'''سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران''' در ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ همزمان با [[انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا (۱۴۰۰)|انتخابات ششمین دورهٔ شوراهای اسلامی شهر و روستا]] و انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری برگزار خواهد شد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=https://www.entekhab.ir/fa/news/570534 |عنوان=انتخابات ریاست جمهوری، ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ برگزار می‌شود | ناشر =انتخاب |تاریخ=شهریور ۱۳۹۹}}</ref> در این [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایران|انتخابات]]، [[رئیس‌جمهور ایران]] با رأی مردم انتخاب خواهد شد. بنابر [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|قانون اساسی ایران]]، [[حسن روحانی]] با توجه به دو دورهٔ ریاست‌جمهوری پیاپی، در این انتخابات حق نامزدشدن ندارد. انتخابات پیش از موعد می‌تواند تحت شرایط استثنایی مانند استعفا، یا مرگ رئیس‌جمهور کنونی برگزار شود. از جمله مسائل مهم پیرامون این انتخابات، تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها در مورد تمایل مردم به مشارکت در آن است.<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=۱۲ اسفند ۱۳۹۸|عنوان=زنگ خطر برای ۱۴۰۰/ نتایج غیرمنتظره از آمار مشارکت در انتخابات|ناشر=|doi=|تاریخ بازدید=۱۶ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://www.rouydad24.com/fa/news/206195/}}</ref> در این راستا تحلیل‌گران عواملی چون ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت را برشمرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اصلاح‌طلبان از نظر خودشان هم تمام شده‌اند|نشانی=https://www.independentpersian.com/node/128876/سیاسی-و-اجتماعی/اصلاح‌طلبان-از-نظر-خودشان-هم-تمام-شده‌اند|وبگاه=ایندیپندنت فارسی|تاریخ=2021-03-08|بازبینی=2021-03-08|کد زبان=fa}}</ref> گروه‌هایی نیز با طرح عدم شفافیت در ساختار حکومت در ارتباط با وقایعی چون سانحه [[پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین]] خواستار تحریم انتخابات شده‌اند.
از جمله مسائل مهم پیرامون این انتخابات، کاهش تمایل مردم به مشارکت در آن است که عواملی چون ناامیدی معترضان از پیگیری مطالبات‌شان در چارچوب جمهوری اسلامی، [[فساد در ایران|فساد گستردهٔ مالی و اداری]]، اعتراضات سراسری [[اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران|دی ۱۳۹۶]] و [[اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران|آبان ۱۳۹۸]]، [[تحریم‌های آمریکا علیه ایران|تحریم‌های آمریکا]]، [[بحران اقتصادی ۹۹–۱۳۹۷ ایران|بحران اقتصادی]]، نبود [[آزادی‌های سیاسی]] همچون [[آزادی بیان]] و [[نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران|نقض حقوق بشر]]، عدم شفافیت امور و پنهانکاری‌های گسترده از جمله در ماجرای [[پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین|شلیک به هواپیمای مسافربری اوکراینی]]، عدم [[مقبولیت و مشروعیت]] گفتار حکومت، اصلاح‌ناپذیری ساختار سیاسی و انتخابات نمایشی و غیرآزاد، تداوم محدودیت‌های شدید سیاسی، اجتماعی و مذهبی، ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت دخیل هستند.<ref name=":3">{{یادکرد خبر|عنوان=اصلاح‌طلبان درانتخابات ۱۴۰۰؛ محمد خاتمی هم ناامید از 'تکرار' ؟|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-54204853|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-09-27|زبان=fa}}</ref><ref name=":8">{{یادکرد وب|عنوان=انتخابات و «دولت بی‌مصرف» حسن روحانی|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/failure-of-rouhani-cabinet-impacts-of-next-election-in-Iran/31155579.