فرانواختر: تفاوت میان نسخه‌ها

{{چپ‌چین}}{{پایان}}[[پرونده:Sn2006gy CHANDRA x-ray.jpg|چپ|انگشتدان|330px|تصویر تلسکوپ چاندرا از [[اس‌ان ۲۰۰۶جی‌وای]]، یک فرانواختر ثبت شده در سال ۲۰۰۶. در این تصویر [[پرتو ایکس]] منتشر شده از فرانواختر با پرتو ایکس کل کهکشان میزبان خود برابری می‌کند.]]

'''هیپِرنواختر، ابَرنواختر یا فرانواختر''' {{به انگلیسی|Hypernova}} که گاهی '''رُمب‌اَختر'''<ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/Collapsar</ref> {{به انگلیسی|Collapsar}} خوانند، یک [[زبرنواختر|زبَرنواختر]] (Supernova) بسیار باانرژی است که اندیشیده می‌شود از یک سناریوی [[رمبش (ابهام‌زدایی)|رمبش]] [[مغزه|مغزهٔ]] شدید [[برآیه|برآید]]. در این حالت، یک ستارهٔ پرجرم (>۳۰ جرم‌های خورشیدی) می‌رمبد<ref>رمبیدن collapse - واژه مصوب فرهنگستان در اخترشناسی</ref> تا یک [[سیاه‌چاله چرخان|سیاه‌چالهٔ چرخان]] که [[گسیلندگی|گسیلندهٔ]] [[جت|جت‌های]] انرژی‌دار دوقلو و فراگرفته شده توسط یک [[قرص برافزایشی|دیسک برافزایشی]]<ref>https://wiki.apll.ir/word/index.php/Accretion_disk</ref> است را [[فرم]] دهد. فرانواختر انفجار یک ستاره ابرپرجرم است. انفجار فرانواختری یکی از بزرگترین انفجارهای کیهان است. این انفجارها همچنین بسیار نادر هستند و تاکنون هرگز در یک سال بیش از ۲ فرانواختر ثبت نشده‌اند. تنها [[ستاره ولف-رایه|ستارگان ولف-رایه]] و ستارگان نادر و بسیار سنگینی که ۱۰۰ تا ۲۵۰ جرم خورشیدی دارند دچار انفجار فرانواختری می‌شوند.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Hypernova</ref>

 

== نامزدهای فرانواختر در کهکشان راه شیری ==