ویکی‌پدیا

انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰): تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ←‏روند برگزاری: اصلاح جدول
جز اصلاح املا، اصلاح ارقام، اصلاح نویسه، اصلاح نویسه‌های عربی
خط ۱۰۹:
== روند برگزاری ==
{| class="wikitable floatleft"
|+جدول زمان‌بندی سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری<ref>{{یادکرد وب|عنوان=جدول زمان بندیزمان‌بندی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اعلام شد|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400012211669/جدول-زمان-بندی-برگزاری-انتخابات-ریاست-جمهوری-اعلام-شد|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-04-11|بازبینی=2021-04-19|کد زبان=fa}}</ref>
!رویداد
!آغاز
خط ۱۶۳:
برخی معتقدند با توجه به عواملی چون ناامیدی جامعه از پیگیری مطالبات‌شان در چارچوب امکانات جمهوری اسلامی، [[فساد در ایران|فساد گستردهٔ مالی و اداری]]، اعتراض‌های سراسری [[اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران|دی ۱۳۹۶]] و [[اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران|آبان ۱۳۹۸]] و سرکوب آن توسط حکومت، [[تحریم‌های آمریکا علیه ایران|تحریم‌های آمریکا]] و در پی آن [[بحران اقتصادی ۹۹–۱۳۹۷ ایران|بحران اقتصادی]]، نبود [[آزادی‌های سیاسی]] همچون [[آزادی بیان]] و [[نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران|نقض حقوق بشر]] عدم [[مشروعیت|مقبولیت و مشروعیت]] گفتار حکومت، اصلاح‌ناپذیری ساختار سیاسی و انتخابات نمایشی و غیرآزاد، تداوم محدودیت‌های شدید سیاسی اجتماعی و مذهبی، [[اصلاح‌طلب اصول‌گرا دیگه تمومه ماجرا|ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت]] ([[جناح اصلاح‌طلبان جمهوری اسلامی ایران|اصلاح‌طلبان]] و [[جناح اصولگرایان جمهوری اسلامی ایران|اصول‌گرایان]])، انتظار می‌رود میزان مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰ با کاهش بسیار زیادی مواجه شود.<ref name=":3"/><ref name=":8"/><ref name=":13"/><ref name=":4"/><ref name=":5"/><ref name=":122"/><ref name=":6"/><ref name=":1"/>
 
نارضایتی‌ها از عملکرد نظام جمهوری اسلامی و جناح‌های آن به اندازه‌ای وسیع است که به گفتهٔ [[رادیو فردا]]، تأثیر آن بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰، مقامات نظام را نگران کرده‌است؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گشایش در حصر؛ مهدی کروبی «خواستار حضور پرشور» در انتخابات ۱۴۰۰ شد|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f4-karoubi-ask-participate-presidential-election-1400/30817093.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-10-22|کد زبان=fa}}</ref> برخی از مسئولان جمهوری اسلامی از جمله [[عبدالرضا رحمانی فضلی|عبدالرضا رحمانی]]، [[حسام‌الدین آشنا]]، [[محمود صادقی]] و [[حسن غفوری‌فرد]] مشارکت ۲۰ درصدی در انتخابات ۱۴۰۰ را هم کافی دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/530238|وبگاه=رادیو زمانه|تاریخ=2020-08-25|بازبینی=2020-10-22}}</ref><ref name=":022">{{یادکرد خبر|تاریخ=۲۸ آگوست ۲۰۲۰|عنوان=مطهری: در ۱۴۰۰ یکی از خودشان را سر کار می‌آورند|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۲۸ آگوست ۲۰۲۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/531379}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=۲۷ مرداد ۱۳۹۹|عنوان=اگر اوضاع بهتر نشود، در انتخابات ۱۴۰۰ شاهد پایین‌ترین میزان رأی ممکن خواهیم بود|ناشر=اعتماد آنلاین|doi=|تاریخ بازدید=۱۶ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://etemadonline.com/content/426192/}}</ref><ref name=":322">{{یادکرد خبر|تاریخ=۱۷ اکتبر ۲۰۲۰|عنوان=غفوری‌فرد: احتمال ریزش شرکت‌کنندگان در انتخابات سال ۱۴۰۰ وجود دارد|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۱۷ اکتبر ۲۰۲۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/545798}}</ref> حسن روحانی از عدم مشارکت مردم ابراز نگرانی کرد و گفت که اگر مشارکت حداکثری صورت نگیرد، «به معنای پایان تمام حرکت‌ها و انقلاب‌ها در کشور است» و «ضربه بسیار بزرگی» به [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: اگر مشارکت در انتخابات حداکثری نباشد ضربه بسیار بزرگی خواهد بود|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/31179559.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=رئیس‌جمهور ایران دربارهٔ بی‌اعتبار شدن مفهوم انتخابات و همه‌پرسی در کشور هشدار داد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-56587761|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-03-31|زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=خبرگزاری فارس - روحانی: عدم مشارکت حداکثری در انتخابات ضربه بزرگ به راه و روش ۱۲ فروردین ۵۸ است|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/14000111000148/روحانی-‌-عدم-مشارکت-حداکثری-در-انتخابات-ضربه-بزرگ-به-راه-و-روش-2|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: اگر روزی انتخابات از نظر مردم بیفتد، به معنای پایان انقلاب است|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400011103994/روحانی-اگر-روزی-انتخابات-از-نظر-مردم-بیفتد-به-معنای-پایان-انقلاب|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: همه مردم باید احساس کنند نماینده ای در انتخابات ۱۴۰۰ دارند|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1500085/روحانی-همه-مردم-باید-احساس-کنند-نماینده-ای-در-انتخابات-۱۴۰۰|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa}}</ref> [[عبدالرضا رحمانی فضلی]]، وزیر کشور، با اشاره به مشارکت پایین مردم در [[انتخابات مجلس یازدهم]] گفت: «یکی از دغدغه‌های ما میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری است.»<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=۴ شهریور ۱۳۹۹|عنوان=نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۱۳ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/530238}}</ref>
 
