مبدل کاتالیست: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه ویرایش با برنامهٔ اندروید |
ویرایش‌های جزئی، ابرابزار |
||
خط ۱:
[[پرونده:DodgeCatCon.jpg|بندانگشتی|چپ|کاتالیست ۱۹۹۶ Dodge Ram Van]]
[[پرونده:Pot catalytique vue de la structure.jpg|بندانگشتی|مبدل هسته ای سرامیکی]]
'''[[کاتالیزور|کاتالیست]]''' تا ۹۰٪ گازهای سمی را بی‌اثر می‌کند به‌گونه‌ای که [[هیدروکربن]]های نسوخته که از موتور خارج می‌شوند را به [[آب]] و [[
|نشانی = http://www.salamatiran.com/NSite/FullStory/?Id=42550&Type=2
|عنوان = میزان آلایندگی خودروها در گفتگوی «سلامت» با کارشناسان و مسؤولان،
|تاریخ بازدید = ۴ بهمن ۱۳۸۹
|ناشر = پایگاه اطلاع‌رسانی سلامت ایرانیان، ۸ دی ۱۳۸۹
|زبان =
}}{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref>
طول عمر مفید کاتالیست۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ کیلومتر است.<ref>[http://www.donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=242350 احتمال ممنوعیت تردد خودروهای قبل از ۸۲، روزنامه دنیای اقتصاد، ۱۶ بهمن ۱۳۸۹]</ref>
خط ۱۴:
== عناصر تشکیل دهنده ==
عناصر اصلی که نقش کاتالیستی را انجام می‌دهند بسته به نوع فرایندی که انجام می‌گیرد یا استانداردهای آلایندگی مورد استفاده عبارتند از: [[فلز گران‌بها|فلزهای گران‌بها]]، مانند [[پلاتین]]، [[پالادیم]] و [[رودیم]] و نیز فلزات غیر گران‌بها مانند آهن، منگنز، نیکل و مس. همچنین عنصر سریم در کاتالیست‌های سه‌گانه به عنوان بافر و ذخیره‌کننده و آزادکننده اکسیژن به کار می‌رود تا مخلوط گاز را همواره در حد نقطه استوکیومتری نگه دارد، زیرا در حول این نقطه کاتالیست‌های سه‌گانه بالاترین کارایی را نشان می‌دهند.
== غیرفعال شدن کاتالیزور ==
کاتالیزورها دارای عمر مفید و معین هستند و با گذشت زمان از فعالیت و تأثیر آن در واکنش کاسته می‌شود یعنی نقاط فعالی روی کاتالیزور وجود دارد که این نقاط به مرور زمان مسموم می‌شوند. مسمومیت می‌تواند: - ایجاد لایه ضخیم از ماده واکنش دهنده بر روی کاتالیزور دهد. - باعث تغییر آرایش بلوری کاتالیزور شود. - باعث جذب ناخالصی‌ها در نقاط فعال شود.
== انواع
So2 ---> so2+o2→so3{{سخ}}
No
CxHy --->
NO + NH3 + NO2 = N2 + H2O(برای خودرو دیزلی)
== طول عمر کاتالیست ==
کاتالیست مرغوب می‌تواند تا ۹۰ درصد از گازهای سمی خروجی از اگزوز را به گازهای بی‌خطر تبدیل کند\ اما رفته رفته که به عمر کاتالیزور اضافه می‌شود، این درصد نیز کاهش یافته و کمتر
▲کاتالیست مرغوب می‌تواند تا ۹۰ درصد از گازهای سمی خروجی از اگزوز را به گازهای بی‌خطر تبدیل کند\ اما رفته رفته که به عمر کاتالیزور اضافه می‌شود، این درصد نیز کاهش یافته و کمتر می‌شود. بنابراین باید بدانید هر کاتالیست یک عمر مفید دارد و پس از اتمام این عمر مفید باید تعویض شود. تعویض کاتالیست در اگزوزسازی‌ها انجام می‌شود و کاتالیز کهنه با یک کاتالیست جدید معاوضه می‌شود. به طور متوسط عمر مفید کارکرد هر کاتالیست خودرو بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر است و از این رقم تجاوز نمی‌کند. به طور متوسط هر کاتالیست عمر مفیدی بین ۳ تا ۴ سال دارد و پس از آن کارآیی خود را به طور کامل از دست می‌دهد و به این ترتیب خودرو به یک آلاینده محیط‌زیست تبدیل می‌شود.
