ویکی‌پدیا

کووید ۱۹: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
افزودن مطلب و منبع..
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
ابرابزار
خط ۶:
* سینه‌پهلوی ناشی از ویروس کرونای جدید<ref name="NHC2020Name">{{Cite web|url=http://www.nhc.gov.cn/yzygj/s7653p/202002/18c1bb43965a4492907957875de02ae7.shtml|title=国家卫生健康委关于新型冠状病毒肺炎暂命名事宜的通知|last=|first=|date=7 February 2020|website=|url-status=live|archive-url=https://archive.today/20200228040516/http://www.nhc.gov.cn/yzygj/s7653p/202002/18c1bb43965a4492907957875de02ae7.shtml|archive-date=۲۸ فوریه ۲۰۲۰|access-date=9 February 2020|dead-url=yes}}</ref>
| image = Symptoms of coronavirus disease 2019 in Persian.jpg
| width =
| alt =
| caption = نشانه‌های بیماری
| pronounce =
| specialty = [[بیماری شبه‌آنفلوانزایی|عفونت حاد تنفسی]]
| symptoms = احساس خستگی شدید، کوفتگی، تب، خارش، دندان درد، دانه زدن دست و پا، سرفه، تنگی نفس<ref name="CDC2020Sym"><!--KEEP THIS NAMED REFERENCE-->{{یادکرد وب |عنوان=Symptoms of Coronavirus |نشانی=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html |وبگاه=cdc.gov |ناشر=[[مرکز کنترل و پیشگیری بیماری|Centers for Disease Control and Prevention]] |تاریخ بازبینی=۱۴ ژوئیه ۲۰۲۰ |نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20200714143230/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/symptoms-testing/symptoms.html |تاریخ بایگانی=۱۴ ژوئیه ۲۰۲۰ |زبان=انگلیسی |تاریخ=۱۳ مه ۲۰۲۰}}</ref>
| complications = [[سینه‌پهلوی ویروسی|سینه‌پهلو]]، [[سپتیسمی|سپسیس ویروسی]]، [[سندرم دیسترس حاد تنفسی]]، [[نارسایی حاد کلیه|نارسایی کلیه]]
| onset = ۲–۱۴ روز (معمولاً ۵) از عفونت
| duration =
| types =
| causes = [[کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲]] (SARS-CoV-2)
| risks = مسافرت، قرار گرفتن در معرض ویروس
| diagnosis = [[واکنش زنجیره‌ای پلیمراز]]، [[تصویربرداری پزشکی]]
| differential =
| prevention = [[شستن دست‌ها]]، ماسک‌های صورت، [[قرنطینه]]، [[فاصله‌گذاری اجتماعی]]
| treatment = [[درمان حمایتی|علامتی]] و [[درمان#هدف درمان|حمایتی]]
| medication =
| prognosis =
| frequency =
| deaths =
| synonym =
| image_size =
}}
'''بیماری کروناویروس ۲۰۱۹''' {{انگلیسی|Coronavirus disease 2019}} یا '''کووید-۱۹''' ({{Lang-en|COVID-19}})<ref>{{cite report|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200211-sitrep-22-ncov.pdf|title=Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22|last=|first=|date=February 11, 2020|publisher=[[سازمان جهانی بهداشت|World Health Organization]]|issue=|doi=|volume=|pmid=|access-date=|vauthors=((World Health Organization))|year=}}</ref> که به آن '''[[بیماری تنفسی]] حاد ان‌کاو-۲۰۱۹''' یا به‌شکل عمومی به آن کرونا نیز می‌گویند
خط ۹۸:
 
