کردهای ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
هشتاد
برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز ویرایش 2A01:5EC0:2801:D218:8125:CEF8:4DD4:62DA (بحث) به آخرین تغییری که Mohammad Cowboy انجام داده بود واگردانده شد
برچسب‌ها: واگردانی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
خط ۳:
|group = کردهای ایران
|image =
|population = برآورد شده از 20000000۶٬۷۳۸٬۷۸۷<ref name="Iran Provinces">{{cite web|url=http://www.statoids.com/uir.html|title=Iran Provinces|work=statoids.com}}</ref>{{منبع بهتر|reason=This is not a source, and [[استان آذربایجان غربی]] is included while only 20% of West Azerbaijan are ethnical Kurdish.|date=May 2017}} تا 22000000۸٬۰۰۰٬۰۰۰ تن<ref name="AtlasA-Z Iran">{{cite book |chapter=Country Factfiles — Iran |title=Atlas A–Z |edition=Fourth |editor1-first=Ben|editor1-last=Hoare |editor2-first=Margaret|editor2-last=Parrish |location=London |publisher=[[دورلینگ کیندرزلی]] Publishing |date=1 March 2010 |isbn=978-0-7566-5862-5 |page=238 |quote=Population: 74.2 million; Religions: Shi'a Muslim 91%, Sunni Muslim 8%, other 1%; Ethnic Mix: Persian 50%, Azari 24%, other 10%, Kurd 8%, Lur and [[مردم بختیاری]] 8%<!--|accessdate=2 August 2015Verified with PDF scan. Not certain of copyright status of that scan, so not adding URL to it. -->}}</ref><ref name="CIAonline">{{cite book |title=World Factbook |edition=Online |date=2015 |publisher=US [[سیا]] |location=Langley, Virginia |issn=1553-8133 |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ |accessdate=2 August 2015}} A rough estimate in this edition has populations of 14.3 million in Turkey, 8.2 million in Iran, about 5.6 to 7.4 million in Iraq, and less than 2 million in [[سوریه]]، which adds up to approximately 28–30 million Kurds in Kurdistan or adjacient regions. CIA estimates are {{از تاریخ|lc=y|2015|08}} – Turkey: Kurdish 18%, of 81.6 million; Iran: Kurd 10%, of 81.82 million; Iraq: Kurdish 15%-20%, of 37.01 million, Syria: Kurds, Armenians, and other 9.7%, of 17.01 million.</ref><ref name="KHRP">{{cite book |title=The Kurds: Culture and Language Rights |url=https://archive.org/details/kurdsiniraqpastp0000yild |first1=Kerim|last1=Yildiz |first2=Georgina|last2=Fryer |publisher=Kurdish Human Rights Project |date=2004}} Data: 18% of Turkey, 20% of Iraq, 8% of Iran, 9.6%+ of Syria; plus 1–2 million in neighboring countries and the diaspora</ref>
|popplace =
|languages = عمدتاً [[زبان‌های کردی]] ([[سورانی]]،[[هورامی]]، [[کرمانجی]]، [[گویش‌های جنوبی کردی]]، [[گویش‌های گورانی]]،[[هورامی]]، [[گویش لکی]])
خط ۱۷:
کردها عمدتاً کردستان ایران را به عنوان یکی از چهار قسمت [[کردستان|سرزمین کردستان]] در نظر می‌گیرند که بخش‌های دیگر آن در [[کردستان ترکیه|جنوب شرقی و شرق ترکیه]]، [[کردستان عراق|شمال و شرق عراق]] و [[کردستان سوریه|شمال شرق و شمال سوریه]] قرار دارد.<ref name="اوفرا بنگیو ۱">بیداری کردی: ''ملت‌سازی در سرزمینی تکه‌پاره‌شده''، ۲۰۱۴، نوشتهٔ اوفرا بنگیو، انتشارات دانشگاه تگزاس.</ref>
 
بنا بر نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵، سه استان کردنشین ایران، شامل، کرمانشاه (٢،٨٠٠،٠٠٠نفر۱،۹۵۲،۴۳۴ نفر)، کردستان (٢،٥٠٠،٠٠٠نفر۱،۶۰۳،۶۴۵ نفر) و ایلام