▲== عوامل مخرب و تاثیرگذار بر کاهش طول عمر کاتالیست ==
کاتالیست‌ها به‌دلیل ساختار خود حساس و شکننده هستند از این‌رو می‌تواند در صورت رعایت نکردن برخی نکات به سرعت آسیب ببیند. رایج‌ترین علل خرابی کاتالیست‌ها به گرفتگی منافذ اسنفجی آن باز خواهد گشت چرا که در صورت گرفتگی باعث می‌شود دود خروجی از سیلندر به‌راحتی از کاتالیست عبور نکند و این فشار بیش از حد موجب تخریب این قطعه خواهد شد.
از دیگر دلایل خرابی کاتالیست‌ها، به ضربه‌های فیزیکی به این قطعه باز خواهد گشت.
میزان خلوص گازهای خروجی از سیلندر برای سلامت کاتالیست بسیار مهم است چراکه اگر گازهای خروجی به مواد دیگری آغشته باشد به مرور زمان اثر خود را از دست خواهد داد. برای مثال زمانی که واشر سرسیلندر خودرو دچار مشکل و ترکیب روغن و آب وارد سیلندر شود، به‌ناچار گازهای خروجی هم به مواد یادشده آغشته شده و به کاتالیست‌ها آسیب می‌زند. خرابی سیستم جرقه‌زنی موتور از دیگر عوامل خرابی پیش از موعد کاتالیست‌هاست چرا که در صورت احتراق نامناسب، مخلوط هوا و بنزین به‌صورت ناقص می‌سوزد و و گازهای حاصل از این احتراق ناقص باعث آسیب رساندن به کاتالیست‌ها خواهد شد. به‌دلیل وجود سرب در بنزین‌های نامرغوب و همچنین مکمل‌های انژکتورشور در باک یا اکتان بوسترها، استفاده از موارد فوق به کاتالیست آسیب می‌زند.
'''
* کاهش شتاب موتور
* افزایش یک‌باره مصرف سوخت
خط ۴۹:
'''۱) دوگانه'''
این نوع از کاتالیزورها به‌طور عمده‌ای در موتورهای دیزلی برای کاهش آلاینده‌های مونوکسیدکربن و هیدروکربن‌های نسوخته به کار
آ) اکسیداسیون مونوکسید کربن به دی‌اکسید کربن: CO + 0.5O2 → CO2
خط ۵۵:
ب) اکسیداسیون هیدروکربن‌های نسوخته و تبدیل آن‌ها به دی‌اکسید کربن و آب: CxH2x+2 + [(3x+1)/2] O2 → xCO2 + (x+1) H2O
== ۲)
مبدل کاتالیستی سه‌گانه سه وظیفه زیر را انجام می‌دهد:
سطر ۶۸ ⟵ ۶۷:
== بخش‌های تشکیل‌دهنده کاتالیزور ==
# ماده کاتالیزگر: اصلی‌ترین ماده کاتالیست از فلزهای
# هسته کاتالیزور: این هسته، بستری از جنس سرامیک مونولیت است که در بیشتر مواقع با حالت و ساختار لانه زنبوری در مرکز کاتالیست قرار دارد.
# لایه اکسیدی: جنس این لایه از اکسید آلومینیوم، سیلیکا، آلومینا یا
== در ایران ==
در ایران شرکت‌های خودروسازی از سال ۱۳۸۲ نصب کاتالیست را در خودروهای داخلی آغاز کردند و قبل از این تاریخ خودروها فاقد استاندارد بوده‌اند و به همین دلیل آلایندگی این خودروها بیش از ۳۰ برابر سایر خودروها است و براین اساس خروج خودروهای مدل ۱۳۸۲ به پایین در سازمان حفاظت از محیط زیست ارائه شده‌است.
احتمال می‌رود در تعدادی از خودروهای تولیدی
تا سال
== جستارهای وابسته ==
سطر ۸۴ ⟵ ۸۳:
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{موتور خودرو}}
| |||