حس: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 30628363 از Navidtaleban (بحث): نامفهوم
برچسب: خنثی‌سازی
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰.۱) +نشانی+املا+مرتب+تمیز (۱۴.۹ core): + رده:عقل و احساس+رده:حواس پنج‌گانه
خط ۱:
[[Fileپرونده:Five senses.jpg|thumbبندانگشتی|270px|حواس پنجگانه‌ی ارسطویی و دستگاه‌های دریافت آنها]]
'''حس''' گنجایش [[فیزیولوژیک]] یک [[موجود زنده]] برای [[ادراک]] است. مطالعه احساس در زمینه‌های گوناگون علمی، چون [[عصب‌شناسی]]، [[روان‌شناسی شناختی]]، [[علوم شناختی]] یا [[فلسفه ادراک]] می‌گنجد، اما جنبه [[زیستی]] آن در [[دستگاه حسی]] تعریف می‌شود. حواس برای [[بقا]]<nowiki/>ی انسان ضروری‌اند و ما را قادر می‌کنند تا به وجود محرک‌ها پی ببریم و با تنظیم پیاپی شرایط بدن در پاسخ به تغییرات محیطی نظم و هماهنگی بدن حفظ شود.
 
بر اساس تعریف سنتی که ریشهٔ آن به ارسطو برمی‌گردد، پنج حس در انسان هست: [[بینایی]]، [[شنوایی]]، [[بویایی]]، [[دستگاه_چشاییدستگاه چشایی|چشایی]]، و [[بساوایی]] که به این پنج حس «حواس پنج‌گانه» گویند. اما بر اساس تعاریف نوین، در انسان حواس دیگری هم وجود دارد، مانند [[حس عمقی]]، [https://en.wikipedia.org/wiki/Sense_of_balance حس حفظ تعادل]، [[درد|حس درد]]، [[ادراک زمان]]، [https://en.wikipedia.org/wiki/Thermoception ادراک دما]، و حس ضعیف [https://en.wikipedia.org/wiki/Magnetoreception جهت یابی] (هر چند این حس در حیوانات مثل پرندگان یا حشرات قوی‌تر از انسان است و بر اساس درک میدان مغناطیسی عمل می‌کند. حس بویایی نیز نمونهٔ دیگری از حواسی است که در انسان ضعیف‌تر از بسیاری دیگر از جانوران دریافت می‌شود). به علاوه، برخی درک محرک‌های داخلی، مثل گرسنگی یا تشنگی، تغییر سطح دی‌اکسیدکربنِ خون در مغز، و یا درک تحریک [[حسگر_شیمیاییحسگر شیمیایی|حسگرهای شیمیایی]] را گونه‌های دیگری از حواس تعریف می‌کنند.
 
== تعریف ==
تعریف مورد قبول عموم برای حس عبارت است از «سیستمی متشکل از گروهی از سلولهای حسگر که به وقایع پاسخ می دهند و به قسمتهای خاصی از مغز که علائم (سیگنالها) را دریافت و تعبیر می کنند مربوطند». این در حالی است که به دلیل وجود تعاریف و معیارهای متفاوت، توافق واحدی برای تعداد حواس وجود ندارد[https://en.wikipedia.org/wiki/Sense].
 
== طبقه بندی حواس ==
حواس به‌طور کلی به دو گروه حواس بیرونی و حواس درونی تقسیم‌تقسیم می‌شوند. ادراکات بیرونی عبارتند از درک موقعیت فیزیکی، حرکتی، و حالت بدن. حواس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی، لامسه، درک تعادل، و درک دما از این گروه حواس هستند. [https://en.wikipedia.org/wiki/Sense#Other_internal_senses حواس درونی] عبارتند از حواسی که از تحریک اعضای داخلی بدن ناشی می‌شوند، مثل حس گرسنگی برای تأمین انرژی بدن، [https://en.wikipedia.org/wiki/Pulmonary_stretch_receptors تحریک حسگرهای کشش ریوی] برای کنترل فعالیت شش‌ها و تنفس، و کشش عضلانی مثل کشش عضلات روده برای دفع گاز که می‌تواند به درد روده منجر شود.
 
به علاوه، گروه دیگری از حواس وجود دارند که توسط اعضای حسگر بدن درک نمی‌شوند. [[ادراک زمان]] یک نمونه از این حواس است. [https://en.wikipedia.org/wiki/Sense_of_agency حس عمل/عکس العمل یا درک بالقوه] (در روانشناسی یعنی شروع، اجرا، و کنترل ارادی اعمال) نمونهٔ دیگری از این حواس است که مثلا در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی آسیب دیده است. حس [[ارتباط بین فردی|آشنایی]] نیز یک نمونهٔ دیگر از این حواس است. طبق تعریفی [https://en.wikipedia.org/wiki/Recognition_memory حافظه ی تشخیصی] از دو بخش اصلی [[ارتباط بین فردی|حس آشنایی]] و [[بازیابی (حافظه)|یادآوری]] تشکیل می‌شود. گاهی یک حس آشنایی قوی بدون [[بازیابی (حافظه)یادآوری|بازیابی (حافظه) یادآوری]] اتفاق می افتد، مثلا در هنگام [[آشناپنداری]] یا دژا-وو.
 
به علاوه، گروه دیگری از حواس وجود دارند که توسط اعضای حسگر بدن درک نمی‌شوند. [[ادراک زمان]] یک نمونه از این حواس است. [https://en.wikipedia.org/wiki/Sense_of_agency حس عمل/عکس العمل یا درک بالقوه] (در روانشناسی یعنی شروع، اجرا، و کنترل ارادی اعمال) نمونهٔ دیگری از این حواس است که مثلامثلاً در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی آسیب دیده است. حس [[ارتباط بین فردی|آشنایی]] نیز یک نمونهٔ دیگر از این حواس است. طبق تعریفی [https://en.wikipedia.org/wiki/Recognition_memory حافظه ی تشخیصی] از دو بخش اصلی [[ارتباط بین فردی|حس آشنایی]] و [[بازیابی (حافظه)|یادآوری]] تشکیل می‌شود. گاهی یک حس آشنایی قوی بدون [[بازیابی (حافظه)یادآوری|بازیابی (حافظه) یادآوری]] اتفاق می افتد، مثلامثلاً در هنگام [[آشناپنداری]] یا دژا-وو.
 
== منابع ==
{{پانویس}}
{{چپ‌چین}}
* [//1Hes.ir سایت حس]
* [//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sense&oldid=605548938 English Wikipedia]
* [http://www.goodreads.com/book/show/3527526-medicine-and-the-five-senses?from_search=true Medicine and the Five Senses By William F. Bynum , Cambridge University Press 1993]
* [//https://en.wikiversity.org/wiki/What_is_the_sixth_sense%3F? حس ششم چیست --ویکی-ورسیتی]
* [https://en.wikipedia.org/wiki/Sense#Definition تعریف حس درد -- ویکی پدیایویکی‌پدیای انگلیسی]
 
{{پایان چپ‌چین}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{حواس پنج‌گانه}}
 
{{حواس پنج‌گانه}}
{{زیست‌شناسی-خرد}}
 
[[رده:ادراک]]
[[رده:حواس پنج‌گانه]]
[[رده:دستگاه حسی]]
[[رده:عقل و احساس]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/حس»