|
| footnotes =
}}
'''هِلمَند''' یا هیرمَند (در گذشته) بخشی از [[سیستان]] کهنقدیم یکی از بزرگ‌ترین ولایات از [[ولایت‌های افغانستان]] به‌شمار می‌رود که در جنوب افغانستان جایقرار دارد و از جنوب با [[پاکستان]] همسایه‌است. این ولایت ۱٬۴۴۱٬۷۶۹ تننفر جمعیت {{مدرک|تاریخ=ژوئن ۲۰۱۹}} و ۵۸٬۵۸۴ کیلومتر مربع پهناوریمساحت دارد که پشتون‌ها نیمی از جمعیت را دربرمیگیرد؛درشامل میانمی‌شوند؛در نیمی دیگر از مردمنفوس این ولایت را بلوچ‌ها در بیشینه،اکثریت، فارس ها ([[مردم سیستانی|سیستانی ها]] و [[تاجیک‌ها]] و [[مردمان هزاره|هزاره‌ها]]) در اقلیت وشامل کمینه هستندمی‌شوند.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Helmand%20PDP%20Provincial%20profile.pdf |عنوان=Helmand provincial profile |بازبینی=9 سپتامبر 2009 |archive-date=3 ژوئیه 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090703075447/http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Helmand%20PDP%20Provincial%20profile.pdf }}</ref><ref>[http://www.nps.edu/Programs/CCS/Docs/Executive%20Summaries/Helmand_Executive_Summary.pdf Helmand Executive Summary, nps.edu]</ref>
== نام‌گذاری ==
واژهٔ هیرمَند (در زبان [[زبان اوستایی|اوستایی]]) به چممعنی دارای پل و دارندهٔ سد و بند است. رود هیرمند از رودهای [[فلات ایران|فلات شرقی ایران]] نام رودی بزرگ در سیستان خاوریشرقی (افغانستان) و سیستان غربی (ایران) است.
«هیر» همان نامیست که در «پنجهیر» (نام پیشین پنجشیر) نیز آمده.
هیر همچنین به معنی آتش و سرپرست آتش آمده‌است. هیرمند به معنی آتش‌پرست که پاسبانملازم آتش باشد یادذکر شده؛ چندگانهمرکب از هیر بمعنی آتش و مند بمعنی صاحب و خاوند و دارا.
ازبه رود هیرمند در شاهنامهٔ فردوسی بارها یاداشاره شده. این رود هیرمند از رودهای خاوریشرقی بالستانفلات ایران است که درازایطول آن به ۱۱٠٠ کیلومتر می‌رسد. هیرمندرود از باخترغرب کابل نزدیک بامیان سرچشمه گرفته تا مرز میان ایران و افغانستان روانستجاریست.
== مردم ==
بیشتر مردم ولایت هلمند به زبان‌های [[زبان پشتو|پشتو]] ، [[زبان بلوچی|بلوچی]] و [[زبان فارسی|فارسی]] ([[گویش سیستانی|سیستانی]] و [[زبان فارسی نو|دری]]) سخن می‌گویند. برپایهبراساس واپسینآخرین برآوردها پشتون‌ها بیش از ۴۵ درصد از جمعیت ولایت هلمند را پدیدارتشکیل می‌دهند و ۴۰ درصد مردمنفوس این ولایت برآمدهمتشکل از بلوچ ها و دیگرانمابقی از دیگر تیره هاقومیت‌ها می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Helmand%20PDP%20Provincial%20profile.pdf |title=Ministry of Rural Rehabilitation and Development<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۹ سپتامبر ۲۰۰۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090902092953/http://www.mrrd.gov.af/nabdp/Provincial%20Profiles/Helmand%20PDP%20Provincial%20profile.pdf |archivedate=۲ سپتامبر ۲۰۰۹ |dead-url=yes }}</ref>{{مدرک|تاریخ=ژوئن ۲۰۱۹}}.