[[سید محمد خاتمی|محمد خاتمی]]، پدر معنوی اصلاح‌طلبان، اعتراف کرد که «اگر «تکرار» هم کنم، دیگر مردم رأی نمی‌دهند» که [[بی‌بی‌سی فارسی]] آن را نشانهٔ جدایی آنان از سطح اجتماع می‌داند.<ref name=":7">{{یادکرد خبر|عنوان=اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰؛ محمد خاتمی هم ناامید از 'تکرار'؟|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-54204853|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-10-22|زبان=fa}}</ref> ناتوانی [[اصلاح طلبان|اصلاح‌طلبان]] در همراهی با اعتراضات [[اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران|دی ۱۳۹۶]] نقطه‌عطفی در ریزش [[پایگاه اجتماعی]] آنان بود، به گونه‌ای که در این اعتراضات شعار [[اصلاح‌طلب اصول‌گرا دیگه تمومه ماجرا|اصلاح‌طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا]] سر داده شد و معترضان، همهٔ جناح‌های حاکمیت را به یک اندازه نامشروع قلمداد کردند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=اعتراض‌ها در ایران؛ 'پایان اخلاقی اصلاح‌طلبان'|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-50536570|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-10-22|زبان=fa}}</ref> [[اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران|اعتراضات آبان ۱۳۹۸]] نیز چون تیر خلاصی بر اعتبار باقی‌مانده آنان عمل کرد.<ref name=":7"/><ref name=":1"/>
 
در فروردین ۱۴۰۰ و ۳ ماه قبل از روز انتخابات، شعارهایی نظیر «من دیگه رأی نمی‌دم، از بس دروغ شنیدم»، «حمایتی ندیدیم ما دیگه رای نمی‌دیم»، «ما دیگه رای نمی‌دیم عدالتی ندیدیم» از طرف قشر مال‌باختگان بورس و بازنشستگان گزارش شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شعار اعتراضی مالباختگان بورس: من دیگه رأی نمی‌دم، از بس دروغ شنیدم|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/31187744.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-04-05|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=تجمع بازنشستگان؛ «دیگر رأی نمی‌دهیم»|نشانی=https://iranintl.com/ايرانایران/تجمع-بازنشستگان؛-دیگر-رأی-نمی‌دهیم|وبگاه=ایران اینترنشنال|تاریخ=2021-04-04|بازبینی=2021-04-05|کد زبان=fa}}</ref>
 
ناتوانی کامل [[دولت روحانی]] در تحقق وعده‌های اقتصادی و اجتماعی او در زمان انتخابات، از دیگر دلایل ریزش مشارکت مردمی است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Iran presidential election: Reformists face an uphill battle|نشانی=http://www.middleeasteye.net/opinion/iran-presidential-election-reformists-face-uphill-battle|وبگاه=Middle East Eye|بازبینی=2020-10-22|کد زبان=en}}</ref><ref name=":8"/> [[مجید محمدی]] با اشاره به رشد ۴٫۵ درصدی شکاف طبقاتی، [[بحران جهش نرخ ارز در ایران|۲۰ برابر شدن نرخ ارز خارجی]]، دو برابر شدن حاشیه نشینان شهری، افزایش بیکاران، تشدید فرار سرمایه و [[فرار مغزها از ایران|فرار مغزها]] از ایران، دوران دولت «تدبیر و امید» روحانی را «مرگ اصلاح‌طلبی» توصیف می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مجید محمدی {{!}} دهه‌ای که از دست رفت؛ خوشحالیم که ونزوئلا نشده‌ایم|نشانی=https://www.independentpersian.com/node/131291/دیدگاه/دهه‌ای-که-از-دست-رفت؛-خوشحالیم-که-ونزوئلا-نشده‌ایم|وبگاه=ایندیپندنت فارسی|تاریخ=2021-03-17|بازبینی=2021-03-18|کد زبان=fa}}</ref> [[فریدون خاوند]] کارنامه اقتصادی حسن روحانی را «درخشان‌تر» از احمدی‌نژاد نمی‌داند و معتقد است که به جز [[برجام]] و پیامدهای اقتصادی آن، روحانی نتوانست ساختارهای پوسیده اقتصاد جمهوری اسلامی را دگرگون کند و گفتار او در [[دولت دوازدهم جمهوری اسلامی ایران|دوره دوم]] مثل احمدی‌نژاد [[پوپولیستی]] شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سالی که گذشت، سال بد بود|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iran-1399-economy-through-economist-eyes/31163547.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-24|کد زبان=fa}}</ref> [[علی افشاری]] عنوان می‌کند که مواضع او بعد از انتخابات تغییر کرد و «مدیریت ضعیف، نظارت‌گریز، کاهلانه، از سر شکم‌سیری، آمرانه، غیرمشارکتی و قبیله‌گرایانه حسن روحانی و ابتنای آن به گفتار درمانی در کنار نگاه امنیتی و محافظه‌کاری یک فاجعه در ساماندهی قوه مجریه پدیدآورد» به طوری که «این میزان از وادادگی، رهاشدگی و شلختگی در سامان دولت بی‌سابقه بوده‌است».<ref>{{یادکرد وب|عنوان=چرا روحانی بدترین رئیس‌جمهور تاریخ جمهوری اسلامی است؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/30895152.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-25|کد زبان=fa}}</ref>
خط ۲۰۹:
 
