مردم گرجی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
به نسخهٔ 31862338 از Mediraj (بحث) برگردانده شد (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲:
'''گرجی‌ها''' {{به گرجی|ქართველები کارْتْوِلِبی kart'velebi}} یک گروه قومی و ملت بومی [[قفقاز جنوبی]] هستند. اقلیت‌‌های بزرگی از این قوم در کشور‌هایی مانند [[روسیه]]، ترکیه، یونان، ایران، اکراین و ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا یافت میشوند.
 
گرجی‌ها برخاسته از پادشاهی کولخیس ('''کُلخِتی'''،کُلخِتی، به گرجی: ''კოლხეთი)'') و پادشاهی ایبِری (''ایبِریئیسْ سامِپُ، به گرجی: იბერიის სამეფო'') از اروپای باستان هستند. [[کولخیس|پادشاهی کولخیس]] و یونان باستان در ارتباط بودند در حالی که، [[پادشاهی ایبری|پادشاهی ایبِری]] در سلطه و نفوذ [[شاهنشاهی هخامنشی|امپراتوری هخامنشی]] بود، تا زمانی که توسط [[اسکندر مقدونی]] از بین رفت.در قرن ۴ میلادی، گرجی‌ها جز‌ؤ اولین‌ اقوامی بودند که [[مسیحیت|دین مسیحیت]] را پذیرفتند و امروزه اکثراً [[مسیحی]] [[ارتدکس]] و پیرو [[کلیسای ارتدکس گرجی]] هستند. همچنین گرجی‌های [[ترکیه]] مسلمان [[سنی]]، گرجی‌های [[ایران]] مسلمان [[شیعه]] و گرجی‌های [[اسرائیل]] پیرو دین [[یهود]] هستند.قرار گرفته در قفقاز در چهار راه قاره‌ای اروپا و آسیا، مردمان [[قرون وسطای میانه]] نظاره‌گر مردمان گرجی بودند که پادشاهی گرجستان را در سال ۱۰۰۸ میلادی تشکیل دادند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=The Making of the Georgian Natio - R.G.Suny}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Edge of Empires : A History of Georgi- Donald Rayfield - p.71}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Antony Estmond|کد زبان=en|نشانی=https://books.google.com/books/about/Royal_Imagery_in_Medieval_Georgia.html?id=2KPdSQU-Bx4C&printsec=frontcover&source=kp_read_button#v=onepage&q&f=false|عنوان=کتاب Royal Imagery in Medieval Georgia در صفحه ۳۹}}</ref>. پادشاهی [[پان‌ناسیونالیسم|پن-قفقاز]] (the pan-Caucasian empire)، بعدها دوره طلایی گرجستان، اوج قدرت سیاسی و فرهنگی این کشور را کلید زد. دوران طلایی گرجستان به همین ترتیب ادامه داشت تا این‌که عواملی مانند حمله و [[حمله مغول به گرجستان|هجوم موغول ها]]، حمله‌ی [[تیمور|تیمور لنگ]] <ref name=":1">{{یادکرد کتاب|عنوان=A History of the Georgian People from the Beginning Down to the Russian Conquest in the Nineteenth Century|نویسنده=William Edward David Allen}}</ref>، [[فتح قسطنطنیه|سقوط قسطنتنیه]] (پایان [[امپراتوری بیزانس]])‌ و مرگ [[گیورگی پنجم بزرگ‌]] (გიორგი V ბრწყინვალე : کسی که توانست بعد از ۱۰۰ سال ویرانی هایی که موغول ها بجای گذاشته بودند دوباره کشور را به همان قدرت و ثبات سیاسی برساند و آخرین پادشاه بزگ گرجستان) در سال ۱۳۴۶ در بین قرون ۱۳ تا ۱۵ میلادی، این کشور را به سمت فروپاشی کشاندند.<ref name=":1" />
در بین دوران مدرن نخستین، مردم گرجی از نظر سیاسی نابود و تحت سلطه‌‌ی امپراتوری عثمانی و سلسله‌های پی در پی ایران درآمدند. بنابر این، مردم گرجی شروع به پیدا کردن متحدان برای خود شدند و روسیه را به عنوان متحدی جایگزین برای [[امپراتوری بیزانس]] (که توسط [[امپراتوری عثمانی|عثمانی]] ها نابود شد) از نقطه نظر افق سیاسی دیدند<ref name=":1" />. [[پادشاهان گرجستان]] و [[سزارهای روسیه]]، ۱۷ سفارتخانه باهم مبادله کردند که در سال ۱۷۸۳ به اوج خود رسید زمانی که، [[ایراکلی دوم]]، از پادشاهی شرقی [[پادشاهی کارتلی-کاختی|کارتلی-کاختی]]، [[عهدنامه گرجیوسک|اتحاد بین این دو کشور]] را نهایی کرد. هرچند نتیجه معکوس داشت زیرا طرف روسی تمایلی برای اجرای بندهای معاهده نداشت و در سال ۱۸۰۱ <ref name=":0" />، کشور روسیه اقدام به الحاق این کشور آشفته به مرزهای خود به همراه [[پادشاهی ایمرتی]] در سال ۱۸۱۰ <ref name=":0" /> کرد. پس از این واقعه تلاش‌های متعددی برای احیای دولت انجام گرفت اما، همگی ناکام ماندند<ref name=":0" /> و مشهودترین این تلاش‌‌ها، [[توطئه گرجی‌ سال ۱۸۳۲|توطئه مردم گرجی در سال ۱۸۳۲]] <ref>{{Cite journal|date=2021-03-27|title=1832 Georgian plot|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=1832_Georgian_plot&oldid=1014559990|journal=Wikipedia|language=en}}</ref>میباشد. سرانجام حاکمیت روسیه بر گرجستان طی معاهدات صلح با ایران و عثمان، به رسمیت شناخته شد و قسمت‌های دیگر گرجستان به آرامی و تکه تکه جذب روسیه شد. به طور خلاصه، مردم گرجی استقلال خود را تحت عنوان [[جمهوری دموکراتیک گرجستان]] در حدود سال‌های ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۱ اعلام کردند و در نهایت در سال ۱۹۹۱ از [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|اتحاد جمهیر شوروی]] جدا شدند و به استقلال رسیدند.
 
