'''گرشاسپ‌نامه''' منظومه‌ای حماسی است سرودهٔ [[اسدی طوسی]] در سدهٔ پنجم هجری قمری است. آنچنان که در سرآغاز این نوشته آمده‌است در سال ۴۵۸ هجری کار سرودن آن پایان گرفته و به ابودلف فرمانروای [[نخجوان]] پیشکش شده‌است.<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=de Blois |نام۱=François |عنوان=GARŠĀSP-NĀMA |ژورنال=Iranica |تاریخ=February 2, 2012 |جلد=X |صفحات=318-319 |پیوند=https://iranicaonline.org/articles/garsasp-nama |تاریخ بازبینی=3 مه 2021}}</ref>
گرشاسبگرشاسپ نامه، به دلاوری‌های [[گرشاسپ (پهلوان)|گرشاسپ]]، پهلوان سیستانی (نیای بزرگ [[رستم]]) می‌پردازد که با پهلوان ایران باستان کرشاسب پسر تریتا از تبار سام یکی است گرچه جدا از یکسان بودن این نام و اینکه اسدی وی را اژدهاکش شناسانده‌است همانندی دیگری میان اثر اسدی و دیگر نوشته‌های اوستایی و پهلوی پیدا نمی‌شود.
این منظومه میان ۷۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ بیت دارد و در بحر متقارب (همچو ''[[شاهنامه]]'') سروده شده و دربارهٔ دلاوری‌های است. پایان سرایش نظم ''گرشاسپ‌نامه'' در محدوده سال۴۵۵ هجری قمری بوده‌است. که به درخواست محمد بن اسماعیل حصی وزیر ابودلف شیبانی سروده شد.
خط ۱۰۳:
== منابع ==
خود اسدی سرچشمهٔ داستان را از کتابی یادگار مهان در کردار گرشاسبگرشاسپ می‌داند که مکمل روایت فردوسی است. ازینجا روشن است که این منظومه از منبعی مکتوب برگرفته شده‌است با آنکه از کلیشه‌های راوی دهقان و موبد نیز مکرراً بهره گرفته شده‌است.
[[تاریخ سیستان]] نقل قولی دارد از گرشاسبگرشاسپ نامهٔ سروده [[ابوالمؤید بلخی|ابوالموید]] که دربارهٔ ساخت آتشکده کرکوی است و اینکه گرشاسبگرشاسپ درآن به نیایش می‌پرداخته‌است و بعدها کیخسرو و رستم آن آتشکده را بازسازی کرده و نوشته‌ای در ستایش گرشاسبگرشاسپ برآن آتشکده حک کردند. گرچه نشانی از این حکایت در گرشاسبگرشاسپ نامه اسدی نیست اما در روایت تاریخچهٔ زندگی گرشاسبگرشاسپ و تبار او با آن تطابق دارد.
شاید نوشتهٔ ابوالموید منبع اسدی و تاریخ سیستان باشد ولی این امر به‌طور قطعی مبرهن نیست.
ازسوی دیگر [[محمد بن جریر طبری|طبری]] و [[بندهشن]] گرشاسبگرشاسپ از نوادگان توز پسر بدکار فریدون (فارسی امروزی [[تور]]) می‌دانند ولی اسدی و تاریخ سیستان گرشاسبگرشاسپ را از تبار تور پسر جمشید بر می‌شمرند. با این اوصاف بسیاری از نامها اجداد گرشاسبگرشاسپ تا به نیای او تور در میان آنها مشترک است.<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱=de Blois |نام۱=François |عنوان=GARŠĀSP-NĀMA |ژورنال=Iranica |تاریخ=February 2, 2012 |جلد=X |صفحات=318-319 |پیوند=https://iranicaonline.org/articles/garsasp-nama |تاریخ بازبینی=3 مه 2021}}</ref>
==خلاصه داستان ==
===تبار گرشاسبگرشاسپ===
داستان اسدی با نیاکان گرشاسبگرشاسپ آغاز می شود. پس از آنکه ضحاک جمشید را سرنگون می کند. جمشید به شاه زابل کورنگ پناه می برد و دلباخته ی دختر او می شود. ازین پیوند تور زاده می شود. جمشید باز می گریزد و کورنگ تور را وارث خود می کند. تور پدر طورگ است. طورگ پسری به نام شم دارد. شم پدر اطرط است و اطرط پدر گرشاسبگرشاسپ است.
===زایش===
گرشاسبگرشاسپ ۷۰۰ سال پس از تور زاده می شود ولی هنوز ضحاک در مسند پادشاهی است. در بازدید ضحاک از زابلستان نظر او به گرشاسبگرشاسپ که پسرکی است جلب می شودو وی را به کشتن یک اژدها فرامیخواند. پسرک این کار را در کمال میل و رغبت انجام می دهد.