== منشأ ==
 
 
[[پرونده:Pangolin borneo.jpg|بندانگشتی|چپ|175px|[[پولک‌پوست سوندا]]، عامل احتمالی شیوع بیماری کروناویروس ۲۰۱۹]]
[[پرونده:Rhinolophus rouxii.jpg|بندانگشتی|upright|چپ|175px|alt=A horseshoe bat|[[خفاش نعل‌بینی|خفاش‌های نعل‌بینی]] یکی از [[منبع طبیعی|منابع طبیعی]] احتمالی برای ویروس [[کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲|Sars-Cov-2]] است.]]
گمان می‌رود که حیوانات فروخته شده برای غذا منشأ یا واسطه این ویروس باشند زیرا بسیاری از نخستین کسانی که مبتلا شدند کارگرانی در [[بازار غذاهای دریایی هوانان]] بودند. در نتیجه، آنها در معرض تماس بیشتر با حیوانات قرار داشتند. بازاری که با فروش حیوانات زنده برای غذا نیز در شیوع سارس در سال ۲۰۰۳ مقصر شناخته شد. چنین بازارهایی برای عوامل بیماری‌زای جدید به عنوان انکوباتور در نظر گرفته می‌شوند.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/01/25/world/asia/china-markets-coronavirus-sars.html|title=China's Omnivorous Markets Are in the Eye of a Lethal Outbreak Once Again|last=Myers|first=Steven Lee|date=25 January 2020|work=[[نیویورک تایمز]]|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200126091450/https://www.nytimes.com/2020/01/25/world/asia/china-markets-coronavirus-sars.html|archivedate=26 January 2020}}</ref> این شیوع باعث تحریم موقت تجارت و مصرف حیوانات وحشی در چین شده‌است.<ref name="AP20.01.27">{{Citation|title=China temporarily bans wildlife trade in wake of outbreak|url=https://apnews.com/d59f43a911996a729cdf8636f5aa4ce4|first=Sam|last=McNeil|first2=Penny Yi|last2=Wang|first3=Elaine|last3=Kurtenbach|date=27 January 2020|access-date=28 January 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200128083156/https://apnews.com/d59f43a911996a729cdf8636f5aa4ce4|archivedate=28 January 2020}}</ref> با این حال، برخی محققان گفته‌اند که بازار غذاهای دریایی هوانان ممکن است منبع اصلی انتقال ویروس به انسان نباشد.<ref name="early">{{Cite journal|last=Cohen|first=Jon|date=January 2020|title=Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally|journal=Science|page=|doi=10.1126/science.abb0611|issn=0036-8075}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.popsci.com/story/health/wuhan-coronavirus-china-wet-market-wild-animal/|title=We're still not sure where the Wuhan coronavirus really came from|last=Eschner|first=Kat|date=2020-01-28|website=[[پاپیولار ساینس|Popular Science]]|archiveurl=https://archive.md/NXjMq|archivedate=2020-01-29|accessdate=2020-01-30}}</ref> با این‌که تحقیقات اخیر در چین نشان می‌دهد که خفاش می‌تواند منشأ احتمالی این ویروس باشد، مصرف سوپ خفاش چندان در این کشور متداول نیست و تحقیقات دربارهٔ منشأ دقیق این ویروس ادامه دارد.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=منشا ویروس کرونا چیست؟ سوپ خفاش یا سلاح بیولوژیک|نشانی=https://www.bbc.com/persian/magazine-51293790|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ=2020-01-29|تاریخ بازبینی=2020-02-03|زبان=fa|نام=بخش|نام خانوادگی=مانیتورینگ}}</ref> .
 
دکتر علی هرندی [[فوق دکتری]] واکسینولوژی و استاد ایمونولوژی بالینی و رئیس گروه تحقیقات ایمنی و واکسن در [[دانشگاه گوتنبرگ]] سوئد و عضو [[هیاتهیئت علمی]] در انستیتو تحقیقات [[بیمارستان کودکان]] BC و [[دانشگاه بریتیش کلمبیا]] [https://www.pelak52.com/post/draliharandi در گفتگویی با پلاک ۵۲]{{پیوند مرده|date=فوریه 2021 |bot=InternetArchiveBot }} می گویدمی‌گوید که شکل گیریشکل‌گیری و گسترش [[بیماری هایبیماری‌های واگیردار]] جدید نظیر سارس، مِرس، زیکا، ابولا و اخیراً Covid-19 تا حد زیادی نتیجه دست اندازی افسار گسیخته بشر به طبیعت و اختلال در اکوسیستم است که یکی از نتایج مخرب آن، دور کردن حیوانات وحشی از زیستگاه هایزیستگاه‌های طبیعی خود بوده استبوده‌است. در نتیجه میکروب هامیکروب‌ها و ویروس هاییویروس‌هایی که در جریان میلیون هامیلیون‌ها سال تکامل به صورت همزیستی با این حیوانات وحشی زندگی می کرده اند،می‌کرده‌اند، نیاز به میزبان جدیدی پیدا کرده که این خود باعث می شودمی‌شود در ماده ژنتیکی آن ها جهشآن‌ها هایجهش‌های بی شماری رخ دهد و این امکان را برایشان فراهم سازد تا سلول هایسلول‌های انسانی را آلوده ساخته و موجب بیماری هایبیماری‌های جدید و ناشناخته در انسان شوند. شکل گیریشکل‌گیری و شیوع این بیماری هایبیماری‌های جدید -به ویژه بیماری هایبیماری‌های با منشاءمنشأ ویروسی- در انسان در آینده نه احتمال، بلکه یک واقعیت است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=گپ و گفت با دکتر علی هرندی|نشانی=https://www.pelak52.com/post/draliharandi|وبگاه=PELAK52|تاریخ=2020-03-14|بازبینی=2020-05-28|کد زبان=en|نام خانوادگی=PELAK52}}{{پیوند مرده|date=فوریه 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
 