مردم گرجی متشکل از اقوام مختلف از نظر جغرافیایی هستند که هر کدام رسم و رسوم، اخلاق و گویش های منحصر به فرد خود و حتی [[سوان]]<nowiki/>ها <ref>{{Cite journal|date=2021-03-19|title=Svans|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Svans&oldid=1013012545|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> و [[مگرلی]]<nowiki/>‌ها <ref>{{Cite journal|date=2021-04-01|title=Mingrelians|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mingrelians&oldid=1015422809|journal=Wikipedia|language=en}}</ref> زبان خود را دارند. زبان گرجی با [[خط گرجی|سیستم نوشتاری]] منحصر به فرد و قواعد گسترده نوشتاری خود، که به قرن ۵ میلادی برمیگردد، زبان اصلی گرجستان است. طبق آمار‌های رسمیِ وزارت امور خارجه در امور پراکندگی گرجستان، در دنیا بیش از ۵ ملیون مردم گرجی وجود دارد.
گرجی‌ها به زبان مادری خود [[زبان گرجی]] سخن می‌گویند که زبان رسمی کشور گرجستان بوده و با [[خط گرجی]] یا [[کارتولی]] نوشته می‌شود که یکی از ۱۴ [[خط (نوشتار)|سیستم نوشتاری]] موجود در جهان است.
 
گرجی‌ها به سبب جغرافیای سرزمین خود، همواره در حال دفاع در مقابل حملات بیگانگان بوده‌اند که مهم‌ترین و مخرب‌ترین آن‌ها حملهٔ [[مغول]] و حملات [[ایرانیان]] به [[گرجستان]] بوده‌است.
 
گرجی‌ها خود را از نسل ''[[کارتلوس]]'' می‌دانند و خود را «کارْتْوِلی» (kartveli) می‌خوانند.