درد پهلو. نوعی بیماری پهلو. درد و آماس پهلو. ورم حارّ مولم در نواحی صدر. دردی است به دنده‌ها با سرفه و تب . سینه پهلو. ورم حارّ مولم که در نواحی سینه پیدا شود که قسمتی از آن را شوصة و قسمی را برساما و قسمی را ذات الجنب ساده گویند. ورمی است حارّ که در حوالی سینه پدید آید. (منتهی الارب ). و صاحب آنندراج گوید:ورمی باشد در حجاب که آن پرده‌ای است میان قلب و معده و این ورم گاه در یمین بود و گاهی در یسار و علامات آن درد پهلو با تب و ضیق النفس بود. صاحب کشاف گوید: ذات الجنب نزد پزشکان ورمی است حار و دردناک که در اطراف سینه یا در عضلات باطن یا در پرده ٔ اندرون ، یا در پرده ٔ حاجز بین آلات غذاء و آلات تنفس یا در عضلات خارج یا در پرده ٔ بیرون بمشارکت پوست یا بغیر مشارکت پوست عارض می‌شود. و بیمناک ترین انواع این بیماری آن است که پرده ٔ حاجز حادث شود که آن را ذات الجنب خالص نامند بنا بر تعریفی که شیخ کرده‌است ، چه شیخ بین این بیماری و بیماری شوصه فرقی ننهاده . و این بیماری را با بیماریهای برسام و شوصه الفاظ مترادف یکدیگر شناخته‌است . سمرقندی گوید: برسام عبارت از ورمی است که عارض می‌شود پرده‌ای را که بین جگر و معده واقع شده باشد. و آن پرده‌ای است که حائل بین معده و پیوسته به حجاب حاجز است . و شوصه عبارت است از ورمی که عارض می‌شود در دنده‌های پشت و ذات الجنب خالص ورمی است که عارض می‌گردد غشاء مستبطن مر اضلاع و حجاب حاجز را که در یکی از دو طرف پهلو واقع است . چنانکه در اقسرائی گفته و در بحر الجواهر گوید: ذات الجنب ورمی است حار و دردناک که در اطراف سینه حادث می‌شود. پس اگر این بیماری در عضله ٔ سینه عارض شود و خصوصاً در عضله ٔ داخل یا در حجاب اضلاع از داخل آن را شوصه نامند. و اگر در غشاء مستبطن سینه حادث گردد آن را برسام خوانند. و اگر در حجاب حاجز ایجاد شود ذات الجنب به اسم عام گویند. صاحب ذخیره ٔ خوارزمشاهی گوید: آماسی است گرم و دردناک اندر نواحی سینه . اما اگر آماس اندر عضله‌های سینه باشد خاصة اندر عضله‌های زندرونین. آن را شوصه گویند و اگر اندر غشاء باشد که زندرون سینه بدان پوشیده‌است و سینه را همچون بطانه‌است یعنی آستری ، آن را برسام گویند یعنی آماس سینه . (سام آماس است و بر، سینه ) و اگر اندر حجاب باشد که میان احشاء برسوئین و فروسوئین ایستاده‌است آن را ذات الجنب گویند و بسیار باشد که اندر جگر آماسی گرم افتد و معالیق او کشیده می‌شود و درد آن بحجاب بازمی‌دهد و نفس تنگ می‌شود و بیمار و طبیب هر دو پندارند ذات الجنب است و... آن ذات الکبد باشد. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ) : و اندر همه ٔ انواع ذات الریه و ذات الصدر وذات الجنب جهد باید کرد تا سینه از رطوبتها پاک گردد. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ) .
به نظر می‌رسد در طب کهن ذات‌الجنب معادل التهاب [[پلور]] دیافراگماتیک است.البته می‌دانیم که برعکس دیدگاه گذشتگان [[دیافراگم]] به تنهایی بعید است که ملتهب یا عفونی شود.
