آینده‌پژوهی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۱۹:
اشتیاق بشر برای دانستن دربارهٔ آینده از عهد باستان وجود داشته‌است. پیشگویان و کاهن‌ها نمونه‌هایی از کسانی هستند که در گذشته تلاش داشتند به نحوی به این اشتیاق در نزد خاص و عام پاسخ دهند.
 
نخستین نشانه‌های جدی تر توجه بشر به آینده در [[عصر روشنگری]] دیده می‌شود، دورانی که بشر باور داشت که علوم برای هر چیزی راه حلی خواهند یافت. قوانین نیوتن در مورد حرکت، درک و تحلیل بسیاری ازپدیده‌هااز پدیده‌ها را ممکن ساخته بود. در اثر رشد شتابان علوم در این دوره، اندیشمندان عصر روشنگری واقعاً به این نتیجه رسیده بودند که تنها زمان می‌خواهد تا همه قوانین و قواعد جامعه و محیط پیرامون بشر معلوم و آشکار شود.
 
در همین دوران، بر خلاف گذشته که بیشتر اندیشمندان، افق‌های کاملاً روشنی از آینده (آرمانشهر)، تصویر می‌کردند، تجسم‌های تیره تریتیره‌تری از آینده نیز موجودیت یافت. آثار اندیشمندانی چون اچ جی ول (H.G.Wells،Wells)، [[جورج اورول]] (George Orwell) و [[آلدوس هاکسلی]] (Aldous Huxley) از جمله چنین اندیشه‌هایی محسوب می‌شود و با چنین نمونه‌هایی است که کلاً آینده پژوهیآینده‌پژوهی راه خود را به ادبیات باز می‌کند. کامیابی خیره‌کننده رمان‌های [[ژول ورن]] (Jules Verne) و پا گرفتن سبک [[علمی تخیلی]] در ادبیات، در ادامهادامه‌ٔ همین راه رخ می‌دهد.
 
برگزاری نمایشگاهی در سال ۱۸۹۳ که در آن اختراعات و نوآوری‌های شگفت‌انگیزی نظیر تلفن، [[لامپ برق]] و [[کینتوسکوپ]] (اولین دوربین فیلمبرداری) معرفی شد، باعث هیجان عمومی گردید. در همان روزها یک نشریه مطرح، فراخوانی از ۷۴ شخصیت برجسته آن روزگاراعلامروزگار اعلام می‌کند وازو از آنان می‌خواهد که در مورد سدهٔ پیشپیشِ رو پیش‌بینی‌هایی به عمل آورند. بعدها معلوم شد که پیش‌بینی‌های آنان تا حد زیادی خوش‌بینانه بوده و در ضمن، تقریباً هیچ‌یک از رخدادهای مهم [[قرن بیستم]] نظیر اختراع خودرو، رادیو و تلویزیون، بروز دو جنگ جهانی، کشف [[انرژی اتمی]]، پرواز به فضا و البته ظهور رایانه در فهرست [[آینده نگاری|آینده‌نگاری]] آنان یافت نمی‌شد.
برگزاری نمایشگاهی در سال ۱۸۹۳ که در آن اختراعات و نوآوری‌های شگفت‌انگیزی نظیر تلفن، [[لامپ برق]] و
[[کینتوسکوپ]] (اولین دوربین فیلمبرداری) معرفی شد، باعث هیجان عمومی گردید. در همان روزها یک نشریه مطرح، فراخوانی از ۷۴ شخصیت برجسته آن روزگاراعلام می‌کند واز آنان می‌خواهد که در مورد سدهٔ پیش رو پیش‌بینی‌هایی به عمل آورند. بعدها معلوم شد که پیش‌بینی‌های آنان تا حد زیادی خوش‌بینانه بوده و در ضمن، تقریباً هیچ‌یک از رخدادهای مهم [[قرن بیستم]] نظیر اختراع خودرو، رادیو و تلویزیون، بروز دو جنگ جهانی، کشف [[انرژی اتمی]]، پرواز به فضا و البته ظهور رایانه در فهرست [[آینده نگاری]] آنان یافت نمی‌شد.
 