{{ترجمه ماشینی|بخش از مقاله|یک|'''۳ اردیبهشت'''}}
با انجام [[توالی‌یابی دی‌ان‌ای]] به تعداد کافی، و تهیه یتهیهٔ یک [[درخت تبارزایی]] بررسی منشامنشأ و تاریخچه یتاریخچهٔ جهش و تغییر و تحولات ویروس‌ها امکان‌پذیر است. پس از انجام تحقیقات در مورد منشأ شیوع [[نشانگان تنفسی حاد|سارس]] در سال ۲۰۰۳، ویروسی بیماری‌زا در [[خفاش نعل‌بینی|خفاش‌های نعل‌بینی]]، به‌عنوان [[منبع طبیعی]] و منشا اولیهمنشأ یاولیهٔ ویروس سارس معرفی شد.<ref name=":3">Sample [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MG772933 CoVZC45] and [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MG772934 CoVZXC21], see [https://nextstrain.org/groups/blab/sars-like-cov Nextstrain for an interactive visualisation].</ref><ref name=":4">{{Cite journal|last=Benvenuto|first=Domenico|last2=Giovannetti|first2=Marta|last3=Ciccozzi|first3=Alessandra|last4=Spoto|first4=Silvia|last5=Angeletti|first5=Silvia|last6=Ciccozzi|first6=Massimo|year=2020|title=The 2019 new Coronavirus epidemic: evidence for virus evolution|url=https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.01.24.915157v1|journal=bioRxiv|volume=|pages=2020.01.24.915157|doi=10.1101/2020.01.24.915157|via=}}</ref> با مقایسه یمقایسهٔ [[ژنوم]] ویروس کووید ۱۹ انسانی با ژنوم [[کروناویروس خفاش نعل‌بینی اچ‌کی‌یو۲|کروناویروس خفاش]]، شباهت ۸۰ درصدی بین ژنوم این دو ویروس مشاهده شد، در حالی‌که ویروس سارس، تا ۹۶ درصد با ویروس خفاش، شباهت داشت. این میزان از تفاوت، نشان می‌داد که احتمالااحتمالاً یک جانور [[میزبان (زیست‌شناسی)|میزبان]] حدواسط بین خفاش و انسان برای ویروس کووید ۱۹ وجود دارد.<ref name="bioRxivBatOrigin">{{Cite journal|last=Wuhan Institue of Virology|date=23 January 2020|title=Discovery of a novel coronavirus associated with the recent pneumonia outbreak in humans and its potential bat origin|url=https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.01.22.914952v2|journal=[[bioRxiv]]|pages=2020.01.22.914952|doi=10.1101/2020.01.22.914952v2|doi-broken-date=2020-01-25|access-date=24 January 2020}} (BetaCoV/bat/Yunnan/RaTG13/2013; available on GISAID)</ref><ref>{{Cite journal|date=29 Jan 2020|title=Bat coronavirus isolate RaTG13, complete genome|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/1802633852|publisher=NCBI}}</ref> در ۲۷ مارس ۲۰۲۰، دانشمندان اعلام کردند که کروناویروس [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه‌ای]] از [[پانگولین|پولک‌پوست‌ها]] (پانگولین‌ها) میزبان حدواسط و منشامنشأ شیوع کووید ۱۹ بوده‌است.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی۱=Cyranoski |نام۱=David |عنوان=Mystery deepens over animal source of coronavirus |نشانی=https://www.nature.com/articles/d41586-020-00548-w |ناشر=[[نیچر|Nature (journal)]] |تاریخ بازبینی=27 مارس 2020}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی۱=Bale |نام۱=Rachael |عنوان=Trafficked pangolins can carry coronaviruses closely related to pandemic strain |نشانی=https://www.nationalgeographic.com/animals/2020/03/pangolins-coronavirus-covid-possibility/ |ناشر=[[نشنال جئوگرافیک|National Geographic]] |تاریخ بازبینی=27 مارس 2020}}</ref>
 
