امپراتوری آزتک: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: بخصوص⟸به‌خصوص، بطور⟸به‌طور
جز جایگزینی با اشتباه‌یاب: آزتکها⟸آزتک‌ها، آزتکهاست⟸آزتک‌هاست
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
خط ۲:
* کوآچتلی
* [[کاکائو]]
{{endplainlist}}|title_representative=هوئتلاتانی [[تتسکوکو]]|year_leader2=۱۵۲۰–۱۵۲۱|leader2=کواتموک (''آخرین'')|year_leader1=۱۴۲۷–۱۴۴۰|leader1=[[ایتزکوتال]] (''بنیانگذار اتحاد'')|title_leader=هوئتلاتانی [[تنوچتیتلان]]|government_type=[[هژمونی|سلطه]] نظامی [[کنفدراسیون]]ی از [[دولت ملی|دولت ملتهای]] متحد|common_languages=|religion=[[دین آزتک|چند خداپرستی آزتک]]|year_representative1=۱۴۳۱–۱۴۴۰|national_anthem=|national_motto=|capital=[[تنوچتیتلان]] (''دفاکتو'')|image_map_caption=بیشترین وسعت امپراتوری آزتک|image_map=Aztec Empire (orthographic projection).svg|flag_s1=Flag of New Spain.svg|s1=اسپانیای نو|border_p9=no|representative1=[[نساهوالکیوتل|نزاهوالکیوتل]] (''بنیانگذار اتحاد'')|representative2=[[کاکاماتزین]] (''آخرین'')|p9=Xoconochco|today=[[مکزیک]]|HDI_year=|HDI=|GDP_PPP_year=|GDP_PPP=|area_rank=|area_km2=|demonym=|ref_area1=<ref name="Taagepera497">{{cite journal|date=September 1997|title=Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia|journal=[[International Studies Quarterly]]|volume=41|issue=3|page=497|doi=10.1111/0020-8833.00053|author=Rein Taagepera|author-link=Rein Taagepera|jstor=2600793|url=https://escholarship.org/uc/item/3cn68807|access-date=7 September 2018}}</ref>|footnotes=|year_representative2=۱۵۱۶–۱۵۲۰|stat_year1=۱۵۲۰|stat_pop1=|stat_area1=220000|year_deputy2=۱۵۱۹–۱۵۲۴|deputy2=تاتلیپان کویتزال (''آخرین'')|year_deputy1=۱۴۰۰–۱۴۳۰|deputy1=توتوکوئیواتزین (''بنیانگذار اتحاد'')|title_deputy=هوئتلاتانی [[تلاکوپان]]|flag_p9=Xoconochco District glyph.svg|border_p8=no|conventional_long_name=اتحاد سه گانه{{سخ}}(امپراتوری آزتک)|status_text=|date_pre=|event_pre=|event_end=[[فتح امپراتوری آزتک توسط اسپانیا|فتح اسپانیا]]|event_start=بنیانگذاری اتحاد<ref name="arqueologiamexicana.mx">{{cite web |url=http://arqueologiamexicana.mx/mexico-antiguo/el-tributo-la-triple-alianza-0 |title=El tributo a la Triple Alianza |work=Arqueología Mexicana |date=14 February 2017}}</ref>|date_end=۱۳ آگوست,|date_start=|year_end=۱۵۲۱|year_start=۱۴۲۸|status=امپراتوری|flag_p1=Tenochtitlan Glyph ZP.svg|symbol_type=حکاکی «تئوکالی جنگ مقدس» که نشان ملی آزتکهاستآزتک‌هاست|coa_size=80px|image_coat=Grabado de la Fundación de México.svg|flag_type=نشان آزتک برای دولتهای عضو اتحاد سه گانه آزتک|flag_border=no|flag_size=80px|era=[[دوران پیشاکلمبی]]{{سخ}}[[عصر کاوش]]|common_name=امپراتوری آزتک|p1=تنوچتیتلان|border_p1=no|flag_p8=Glifo Xochimilco.svg|flag_p5=Culhuacan glyph.svg|p8=Xochimilco (altépetl)|border_p7=no|flag_p7=Chalco Glyph ZP.svg|p7=چالکو|border_p6=no|flag_p6=Tetzcoco_glyph.svg|p6=تتسکوکو|border_p5=no|p5=Colhuacan (altepetl)|p2=Tlatelolco (altepetl)|border_p4=no|flag_p4=Azcapotzalco.svg|p4=Azcapotzalco|border_p3=no|flag_p3=Tlacopan_glyph.svg|p3=تلاکوپان|border_p2=no|flag_p2=Tlatelolco_glyph.svg|image_flag2=File:Aztec Triple Alliance.png}}
'''امپراتوری آزتک''' یا '''اتحاد سه گانه''' (ناوز کلاسیک: '''''Ēxcān Tlahtōlōyān''''')، اتحادی از سه [[دولت ملی|دولت ملت]](آلتپتل) [[ناوز]]: [[تنوچتیتلان]]، [[تتسکوکو]] و [[تلاکوپان]] بود. این سه دولت ملت بر نواحی اطراف دره مکزیک از ۱۴۲۸ تا زمان شکست شان از [[کنکیستادور]]ها و متحدان بومیشان تحت رهبری [[ارنان کورتس|هرنان کورتس]] در ۱۵۲۱ حکمرانی می کردند.
 