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-18|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":13">{{یادکرد خبر|تاریخ=۲۴ مهر ۱۳۹۷|عنوان=صادقی: اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰ شاید از علی لاریجانی حمایت کنند|ناشر=رادیو فردا|doi=|تاریخ بازدید=۱۸ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/iran-mp-sadeghi-says-reformists-might-support-larijani-2020-election/29546998.html}}</ref><ref name=":4">{{یادکرد خبر|تاریخ=۱۲ اسفند ۱۳۹۸|عنوان=زنگ خطر برای ۱۴۰۰/ نتایج غیرمنتظره از آمار مشارکت در انتخابات|ناشر=|doi=|تاریخ بازدید=۱۶ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://www.rouydad24.com/fa/news/206195/}}</ref><ref name=":5">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۴ نوامبر ۲۰۱۹|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-50536570|عنوان=اعتراض‌ها در ایران؛ 'پایان اخلاقی اصلاح‌طلبان'}}</ref><ref name=":122">{{یادکرد وب|عنوان="اعتراض مردم ایران ادامه دارد و باید به گوش مردم دنیا برسد" {{!}} DW {{!}} 29.11.2019|نشانی=https://www.dw.com/fa-ir/اعتراض-مردم-ایران-ادامه-دارد-و-باید-به-گوش-مردم-دنیا-برسد/a-51469137|وبگاه=DW.COM|بازبینی=2019-12-05|کد زبان=fa-IR|نام=علی|نام خانوادگی=فتح‌الله‌نژاد}}</ref><ref name=":6">{{یادکرد خبر|تاریخ=۷ ژوئیه ۲۰۱۸|عنوان=شخص رهبر و مقام رهبری؛ علت ناکارآمدی و دلیل ناکامی|ناشر=دویچه وله فارسی|doi=|تاریخ بازدید=۱۰ اکتبر ۲۰۲۰|نشانی=https://p.dw.com/p/30xro|نام خانوادگی۱=یوسفی اشکوری|نام۱=حسن}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=اصلاح‌طلبان از نظر خودشان هم تمام شده‌اند|نشانی=https://www.independentpersian.com/node/128876/سیاسی-و-اجتماعی/اصلاح‌طلبان-از-نظر-خودشان-هم-تمام-شده‌اند|وبگاه=ایندیپندنت فارسی|تاریخ=2021-03-08|بازبینی=2021-03-08|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=چند درصد قدرت کشور در اختیار رئیس‌جمهور است؟ / پاسخ یک نماینده پیشین مجلس|نشانی=https://www.jamaran.news/بخش-بازنشر-59/1483021-چند-درصد-قدرت-کشور-در-اختیار-رییس-جمهور-است-پاسخ-یک-نماینده-پیشین-مجلس|وبگاه=پایگاه خبری جماران|بازبینی=2021-03-24|کد زبان=fa}}</ref>
== سامانه انتخاباتی ==
سطر ۱۷۳ ⟵ ۱۷۲:
با توجه به عواملی همچون ناامیدی جامعه از پیگیری مطالبات‌شان در چارچوب امکانات جمهوری اسلامی، [[فساد در ایران|فساد گستردهٔ مالی و اداری]]، اعتراض‌های سراسری [[اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران|دی ۱۳۹۶]] و [[اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران|آبان ۱۳۹۸]] و سرکوب آن توسط حکومت، نبود [[آزادی‌های سیاسی]] همچون [[آزادی بیان]] و [[نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی ایران|نقض حقوق بشر]]، عدم [[مشروعیت|مقبولیت و مشروعیت]] گفتار حکومت، اصلاح‌ناپذیری ساختار سیاسی و انتخابات نمایشی و غیرآزاد، محدودیت‌های شدید سیاسی، اجتماعی و مذهبی پیوسته، [[اصلاح‌طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا|ناامیدی و بی‌اعتمادی مردم به هر دو جناح حاکمیت]] ([[جناح اصلاح‌طلبان جمهوری اسلامی ایران|اصلاح‌طلبان]] و [[جناح اصولگرایان جمهوری اسلامی ایران|اصولگرایان]])، [[تحریم‌های آمریکا علیه ایران|تحریم‌های آمریکا]] و درپی آن [[بحران اقتصادی ۹۹–۱۳۹۷ ایران|بحران اقتصادی]]، انتظار می‌رود میزان مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰ با کاهش بسیار مواجه شود.<ref name=":3"/><ref name=":8"/><ref name=":13"/><ref name=":4"/><ref name=":5"/><ref name=":122"/>
نارضایتی‌ها از عملکرد نظام جمهوری اسلامی و جناح‌های آن به اندازه‌ای گسترده‌استگسترده است که به گفتهٔ [[رادیو فردا]]، تأثیر آن بر میزان مشارکت مردم در انتخابات ۱۴۰۰، مقامات نظام را نگران کرده‌است؛<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گشایش در حصر؛ مهدی کروبی «خواستار حضور پرشور» در انتخابات ۱۴۰۰ شد|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f4-karoubi-ask-participate-presidential-election-1400/30817093.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-10-22|کد زبان=fa}}</ref> برخی از مسئولان جمهوری اسلامی از جمله [[عبدالرضا رحمانی فضلی|عبدالرضا رحمانی]]، [[حسام‌الدین آشنا]]، [[محمود صادقی]] و [[حسن غفوری‌فرد]] مشارکت ۲۰ درصدی در انتخابات ۱۴۰۰ را هم کافی دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/530238|وبگاه=رادیو زمانه|تاریخ=2020-08-25|بازبینی=2020-10-22}}</ref><ref name=":022">{{یادکرد خبر|تاریخ=۲۸ آگوست ۲۰۲۰|عنوان=مطهری: در ۱۴۰۰ یکی از خودشان را سر کار می‌آورند|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۲۸ آگوست ۲۰۲۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/531379}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=۲۷ مرداد ۱۳۹۹|عنوان=اگر اوضاع بهتر نشود، در انتخابات ۱۴۰۰ شاهد پایین‌ترین میزان رأی ممکن خواهیم بود|ناشر=اعتماد آنلاین|doi=|تاریخ بازدید=۱۶ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://etemadonline.com/content/426192/}}</ref><ref name=":322">{{یادکرد خبر|تاریخ=۱۷ اکتبر ۲۰۲۰|عنوان=غفوری‌فرد: احتمال ریزش شرکت‌کنندگان در انتخابات سال ۱۴۰۰ وجود دارد|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۱۷ اکتبر ۲۰۲۰|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/545798}}</ref> حسن روحانی از عدم مشارکت مردم ابراز نگرانی کرد و گفت که اگر مشارکت حداکثری صورت نگیرد، «به معنای پایان تمام حرکت‌ها و انقلاب‌ها در کشور است» و «ضربه بسیار بزرگی» به [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: اگر مشارکت در انتخابات حداکثری نباشد ضربه بسیار بزرگی خواهد بود|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/31179559.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|عنوان=رئیس‌جمهور ایران دربارهٔ بی‌اعتبار شدن مفهوم انتخابات و همه‌پرسی در کشور هشدار داد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-56587761|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2021-03-31|زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=خبرگزاری فارس - روحانی: عدم مشارکت حداکثری در انتخابات ضربه بزرگ به راه و روش ۱۲ فروردین ۵۸ است|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/14000111000148/روحانی--عدم-مشارکت-حداکثری-در-انتخابات-ضربه-بزرگ-به-راه-و-روش-2|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: اگر روزی انتخابات از نظر مردم بیفتد، به معنای پایان انقلاب است|نشانی=https://www.isna.ir/news/1400011103994/روحانی-اگر-روزی-انتخابات-از-نظر-مردم-بیفتد-به-معنای-پایان-انقلاب|وبگاه=ایسنا|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=روحانی: همه مردم باید احساس کنند نماینده ای در انتخابات ۱۴۰۰ دارند|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1500085/روحانی-همه-مردم-باید-احساس-کنند-نماینده-ای-در-انتخابات-۱۴۰۰|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2021-03-31|بازبینی=2021-03-31|کد زبان=fa}}</ref> [[عبدالرضا رحمانی فضلی]]، وزیر کشور، با اشاره به مشارکت پایین مردم در [[انتخابات مجلس یازدهم]] گفت: «یکی از دغدغه‌های ما میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری است.»<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=۴ شهریور ۱۳۹۹|عنوان=نگرانی وزیر کشور از میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰|ناشر=رادیو زمانه|doi=|تاریخ بازدید=۱۳ شهریور ۱۳۹۹|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/530238}}</ref>
[[سید محمد خاتمی|محمد خاتمی]]، پدر معنوی اصلاح‌طلبان، اعتراف کرد که «اگر «[[تکرار می‌کنم|تکرار]]» هم کنم، دیگر مردم رأی نمی‌دهند» که [[بی‌بی‌سی فارسی]] آن را نشانهٔ جدایی آنان از سطح اجتماع می‌داند.<ref name=":7">{{یادکرد خبر|عنوان=اصلاح‌طلبان در انتخابات ۱۴۰۰؛ محمد خاتمی هم ناامید از 'تکرار'؟|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-features-54204853|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-10-22|زبان=fa}}</ref> ناتوانی [[اصلاح طلبان|اصلاح‌طلبان]] در همراهی با اعتراضات [[اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران|دی ۱۳۹۶]] نقطه‌عطفی در ریزش [[پایگاه اجتماعی]] آنان بود، به‌گونه‌ای که در این اعتراضات شعار [[اصلاح‌طلب اصولگرا دیگه تمومه ماجرا|اصلاح‌طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا]] سر داده شد و معترضان، همهٔ جناح‌های حاکمیت را به یک اندازه نامشروع قلمداد کردند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=اعتراض‌ها در ایران؛ 'پایان اخلاقی اصلاح‌طلبان'|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-50536570|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-10-22|زبان=fa}}</ref> [[اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران|اعتراضات آبان ۱۳۹۸]] نیز چون تیر خلاصی بر اعتبار باقی‌مانده آنان عمل کرد.<ref name=":7"/><ref name=":1"/>