ویروس‌های مشابه با عامل بیماری که باعث ایجاد [[دنیاگیری|بیماری دنیاگیر]] شده، در پولک‌پوست‌های قاچاق یافت شده‌است. به‌طوری‌که دانشمندان هشدار داده‌اند که پستانداران پولک‌دار برای جلوگیری از شیوع کروناویروس دیگری در آینده، لازم است که در بازار حیوانات ممنوع شوند.<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی۱=Briggs |نام۱=Helen |عنوان=Coronavirus: Pangolins found to carry related strains |نشانی=https://www.bbc.com/news/science-environment-52048195 |ناشر=[[بی‌بی‌سی|BBC]] |تاریخ بازبینی=27 مارس 2020}}</ref>
 
مطالعه‌ای در [[دانشگاه سیدنی]] نشان داده که [[کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲]]، ویروسی که باعث کووید ۱۹ می‌شود، دارای شباهت ژنتیکی با سویه‌های مختلفی از کروناویروسی است که در حال حاضر جمعیت [[پولک‌پوست سوندا]] (پانگولین مالایی) در جنوب چین را آلوده کرده‌است. این تحقیق که در مجله [[نیچر]] منتشر شده، هشدار می‌دهد که «دست زدن به این حیوانات، به احتیاط قابل توجهی نیازمند است».<ref>{{یادکرد وب |نام خانوادگی۱=Lovett |نام۱=Samuel |عنوان=Coronavirus: Scientists find virus similar to Covid-19 in pangolins |نشانی=https://www.independent.co.uk/news/health/coronavirus-pangolin-china-cause-study-animal-market-virus-a9428326.html |ناشر=[[ایندیپندنت]] |تاریخ بازبینی=27 مارس 2020}}</ref>
{{-}}
 
سطر ۱۱۸ ⟵ ۱۱۶:
ویروس در ابتدا از تماس حیوان به انسان منتقل شده‌است. ویروس مرس از شتر به انسان و ویروس سارس از نوعی گربه به انسان انتقال یافته بودند.{{مدرک}} در مورد ویروس جدید هنوز منشأ احتمالی به صورت دقیق مشخص نیست.
 
انتقال انسان به انسان معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی با مایعات ترشحی شخص آلوده (مثلاً قطرات سرفه) در تماس باشد. بسته به بیماریزایی ویروس، سرفه، عطسه و دست دادن می‌تواند سبب انتقال شود. تماس با لوازم و اشیایی که شخص آلوده لمس کرده‌است نیز می‌تواند باعث انتقال بیماری شود.
 
=== هوا ===
سطر ۱۴۱ ⟵ ۱۳۹:
 
