یکی از رویدادهای مهمی که در زمان پادشاهی سالار مرزبان روی داد، هجوم روس‌ها بر آران و دست یافتنشان به [[بردعه]]، کرسی و بزرگترین شهر آن ولایت بود.<ref>{{پک|شاهمرادی|۱۳۹۵|ک=آل مسافر و تشیع در دیلم و آذربایجان در قرن چهارم هجری|ص=۱۲۵}}</ref>
== مسافریان ==
سردودمان سالاری [[مرزبان پسر محمد]] پسر مسافری کنگری بود که در ۹۴۱ میلادی بر آذربایجان چیره‌شد. محمد سه پسر داشت وهسودان، مرزبان و صعلوک که مرزبان پسر دوم محمد بود و نمی‌دانیم که آیا وهسودان پسر بزرگتر بوده یا صعلوک. سالاریان شاخه‌ای از کنگریان بودند ولی نام کنگری یا نام‌های دیگری برای آن‌ها در منابع دیده نشده و آن‌ها همواره سالاری معروف بودند. محمد در آینده بر [[ارمنستان]]، [[دبیل]]، [[اران]] و [[دربند (روسیه)|دربند]] هم چیره‌گشت. هریک از آذربایجان اران ارمنستان سرزمین پهناور بزرگی است و همواره این ولایتها نشیمن نژادهای گوناگون و کیش‌های رنگارنگ بوده و از گفتن بی‌نیاز است که حکمرانی براین سرزمینها کار آسانی نیست به ویژه در آن زمان‌ها که گذشته از ارمنستان و داستانهای تاریخی این ولایت با تازیان و دیگران در آذربایجان و اران نیز اواخر قرن دوم گردنکشان فراوانی برخاسته و در هر گوشه‌ای بنیاد حکمرانی گذارده شده بود حتی عشیره‌های عرب که در صدرالاسلام به نام ساخلویا از راه خوش نشینی بدین نواحی کوچیده بودند سرکشانی ازایشان برخاسته و برخی خاندانهای حکمرانی از جمله خاندان روادیان بنیان گذارده بودند. در واقع پس از اوایل قرن سوم فرمانروایی آذربایجان و این نواحی بدست این گردنکشان بومی بود و خلفای بغداد را چندان تسلطی براین سرزمینها نبود. در [[۹۴۵ (میلادی)|۹۴۵]] وی به نبرد با [[روس]]یان دریانوردی که به کرانه‌های [[دریای مازندران]] تاخته‌بودند رفت. وی در پایان دورهٔ فرمانرواییش توانسته بود [[گرجستان]]، [[شروان]]، [[شکی]]، [[انجاز]]، و بخش‌های بسیاری از [[قفقاز]] را به تبعیت از دولت خود وادارد.<ref>{{پک|احمد کسروی|ک=شهریاران گمنام|ص=۷۲}}</ref>
لیکن شکوه و نیرومندی عمدهٔ سالاریان در زمان خود سالار مرزبان بود با مرگ مرزبان به جهت دشمنی و دو تیرگی میانهٔ فرزندان او با برادرش وهسودان فرمانروایی مسافریان رو به سراشیب نهاد. واپسین فرمانروای ایشان [[ابراهیم پسر مرزبان]] بود که به دست [[کرد]]های [[رواد]]ی کشته‌شد و پسرش [[ابوالهیجاء ابراهیم]] هم به ارمنی‌ها پناه برد و چندی پس از آن کشته‌شد. اینگونه چیرگی آنان بر آذربایجان پایان‌یافت ولی تا روزگار [[سلجوقیان]] دودمانشان در پیرامون طارم پایدار ماند، اگرچه پیرو دولت‌های نیرومند زمان بودند.<ref>{{پک|احمد کسروی|ک=شهریاران گمنام|ص=۷۳}}</ref>
