شهرستان تویسرکان: تفاوت میان نسخه‌ها

|زبان=[[زبان لریکردی]]<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-03e90c9cbd804b86a9744f78c4ac4433-fa.html |title=لغت‌نامه دهخدا |accessdate=۲۷ اوت ۲۰۱۴ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131206123734/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-03e90c9cbd804b86a9744f78c4ac4433-fa.html |archivedate=۶ دسامبر ۲۰۱۳ |dead-url=yes}}</ref>

شهرستان تویسرکان متشکل از ایلات و طوایف لر زبانکردزبان با مساحتی معادل ۱٬۵۵۶ کیلومتر مربع، ۷‎٫۹۸ درصد از مساحت استان همدان را دربرگرفته است. مختصات جغرافیایی آن بین مدار ۳۴ درجه و ۲۰ دقیقه تا۳۴ درجه و ۴۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۵ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۳۸ دقیقه طول شرقی است. تویسرکان یکی از شهرهای بسیار کهن و باستانی ایران است که قدمتش به ۳ تا ۴ هزار سال پیش می‌رسد. نام اولیهٔ این سرزمین زورآور یا رودآور بوده که در حال حاضر از این نام روستایی به نام رودآور در ۷ کیلومتری جنوب غربی شهر تویسرکان باقی مانده‌است. برخی معتقدند تویسرکان از ۲ قصبهٔ توی و سرکان تشکیل شده که سرکان فعلاً در ۲ کیلومتری شمال شهر وجود دارد و توی هم همان تویسرکان کنونی است. پرویز اذکایی یکی از مورخان نامی همدان در همدان‌نامه‌اش دربارهٔ وجه تسمیهٔ تویسرکان آورده‌است: نخست باید معنای اسم توی را دانست که تنها با اسم قریهٔ توبین میان ده‌های موبین و برفین در ناحیهٔ قدیمی ماوشان همدان یا امامزاده کوه کنونی قابل مقایسه است و شاید به معنای درون و اندرون یا ته و توی باشد. احتمال دیگر آنکه در وجه اصلی کلمهٔ توز بوده که به معنای توت و درخت آن است، به هر حال، کهن واژه‌ای‌ست فارسی و هیچ ربطی به توی ترکی به معنای جشن و ضیافت ندارد. اما معنی اسم سرکان که برخی از ایرانشناسان آلمانی آن را سرخان ضبط کرده و گفته‌اند که بر بالای سرخ رود باشد، پس بدان نسبت یافته‌است؛ ولی این وجه تسمیه درست نیست و به احتمال قوی سرکان به معنای بالای کوه بوده‌است.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=تویسرکان، در یگ نگاه {{!}} سایت خبری تحلیلی رودآور تویسرکان|نشانی=http://www.roodavar.ir/node/8502|وبگاه=www.roodavar.ir|بازبینی=2019-03-14}}</ref>

این شهرستان در مختصات ۳۴ درجه و ۲۰ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۴۶ دقیقه عرض جغرافیایی و ۴۸ درجه و۳ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۳۵ دقیقه طول جغرافیایی واقع شده‌است و از شمال به شهرستانهای همدان و اسدآباد و قسمت کمی هم به شهرستان بهار از مشرق به ملایر از مغرب به کنگاور واز جنوب به شهرستان نهاوند محدود است. بلندترین نقطه این شهرستان قله الوند با ارتفاع ۳۵۷۴ متر است که فصل مشترک این شهرستان و شهرستان همدان است و پست‌ترین نقطه آن نیز روستای کارخانه با ارتفاع ۱۵۵۵ متر است و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۱۷۸۴ متر است. این شهرستان به دلیل کوهستانی بودن و مرتفع بودن دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است و رودخانه‌های مهم آن قلقل رود. کرزان رود. سرکان رود؛ و سرابی هستند؛ که مازاد آب آنها پس از آبیاری زمین‌های کشاورزی مسیر خود به رودخانه گاماسیاب می‌ریزد. شهرستان تویسرکان با مساحت ۱۵۵۶ کیلومتر مربع از ۳ شهر تویسرکان. سرکان. فرسفج و ۲ بخش: مرکزی و قلقل رود و ۷ دهستان و ۱۱۱ روستا تشکیل شده و طبق سرشماری سال ۱۳۷۵ دارای ۱۱۸۹۵۴ نفر جمعیت و تراکم نسبی ۷۴/۴ نفر در هر کیلومتر مربع است. دین و مذهب مردم آن، اسلام و شیعه جعفری است و زبان آنان فارسی است ولی تعدادی از روستاهای مجاور به استان کرمانشاه و شهرستان نهاوند و ملایر به کردی،زبان لریکردی صحبت می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آب و هوا و مشخصات جغرافیایی {{!}} سایت خبری تحلیلی رودآور تویسرکان|نشانی=http://www.roodavar.ir/node/3385|وبگاه=www.roodavar.ir|بازبینی=2019-03-14}}</ref>