اتحاد سه گانه از جناحهای پیروز جنگ داخلی بین شهر آزکاپوتزالکو و استانهای فرعی پیشینش پدید آمده بود. برغم ایده اولیه امپراتوری متشکل از سه دولت شهر خودمختار، [[تنوچتیتلان]] به سرعت از نظر نظامی برتری پیدا کرد. و در زمان رسیدن اسپانیایی ها در ۱۵۱۹ سرزمینهای اتحاد به‌طور موثری تحت سلطه تنوچتیتلان بود و دیگر متحدین نقشی فرعی داشتند.
 
اتحاد سه گانه اندکی پس از تشکیلش جنگهایی برای تسخیر سرزمینهای بیشتر به راه انداخت و قلمرو خود را گسترش داد. اتحاد در دوران اوج خودش کنترل بیشتر مناطق مرکزی [[مکزیک]] همچنین برخی مناطق دورتر از [[آمریکای میانه|آمریکایی میانه]] مانند استان سوکونوسو ، [[برون‌بوم|برون بوم]] آزتکهاآزتک‌ها در نزدیکی مرز امروزی [[گواتمالا]] را بدست آورده بود. سلطه آزتک توسط کارشناسان [[هژمونی]]ک یا غیر مستقیم توصیف شده است. آزتکهاآزتک‌ها حکمرانان شهرهای تسخیر شده را مادامی که به پرداخت [[باج]] نیم سال خود و همچنین تامین نیروهای نظامی در هنگام لزوم برای اتحاد ادامه می دادند بر سر کار باقی می گذاشتند. درعوض قدرت امپراتوری برای آنها حمایت و ثبات سیاسی به ارمغان می آورد و یک شبکه اقتصادی یکپارچه از سرزمینها و مردمان متنوع را که دارای استقلال محلی قابل توجهی بودند، تسهیل می کرد.
 
دین حکومتی امپراتوری [[چندخدایی]] بود که پانتئونی متنوع شامل دهها [[الوهیت|الهه]] را می پرستیدند. برخی از آنها چنان به‌طور گسترده به رسمیت شناخته شده بودند که در معبد مرکزی پایتخت [[تنوچتیتلان]] قرار می گرفتند. فرقه امپراتوری به‌طور به‌خصوص [[اویتسیلوپوچتلی|هویتزیلوپوچتلی]] بود، خدای برجسته و حامی جنگ مکزیکا. مردم در استانهای فتح شده مادامی که هدای امپراتوری هویتزیلوپوچتلی را به پانتئون محلی خود اضافه می کردند اجازه داشتند تا به‌طور آزادانه سنتهای مذهبی خود را حفظ و ادامه دهند.