ماده تاريختاریخ [[پديدهپدیده]] ايای است كهکه از قرن هفتم به بعد در [[ادبياتادبیات]] [[فارسيفارسی]] شيوعشیوع يافتیافت و آن ذكرذکر تاريخ‌هاييتاریخ‌هایی است در قطعه هايهای كوتاهکوتاه برايبرای واقعه هايهای گوناگون اعم از [[جلوس]] يایا [[فوت]] يایا [[قتل]] [[پادشاه]]يی و يایا [[مرگ]] و قتل [[اميرامیر]] يایا [[وزيروزیر]] يایا [[دبيردبیر]] و يایا [[شاعر]] و [[حكيمحکیم]] و امثال ذلكذلک. معمولا شعريشعری كهکه از ايناین راه پديدپدید آيدآید قطعه ايای كوتاهکوتاه است كهکه شاعر در يكيیکی دو بيتبیت آخر آن تاريختاریخ مورد حجت را ذكرذکر مينمايدمینماید و بيتبیت هايهای پيشينپیشین از آن را برايبرای تمهيدتمهید ميمی آورد و معمولاً ايناین مقدمه برايبرای معرفيمعرفی و بيانبیان وجه اهميتاهمیت كسيکسی يایا واقعه ايای گفته ميمی شود كهکه تاريختاریخ آن ذكرذکر گرديدهگردیده است. اصطلاحاً تاريختاریخ گوييگویی به ايناین نحو را ماده تاريختاریخ سازيسازی ميمی گويندگویند.
