والدین = مادر: ماه‌رو<ref>{{پک|Yūsofī|۲۰۰۰|ک=BĀBAK ḴORRAMI|ص=۲۹۹–۳۰۶}}</ref><ref>{{پک|Crone|2012|ک=The Nativist Prophets of Early Islamic Iran|ص=47}}</ref>{{سخ}}پدر: عبدالله یا عامر بن عبدالله یا عامر بن احد<ref>{{پک|Crone|2012|ک=The Nativist Prophets of Early Islamic Iran|ص=48}}</ref>
| گفتاورد = «یک روز شاهی به از ۴۰ سال بردگی… مهم نیست که زنده مانم یا بمیرم، هر جا که من باشم یا از من یاد شود، من آنجا پادشاهم.»<ref>{{پک|Crone|2012|ک=The Nativist Prophets of Early Islamic Iran|ص=72}}</ref>}}
▲
او زندگی گمنامی در آذربایجان داشت تا اینکه مورد توجه جاویدان بن سهل، رهبر خرمی‌ها-که مدت کوتاهی بعد درگذشت-، قرار گرفت. بابک ادعا کرد که روح جاویدان در کالبد او وارد شده و تحریک ساکنین [[بذ]] را آغاز کرد. او قدرت جدیدی به جنبش دینی-اجتماعی که ریشه در مذهب [[مزدک]] داشت، بخشید و از روش‌های خشونت‌آمیزِ ویژه‌ای بهره گرفت. به نظر می‌رسد که قیام او از ۲۰۱ ه.ق/۸۱۶ م آغاز و با نقشهٔ [[حاتم پسر هرثمه]]، یاری شده بود و با مشکلات مختلفی در استان‌های شرقی که به دنبال آن [[مأمون]] به [[بغداد]] بازگشت، آسان گشته بود.<ref>{{پک|SOURDEL|۱۹۸۶|ک=BĀBAK|ص=۸۴۴}}</ref>
| |||