== جناح‌های سیاسی ==
عمدتاعمدتاً دو جناح سیاسی ساختار انتخابات‌های کلان کشور را تشکیل می‌دهند:
 
۱- [[اصولگرایی]]
خط ۲۵۱:
* ۲۸ فروردین ۱۴۰۰: [[مسعود پزشکیان]]، [[وزیر بهداشت]] (۱۳۸۴–۱۳۸۰)، نایب [[رئیس مجلس شورای اسلامی]] (۱۳۹۸–۱۳۹۴).<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/01/28/2484896/نه-به-نفع-لاریجانی-کنار-می-روم-و-نه-عارف-حتی-اگر-تَکرار-کنند-مخالف-وضع-موجود-هستم-گفتگوی-تفصیلی-با-مسعود-پزشکیان|ناشر=تسنیم|عنوان=نه به نفع لاریجانی کنار می‌روم و نه عارف حتی اگر تَکرار کنند/ مخالف وضع موجود هستم| گفتگوی تفصیلی با مسعود پزشکیان|تاریخ=۲۸ فروردین ۱۴۰۰}}</ref>
* ۳۰ فروردین ۱۴۰۰: [[محمدحسن نامی]]، [[وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات|وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات]] (۱۳۹۲-۱۳۹۱).<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/01/30/2487558/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-1400-%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF|ناشر=تسنیم|عنوان=«محمدحسن نامی» برای انتخابات ۱۴۰۰ اعلام کاندیداتوری کرد|تاریخ=۳۰ فروردین ۱۴۰۰}}</ref>
*۳۰ فروردین ۱۴۰۰: [[ابوالقاسم رئوفیان]]، دبیر کلدبیرکل حزب اسلامی ایران زمین<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1506664/%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B0-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%84%D9%86%D8%AF%D8%AA%D8%B1|عنوان=جدیدترین کاندیدای انتخابات ۱۴۰۰ را بشناسید /لیست اصولگرایان بلندتر شد}}</ref>
<gallery perrow="6">
پرونده:Hossein Dehghan.jpg|{{وسط|[[حسین دهقان]]}}
خط ۳۱۲:
* [[علی‌اکبر ناطق نوری]]، [[رئیس مجلس شورای اسلامی]] (۱۳۷۹–۱۳۷۱)، [[وزارت کشور (ایران)|وزیر کشور]] (۱۳۶۴–۱۳۶۰).<ref>{{یادکرد وب|وبگاه=خبرانلاین|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1491935/سیگنال-اصلاح-طلبان-به-ناطق-نوری|عنوان=سیگنال اصلاح طلبان به ناطق نوری}}</ref><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=خبرانلاین|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1489994/مرعشی-ناطق-نوری-کاندیدا-شود-بی-بروبرگرد-از-او-حمایت-می-کنیم|عنوان=مرعشی: ناطق نوری کاندیدا شود، بی بروبرگرد از او حمایت می‌کنیم}}</ref>
* [[علی نیکزاد]]، نمایندهٔ [[مجلس شورای اسلامی]] (اکنون–۱۳۹۹)، [[وزارت راه و شهرسازی|وزیر راه و شهرسازی]] (۱۳۹۲–۱۳۹۰).<ref name=":2"/>
* [[معصومه ابتکار]]، معاون [[رئیس جمهوررئیس‌جمهور]] (اکنون–۱۳۹۲)).<ref>{{https://www.khabaronline.ir/news/1502700/معصومه-ابتکار-تصمیم-به-کاندیداتوری-در-انتخابات-1400-گرفت}}</ref>
 
<gallery perrow="6">
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/انتخابات_ریاست‌جمهوری_ایران_(۱۴۰۰)»