=== سیک‌ها ===
[[سیک‌ها]] در زمان [[ظاهرشاه]] به ولایت هلمند آمدند و در [[مارجه]] نشیمنساکن گزیدندشدند. سپسبعد به دیگر جاهایمناطق این ولایت رهرویسفر کردند؛ از مانندجمله لشکرگاه. سال‌ها زندگی آرامی داشتند تا هنگامی که با آغاز جنگ‌های دهۀ هفتاد کوچرویمهاجرت هندوها از این ولایت نیز آغاز شد.<ref name=ToolAutoGenRef1>بی‌بی‌سی فارسی: [http://www.bbc.com/persian/afghanistan-40728234 زندگی آخرین بازمانده سیک‌ها در هلمند]. ۲۸ ژوئیه ۲۰۱۷–۰۶ مرداد ۱۳۹۶.</ref>
شمار پرسوندقیق سیک‌ها و هندوها در افغانستان پدیدارمشخص نیست. گفته می‌شود تا پیش از جنگ‌های دهۀ هفتاد خورشیدی، شمار این اقلیت‌ها درخوردبه حدود ۱۰۰ الی ۲۰۰ هزار تننفر می‌رسید، ولیاما اکنوندر حال حاضر میانبین سه تا چهار هزار سیک و [[هندو]] در بخش‌های گوناگونمختلف افغانستان زندگی می‌کنند که بیشترشانعمدتاً به دکانداری و بازرگانیتجارت سرگرممشغول هستند. در سال ۱۳۹۶ خورشیدی، در ولایت هلمند، از بیش از ۱۲۰ خانواده اهل سیک و هندو تنها ۲ تننفر باقی بازماندهماند بودند.<ref name=ToolAutoGenRef1 />
== جغرافیا ==
[[پرونده:Grishk Dam in Helmand.jpg|بندانگشتی|سد گریشک، که توسط آمریکا ساخته شده‌است.]]
مرکز این ولایت شهر «[[لشکرگاه]]» است که پهناوریمساحت آن ۶۱/۸۲۹ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۵۴۲٬۰۰۰ تننفر است{{مدرک|تاریخ=ژوئن ۲۰۱۹}}. نام هلمند را در ایران بیشتر [[هیرمند]] می‌خوانند که در واژه به معنای «دارندهٔ آتش» است و رودی است که از افغانستان به [[سیستان]] ایران و در پایان به [[دریاچه هامون]] می‌ریزد. این ولایت بیشتر بیابانی است.
[[سد گریشک]] در این ولایت به دستتوسط [[آمریکا]] و پیش از یورش [[شوروی]] ساخته شده‌است. آمریکا از دههٔ ۱۳۴۰، برنامه‌ای با نامعنوان «کمی با آمریکا» را در این برزنمنطقه انجاماجرا کرد.
== تقسیمات اداری ==
== اقتصاد ==
*[[خرما]]
بر پایهاساس آمار ریاست احصائیه وزارت کشاورزیزراعت اندازهساحه زیرتحت کشت خرما در ولایت هلمند به ۵۱ گریبجریب زمین می‌رسد. که سالانه درخوردحدود ۶۵ هزار کیلو خرما غز آن به دست می‌آید.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی=صدیقی |نام=تمیم |عنوان=خرما وطن؛ خوشطعم و خوشمزه تا پرورش|نشانی=https://www.mail.gov.af/dr/node/3999|بازبینی= ٢٥ آوریل ٢۰٢١|اثر= |تاریخ=١٥ نوامبر ٢۰٢۰ |ناشر=وزارت زراعت افغانستان |نشانی بایگانی= |تاریخ بایگانی= |کد زبان= }}</ref>
*[[مخدر|مواد مخدر]]
حدود ۶۰ درصد [[مواد مخدر]] افغانستان در ولایت هلمند کشت می‌شود. امنیت این ولایت بر پایعهدهٔ نیروهای [[انگلیس|انگلیسی]] است و ۸ هزار سرباز انگلیسی در این ولایت باشندگیحضور دارند. نیروهای انگلیسی در برابر کشت [[خشخاش]] واکنشی نشان نمی‌دهند و با قاچاقچیان مواد مخدر همکاری می‌کنند.<ref>[http://www.irna.ir/View/FullStory/?NewsId=576891 اقتصاد افغانستان همچنان به مواد مخدر وابسته‌است]{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot }}</ref><ref>{{یادکرد وب |url=http://www.dchq.ir/html/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=10816 |title=جوانان افغان تحت حمایت انگلیس، تریاک برداشت می‌کنند |accessdate=۶ ژوئیه ۲۰۰۹ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120423050250/http://www.dchq.ir/html/modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid=10816 |archivedate=۲۳ آوریل ۲۰۱۲ |dead-url=yes }}</ref>
== آموزش ==
برابرطبق آمار سال ۲۰۱۲، تنهافقط ۶٫۱ درصد بزرگسالان (بالای ۱۵ سال) در ولایت هلمند سواد داشتند. از میانبین مردان ۱۰٫۲ درصد باسواد بودند و از میانبین زنان تنهافقط ۱٫۶ درصد. این ولایت از نگرلحاظ میزان باسوادی، در پایینقعر فهرست ولایت‌های افغانستان جایقرار دارد.<ref>[http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/FIELD/Kabul/pdf/FactsheetEnglishAug2017.pdf Fact Sheet on Enhancement of Literacy in Afghanistan]</ref>
== جستارهای وابسته ==
| 