== درمان ==
هیچ روش قطعی و اختصاصی برای درمان این بیماری شناسایی نشده اما برخی [[درمان حمایتی|درمان‌های حمایتی]] مانند [[اکسیژن‌درمانی]]، [[روی شکم خواباندن]]، [[رژیم غذایی|رژیم درمانی]] و [[مایع‌درمانی]] تا حدودی موثرمؤثر هستند.<ref>{{Cite journal|last=Fisher|first=Dale|last2=Heymann|first2=David|date=2020-02-28|title=Q&A: The  novel coronavirus outbreak  causing COVID-19|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32106852/|journal=BMC medicine|volume=18|issue=1|pages=57|doi=10.1186/s12916-020-01533-w|issn=1741-7015|pmc=7047369|pmid=32106852}}</ref> همچنین برخی [[داروی ضد ویروس|داروهای ضد ویروس]] و داروهایی مانند [[استامینوفن]]، [[داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی]] و در موارد حاد بیماری و بیماران با سطح [[اکسیژن]] پایین، بستری بیمار در [[بخش مراقبت‌های ویژه]]<nowiki/>‌،، استفاده از روش‌های [[تهویه غیر تهاجمی]] و [[تنفس مکانیکی]] موثرمؤثر هستند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Information on COVID-19 Treatment, Prevention and Research|نشانی=https://www.covid19treatmentguidelines.nih.gov/|وبگاه=COVID-19 Treatment Guidelines|بازبینی=2021-06-16|کد زبان=en}}</ref> برای این بیماران داروهایی چون [[گلوکوکورتیکوئید|گلوکوکورتیکوئیدها]]ها و [[دگزامتازون]] بر اساس وضعیت بیمار و تشخیص پزشک، تجویز می‌شوند.<ref>{{Cite journal|last=Wang|first=Tianbing|last2=Du|first2=Zhe|last3=Zhu|first3=Fengxue|last4=Cao|first4=Zhaolong|last5=An|first5=Youzhong|last6=Gao|first6=Yan|last7=Jiang|first7=Baoguo|date=2020-03-21|title=Comorbidities and multi-organ injuries in the treatment of COVID-19|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32171074/|journal=Lancet (London, England)|volume=395|issue=10228|pages=e52|doi=10.1016/S0140-6736(20)30558-4|issn=1474-547X|pmc=7270177|pmid=32171074}}</ref><ref>{{Cite journal|date=2020-11-19|title=Update to living WHO guideline on drugs for covid-19|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33214213/|journal=BMJ (Clinical research ed.)|volume=371|pages=m4475|doi=10.1136/bmj.m4475|issn=1756-1833|pmid=33214213}}</ref>
 
=== داروهای ضد ویروس ===
سطر ۱۶۵ ⟵ ۱۶۳:
=== سلول درمانی ===
{{اصلی|یاخته بنیادی#افق‌های درمانی}}
یکی از مشخصه‌های بیماری کرونا، واکنش شدید سیستم ایمنی بوده که این واکنش باعث تخریب بافت ریه و در نهایت گسترش عفونت می‌شود. در بیماران درگیر عفونت کرونا حجم بالایی از فاکتورهای التهابی ایجاد شده و در نهایت فرایندی به نام طوفان سایتوکاینی رخ میدهدمی‌دهد. یکی از رویکردهای درمانی که ممکن است به درمان بیماری کرونا منجز شود استفاده از خاصیت تنظیم کنندگی یا inflammatory سلولهایی مانند سلول‌های مزانشیمی برای درمان در فاز حال بیماری کرونا است. احتمالااحتمالاً درمان توسط سلول هایسلول‌های بنیادی مزانشیمی بتواند موجب فرو نشستن طوفان سایتوکاینی و بهبود وضعیت بیمار مبتلا به کرونا شود. بر اساس این فرضه نزدیک به صد کارآزمایی بالینی انجام شده و یا درحال انجام است. این فرایند هم اکنونهم‌اکنون در فاز تحقیقاتی بوده و تا تبدیل شدن به یک روش درمانی فاصله زیادی دارد.<ref>{{Cite journal|last=Golchin|first=Ali|last2=Seyedjafari|first2=Ehsan|last3=Ardeshirylajimi|first3=Abdolreza|date=2020-04-13|title=Mesenchymal Stem Cell Therapy for COVID-19: Present or Future|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7152513/|journal=Stem Cell Reviews and Reports|pages=1–7|doi=10.1007/s12015-020-09973-w|issn=2629-3269|pmc=7152513|pmid=32281052}}</ref>
 
