'''پلیریبوزوم''' {{انگلیسی|Polyribosome}} ('''پلیزوم'''<ref group="واژه">Polysome</ref> یا '''ارگوزوم'''<ref group="واژه">Ergosome</ref>) گروهی از ریبوزومها[[ریبوزوم]]ها است که به mRNA میپیوندند و شکلی مانند تسبیح («مهرهها» روی «نخ») میسازند.<ref name=":0">{{cite journal | vauthors = Afonina ZA, Shirokov VA | title = Three-Dimensional Organization of Polyribosomes- A Modern Approach | journal = Biochemistry. Biokhimiia | volume = 83 | issue = Suppl 1 | pages = S48–S55 | date = January 2018 | pmid = 29544430 | doi = 10.1134/S0006297918140055 }}</ref> پلیزوم، مجموعهای دارای یک مولکول mRNA و دو یا چند ریبوزوم است که کارکردش [[ترجمه (زیستشناسی)|ترجمهٔ]] دستورالعملهای [[آرانای پیامرسان|mRNA]] به پلیپپتیدها استپلیپپتیدهاست. درآنها اصلدر نام «ارگوزومها»آغاز در سال ۱۹۶۳ ساخته«ارگوزوم» شد،نام گرفتند و بیشترویژگیهای آنها توسط پژوهشهای بعدی جاناتان وارنر، پاول ام. ناپفناف<ref name="Cambra2017">{{cite web|last1=Cambra|first1=Kris | name-list-style = vanc |title=Paul M. Knopf, PhD|url=http://www.brownmedicinemagazine.org/blog/paul-m-knopf-phd/|website=Brown Medicine|publisher=[[Brown University]]|accessdate=24 July 2017|date=Spring 2017}}</ref> و [[الکس ریچ]] مشخص شدندشد.
پلیزومها در مرحله طویل شدنکشیدگی هنگامی تشکیل میشوند که ریبوزومها و فاکتورهای طویل شدنکشیدگی، پلیپپتید رمزگذاری شدهرمزگذاریشده را میسازند. ریبوزومهای پرشماری در امتداد ناحیه رمزگذاری mRNA حرکت میکنند و پلیزوم را میسازند. توانایی ریبوزومها در کار کردن بر روی یک مولکول mRNA، محدودیت فراوانی محدود mRNA را در سلول نشان میدهد.<ref name=":1">{{cite journal | vauthors = King HA, Gerber AP | title = Translatome profiling: methods for genome-scale analysis of mRNA translation | journal = Briefings in Functional Genomics | volume = 15 | issue = 1 | pages = 22–31 | date = January 2016 | pmid = 25380596 | doi = 10.1093/bfgp/elu045 | doi-access = free }}</ref> پلیزومهای پروکاریوتی، پلیزومهای یوکاریوتی و پلیزومهای پیوسته به غشا ساختارهای گوناگونی دارند.<ref name=":0" /> از فعالیت پلیزوم میتوان برای اندازهگیری میزان بیان ژن از طریق روشی به نام پروفایلنمایه پلیزومی<ref group="واژه">Polysomal profiling</ref> استفاده کرد.<ref name=":2">{{cite journal | vauthors = Li S, Le B, Ma X, Li S, You C, Yu Y, Zhang B, Liu L, Gao L, Shi T, Zhao Y, Mo B, Cao X, Chen X | display-authors = 6 | title = Biogenesis of phased siRNAs on membrane-bound polysomes in Arabidopsis | journal = eLife | volume = 5 | pages = e22750 | date = December 2016 | pmid = 27938667 | pmc = 5207768 | doi = 10.7554/eLife.22750 | veditors = Qi J }}</ref>
== ساختار ==
فناوریهای میکروسکوپ الکترونی مانند رنگ آمیزی،رنگآمیزی،<ref>https://www.thefreedictionary.com/Staining+(microscopy)</ref> سایه زنیسایهزنی فلز<ref>https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/metal+shadowing</ref> و بخشهای سلولمقطعهای بسیار نازک،نازک سلولی، روشهای اصلی برای تعیین ساختار پلیزوم هستند. توسعه روشهای میکروسکوپ الکترونی کرایو امکان افزایش وضوح تصویر را فراهم کرده و روش دقیقتری برای تعیین ساختار به وجود آوردهاست. گوناگونی پیکربندیهای ساختاری پلیریبوزومها میتواند نشاندهندهٔ گوناگونی ترجمه mRNAها باشد. بررسی نسبت شکل پلیریبوزومی نشان دادمیدهد که پلیزومهای دایرهای و زیگزاگ پرشماری پس از چندین دور ترجمه پلیزومهای دایرهای و زیگزاگ پرشماری پیدا شدندمیشود. دورههای طولانیتر ترجمه طولانیتر باعث تشکیل پلیزومهای مارپیچی سه بعدی بستهبندیشده متراکم میشوندمیشود.<ref name=":0" /> سلولهای گوناگون ساختارهای گوناگونی از پلیزومها را میسازند.
