'''[[پلاسما|پلاسمای]]ی [[کوارک]] [[گلوئون]]'''{{انگلیسی|quark–gluon plasma|مخفف: QGP}} یا '''سوپ کوارک'''<ref>{{cite journal|bibcode=1977NuPhB.128..275B|author1=Bohr, Henrik|author2=Nielsen, H. B.|doi=10.1016/0550-3213(77)90032-3|year=1977|pages=275|issue=2|volume=128|journal=Nuclear Physics B |title=Hadron production from a boiling quark soup: A thermodynamical quark model predicting particle ratios in hadronic collisions}}</ref> یک [[فاز (ماده)|فاز]] در [[کرومودینامیک کوانتمی]] است که در [[دما]] ویا [[چگالی|چگالی‌های]]های بسیار بالا رخ می‌دهد.<ref>http://plasmadictionary.llnl.gov/term/Quark-gluon--plasma{{پیوند مرده|date=نوامبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref> در این فاز ماده تقریباً فقط کوارک و گلوئون آزاد است که هر دو از بنیادی‌ترین ذرات سازنده ماده هستند. دانشمندان [[فیزیک ذرات]] بر این عقیده‌اند که این پلاسما در اولین میکروثانیه‌های پس از [[مهبانگ]] وجود داشته‌است و بررسی خواص این پلاسما کمک بزرگی به درک چگونگی آغاز جهان می کند. [[سنکروترون سوپر پروتون]] در [[سرن]] برای اولین بار در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تلاش کرد که به پلاسمای کوارک گلوئون دست یابد نتایجی که به مدارک غیرمستقیم وجود این فاز منجر شد<ref>[http://newstate-matter.web.cern.ch/newstate-matter/Experiments.html A New State of Matter - Experiments<!-- Bot generated title -->]</ref> در سال ۲۰۰۰ [[آزمایشگاه ملی بروکهیون]] نیز به تحقیق درباره پلاسمای کوارک گلوئون پرداخت.<ref>[http://www.bnl.gov/rhic/ Relativistic Heavy Ion Collider, RHIC<!-- Bot generated title -->]</ref>
اگرچه یک سازمان بی‌طرف ادعای دانشمندان آزمایشگاه ملی بروکهیون را تایید نکرده‌است اما ان ها در فوریه ۲۰۱۰ ادعا کردند که یک پلاسمای کوارک گلوئون در دمای ۴ تریلیون درجه سلسیوس ساخته‌اند.<ref>http://www.bnl.gov/rhic/news2/news.asp?a=1074&t=pr{{پیوند مرده|date=آوریل 2021 |bot=InternetArchiveBot}} 'Perfect' Liquid Hot Enough to be Quark Soup</ref>
سه آزمایش کنونی که در [[برخورددهنده هادرونی بزرگ]]، [[سرن]] در حال انجام است یعنی [[آزمایش آلیس]]،<ref>{{یادکرد وب |url=http://aliceinfo.cern.ch/index.html |title=Alice Experiment: Welcome to ALICE Portal<!-- Bot generated title --> |accessdate=۶ اوت ۲۰۱۱ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060213023750/http://aliceinfo.cern.ch/index.html |archivedate=۱۳ فوریه ۲۰۰۶ |dead-url=yes}}</ref> [[آزمایش اطلس]] و [[سیم‌لوله میونی فشرده|سی‌ام‌اس]], هنوز در حال بررسی خواص پلاسمای کوارک گلوئون است. این آزمایش‌ها در نوامبر ۲۰۱۰ آغاز شد و ابتدا پروتون‌ها و سپس یون‌های [[سرب]] را در [[آزمایش آلیس]] بهم برخورد دادند و در ۶ دسامبر متوقف شده و دوباره در ژانویه ۲۰۱۱ شروع به کار کردند.<ref>[http://press.web.cern.ch/press/PressReleases/Releases2010/PR20.10E.html CERN Press Release November 4th 2010]</ref> در هفته اول برخورد دادن یون‌های سرب در ال‌اچ‌سی دانشمندان به چند پلاسمای کوارک گلوئون با دمای ده‌ها تریلیون درجه سلسیوس دست یافتند.