[[مسعود سلیمانی]] از محققان نخبه ایرانی در حوزه [[هماتولوژی]] و [[سلول‌های بنیادی]] اعلام کرد «بنده به همراه یک تیم تحقیقاتی با استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی به دنبال تعدیل پاسخ ایمنی بدن در بیماران کرونایی هستیم؛ بنابراین تأکید می‌کنم که این یک روش درمانی-تحقیقاتی است… این تحقیق تحت نظارت و حمایت معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در دو بیمارستان شریعتی و [[مسیح دانشوری]] در حال اجرا است، نتایج فاز اول [[کارآزمایی بالینی]] آن به زودی توسط [[وزارت بهداشت و درمان]] اعلام می‌شود.»<ref name="ایسنا1">{{Cite news |url=https://www.isna.ir/news/99011507424/آخرین-وضعیت-۳-روش-درمانی-کروناویروس-در-ایران-مطالعات-ایران-در |title=آخرین وضعیت ۳ روش درمانی کروناویروس در ایران/مطالعات ایران در تولید واکسن همپای دنیا}}</ref><ref name="نسیم">{{Cite news |url=https://www.nasimonline.ir/Content/Detail/2349879/داروی-درمان-کرونا-توسط-دانشمند-ایرانی-ساخته-شد |title=داروی درمان کرونا توسط دانشمند ایرانی ساخته می‌شود}}</ref>
سطر ۱۹۶ ⟵ ۱۹۴:
== تأثیر بر اقتصاد جهان ==
بزرگترین نمایشگاه تلفن‌های همراه، [[همایش جهانی گوشی همراه]]، که قرار بود در شهر [[بارسلون]] اسپانیا برگزار شود به خاطر نگرانی از ویروس کرونا لغو شد.<ref name=":5"/> روز سه شنبه، ۲۹ بهمن ۱۳۹۸، شرکت [[اپل]]، تولیدکننده تلفن‌های همراه، گفت که اختلال در فعالیت‌های اقتصادی در چین به کاهش تولید و عرضه محصولات این کشور و پائین رفت سود منجر خواهد شد. بخش قابل توجهی از محصولات اپل در واحدهای تولیدی این شرکت در چین تولید می‌شود.<ref name=":6">{{یادکرد خبر|عنوان=خسارات ویروس کرونا به اقتصاد جهانی آشکار می‌شود|نشانی=https://www.bbc.com/persian/world-51542011|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ=2020-02-18|تاریخ بازبینی=2020-02-18|زبان=fa}}</ref> همچنین [[سنگاپور ایرلاینز|شرکت هواپیمایی سنگاپور]] گفته‌است که به دلیل افت تقاضا برای سفرهای هوایی به دلیل شیوع این بیماری، برنامه‌های پرواز خود را در سراسر جهان و به خصوص در منطقه [[خاور دور]] کاهش داده‌است.<ref name=":6"/> شیوع کرونا در ایران باعث شد تا کشورهای عراق، ترکیه، قزاقستان، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، اردن و کویت مرزهای خود را به روی ایران ببندند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=کرونا در ایران؛ از بسته شدن مرزهای همسایگان تا احتمال قرنطینه تهران|نشانی=https://farsi.euronews.com/2020/02/23/corona-coronavirus-distribution-free-masks-iran-reduction-infections-outside-hubei|وبگاه=euronews|تاریخ=2020-02-23|بازبینی=2020-02-24|کد زبان=fa}}</ref>
یکی از بزرگترین فاجعه هایفاجعه‌های اقتصادی در زمان کرونا برای ایران کشتار جوجه هایجوجه‌های ۱ روزه است که حدود نیم میلیون جوجه در اوایل فروردین سال ۱۳۹۹ زنده به گور شدند.
 
== جستارهای وابسته ==
سطر ۲۱۴ ⟵ ۲۱۲:
== پیوند به بیرون ==
* [http://treatment.sbmu.ac.ir/uploads/7__dastoor_flochart_treatment_covid_19.pdf پروتکل تشخیص و درمان بیماری کووید ۱۹] [[وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی]]، نسخه هفتم، ۷ تیر ۱۳۹۹
* [http://corona.behdasht.gov.ir/ کمیته اپیدمیولوژی کووید-۱۹ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی]{{پیوند مرده|date=فوریه 2021 |bot=InternetArchiveBot }}
{{خالی بماند}}
{{COVID-19}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/کووید_۱۹»