=== پروکاریوتی ===
در باکتری پلیزومهایی یافت شدهاند که ساختارهای دو ردیفی میسازند. در این ترکیب، ریبوزومها از راه زیرواحدهای کوچکتر به یکدیگر متصل میشوند. این ساختارهای دو ردیفی معمولاً دارای یک مسیر «سینوسی» (زیگزاگ) یا مارپیچی سه بعدی هستند. در مسیر «سینوسی» دو نوع اتصال میان زیرواحدهای کوچک وجود دارد: «از بالا به بالا» و «از بالا به پایین». در مسیر مارپیچ سه بعدی فقط اتصال «از بالا به بالا» دیده میشود.<ref name=":0" />
پلیزومها در باستانیان وجود دارند، اما اطلاعات زیادی دربارهدربارهٔ ساختار آنهاآنها وجود ندارد.<ref>{{cite journal | vauthors = French SL, Santangelo TJ, Beyer AL, Reeve JN | title = Transcription and translation are coupled in Archaea | journal = Molecular Biology and Evolution | volume = 24 | issue = 4 | pages = 893–5 | date = April 2007 | pmid = 17237472 | doi = 10.1093/molbev/msm007 | doi-access = free }}</ref>
=== یوکاریوتی ===
==== درون سلولدرونسلولی ====
پژوهشهای ''ایندرجا سیتو''<ref(در group="واژه">in situ</ref>سلول) نشان دادهانددادهاست که پلیزومهای یوکاریوتی از پیکربندیهای خطی برخوردارند. مارپیچهای سه بعدی و پلیزومهای دو ردیفی مسطح با بستهبندی متغیر از جمله تماسهای «از بالا به بالا» مشابه پلیزومهای پروکاریوتی پیدا شدند. پلیریبوزومهای سه بعدی یوکاریوتی از آنجا که «مارپیچهای چپ دست پر و با چهار ریبوزوم در هر نوبت» هستند، مشابه پلیریبوزومهای سه بعدی پروکاریوتی هستند. این بسته بندیبستهبندی متراکم می تواندمیتواند کارکرد آنها را به عنوان تنظیم کنندهتنظیمکنندهٔ ترجمه تعیین کند، با استفاده ازبهکارگیری میکروسکوپ فلورسانس در دیدن پلیریبوزومهای سهسهبعدی بعدیکه در سلولهای سارکوم یافت شدندمیشوند، مشخص کند.<ref name=":0" />
==== برون سلولبرونسلولی ====
[[میکروسکوپ نیروی اتمی]] مورد استفاده در پژوهشهای ''این ویترو''<ref group="واژه">in vitro</ref>درونکشتگاهی نشان دادهاست که پلیزومهایپلیزومهای یوکاریوتی دایره ایدایرهای میتوانند بوسیلهبه وسیله mRNA پلیآدنیلهپلیآدنیلهشدهٔ آزاد در حضور فاکتور شروعآغازین eIF4E متصل به کلاهک <nowiki>'۵</nowiki> 'و PABP متصل به 3دم <nowiki>'۳-poly (A) دم</nowiki> تشکیل شوند. با این حال، این تعامل بینمیان کلاهک و پلی (A) - دم با واسطه یک مجموعه پروتئینی یک روش منحصر به فردویژه برای چرخش mRNA پلی چندمیپلیزومی نیست. مشخص شدهاست که پلی ریبوزومهای توپولوژیکی دایره ایدایرهای میتوانند با موفقیت در سیستم ترجمه با mRNA بدون کلاهک و بدون پلی (A) -دم و همچنین یک mRNA سرپوشیدهبدون سر و بدون دم ۳’<nowiki>'۳-poly (A)</nowiki> تشکیل شوند.
=== پیوسته به غشا ===
پلیریبوزومهای پیوسته به غشا توسط یک فضای ۲ بعدی داده شدهدادهشده توسط سطح غشا محدود میشوند. محدودیت تماسهای میان ریبوزومیمیانریبوزومی باعث تشکیتشکیل یک پیکربندی گرد میشود که ریبوزومها را در امتداد mRNA مرتب میکند تا مکانهای ورود و خروج از یک مسیر صاف ایجاد کنندشود. هر ریبوزوم نسبت به ریبوزوم قبلی پیچ میخورد وکه شبیه به مارپیچ مسطح است.<ref name=":0" />
== واژهنامه ==
{{پانویس|گروه=واژه|چپچین=بله|۲}}
== منابع ==
{{پانویس|۲|چپچین=بله}}
== پیوند به بیرون ==
* [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mboc4.figgrp.1090 ساختار نظری و عملی پلیزومها]
[[رده:بیوسنتز پروتئین]]
|