نخستین فعالیت آینده پژوهیآینده‌پژوهی در قالب یک بررسی علمی در سال‌های ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۳ توسط گروهی از پژوهشگران و با سرپرستی ویلیام اف آگبرن (William F.Ogburn) در زمینه جامعه‌شناسی که علم نوپایی شناخته می‌شد، در آمریکا انجام گردید. این گروه برای نخستین بارنخستین‌بار روش‌شناسی علمی همچون برون یابیبرون‌یابی (Extrapolation) و وبررسی‌هایبررسی‌های علمی را در مورد روندهای اجتماعی روز آمریکا به انجام رسانده و ضمن انتشار اولین کاتالوگ روندها در آن کشور، موفق به آینده بینی‌هایآینده‌بینی‌های مهمی از جمله افزایش نرخ مهاجرت و ازدیاد طلاق شد. همچنین بلافاصله پس از [[جنگ جهانی دوم]] دوم،، و به دنبال تجزیه و تحلیل فناوری‌های مورد استفاده در آلمان و ژاپن، شیوه‌های نوینی برای آینده پژوهیآینده‌پژوهی ابداع شد و در نتیجهنتیجهٔ آن دستاوردهای مهم فناوری در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ شامل رادار، [[موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما]] و [[حمل و نقل]] هوایی]] از قبل پیش‌بینی شد.
 
در دوران [[جنگ سرد]] و مسابقهرقابت [[جنگ‌افزارهای هسته‌ای]]، دغدغه مهم دست‌اندرکاران نظامی، پیش‌بینی زنجیره رخدادهایی بود که پس از یک رویارویی احتمالی هسته‌ای می‌توانست اتفاق بیفتدبیافتد. از همین رو، نخستین بازی‌های جنگی War Games پدید آمد. این‌ها شبیه سازیهاییسازی‌هایی از یک رویارویی هسته‌ای بودند که احتمالات مختلف را بررسی و موشکافی می‌کردند. شکل کاملترکامل‌تر این مدل‌ها، موجب به وجود آمدن سناریوسناریویی شدند که امروزه یکی از مهم‌ترین ابزارهای آینده پژوهیآینده‌پژوهی محسوب می‌شود. با کمک این سناریوها، زنجیره رویدادهای متصور در یک زمان بسیار کوتاه پس از آغاز یک جنگ هسته‌ای، قابل پندارشتصور و ومدلسازیمدلسازی بوده و در نتیجه می‌توان واکنش‌ها و چگونگی بدست آوردن آمادگی‌های لازم برای روبرو شدن با چنین جنگی را تدوین نمود. این همانند همان نقشی است که سناریو به‌عنوان یک ابزار در آینده پژوهی فعلی بازی می‌کند.
 
عامل دیگری که باعث رشد آینده پژوهی شد، دگرگونی درطراحی و ساخت جنگ‌افزارها بود. در سال‌های [[جنگ دوم جهانی]]، تانک‌ها، هواپیماها و کشتی هادر مدت زمان نسبتاً کوتاهی طراحی، تکمیل و ساخته می‌شدند. اما بعدها با پیچیده ترشدن انواع جنگ‌افزارها (موشک‌های قاره‌پیما، زیر دریایی‌های هسته‌ای و…)، کار برنامه ریزان صنایع جنگی دشوار شد بدین معنا که مدت درازی مثلاً ده سال از آغاز طراحی تا ساخته شدن نخستین [[نمونه محصول]] بطول می‌انجامید. در نتیجه فناوری بکارگرفته شده در آغاز طراحی، در طول پیشرفت پروژه دچار تغییرات بنیادین شده و اغلب در برهه ساخت نمونه نخستین، از رده خارج محسوب می‌شد.