(١،٥٠٠،٠٠٠نفر ۵۸۰،۱۹۵نفر )با در نظر گرفتن بخش های کُردنشین آذربایجان غربی
(۲،۱۳۷،۷۵۰ نفر)وخراسان
شمالی(٢،٧٠٠،٠٠٠نفر)وخراسان(٢، ٤٠٠،٠٠٠نفر۵۲۲،۱۴۶ نفر) روی‌هم‌رفته جمعیتی برابر با
( ۶،۷۹۶،۱۷۰ 20000000نفرنفر) بصورت متمرکز در استان های اکثریت کردنشین دارند.<ref name="استاتوئید ۱">[http://www.statoids.com/uir.html استاتوئید: ''استان‌های ایران''،] بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref> .<ref name="اخبارجهان ۱">[https://web.archive.org/web/20150205172307/http://www.topix.com/forum/world/T8EJJSDEL5PII0L4O اخبار جهان: ''کاتالونیایی دیگر در ایران''،] بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref>'<ref>طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور'' (شاخص‌های غیرثبتی)، به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور، مدیر طرح و مسئول سیاست‌گذاری: منصور واعظی، تهران: مؤسسهٔ انتشارات کتاب نشر، ۱۳۹۱.</ref> برخی ازنمایندگان کردزبان سابق مجلس از این استان ادعای هشتادشصت درصدی جمعیت کردها در استان اذربایجان غربی را دارند در صورت تایید این ادعا جمعیت کردها در
اذربایجان غربی( ٢،٧٠٠،٠٠٠۲،۱۳۷،۷۵۰ ) می باشد و در کل ( ٢٢٠٠٠٠٠٠۶،۲۷۴،۰۲۴ ) کرد در استانهای [[اذربایجان غربی]]، [[خراسان شمالی]]، [[خراسان رضوی]]، [[کردستان]] ،[[کرمانشاه]] و [[ایلام]] حضور دارند.<ref>https://www.tribunezamaneh.com/archives/147557</ref> <ref>{{یادکرد وب |نشانی=https://kurdpress.com/details.aspx?id=9891 |عنوان=نسخه آرشیو شده |بازبینی=11 اوت 2020 |archive-date=5 دسامبر 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201205120336/https://kurdpress.com/details.aspx?id=9891 }}</ref>
جمعیت کلی کردها تقریباً ٢٠الى۹ ٢٥الی ۱۰ درصد از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهد.<ref name="سیا ۱">[https://web.archive.org/web/20120203093100/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html فکت‌بوک سازمان سیا: ''ایران''، نوشته‌شده در ۲۶ اوت ۲۰۱۳؛] بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref><ref name="کنگره ۱">[https://www.loc.gov/collections/country-studies/about-this-collection/ کتابخانۀ کنگره: ''ایران''، نوشته‌شده در می ۲۰۰۸؛] بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref><ref name="لوکلکس ۱">[http://looklex.com/e.o/iran.peoples.htm دانشنامۀ لوکلکس: ''مردمان ایران''؛] بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref> بیشتر کردهای ایران پیروی مذهب [[شافعی|تسنن شافعی]] هستند، اما در جنوب کردستان ایران، در استان‌های کرمانشاه و ایلام و نیز در شرق استان کردستان و نیز کردهای ساکن در استان‌های [[کردهای خراسان|خراسان شمالی]]،<ref name="کجارو ۱">[https://www.kojaro.com/2016/10/29/122951/kurdish-tribes-khorasan/ کجارو: ''عشایر کرد خراسان، گردشگری عشایری''، نوشته‌شده در ۹ آبان ۱۳۹۵ توسط زهرا صالح‌نژاد؛] بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref> همدان و لرستان و [[ابرکوه]] بیشتر کردها پیروی [[شیعه|مذهب تشیع]] هستند.<ref name="ایرانیکا ۱">[http://www.iranicaonline.org/articles/kurdish-tribes دانشنامۀ ایرانیکا: ''ایلات کرد''، نوشتۀ پیر اوبرلینگ، نوشته‌شده در ۲۰ ژوئیۀ ۲۰۰۴؛] بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref><ref name="عشایر ۱">[http://rangvarehayeyekrang.ir/ایل‌هاوطوایف-کرد-ایران/ عشایر، رنگواره‌های یک‌رنگ: ''ایل‌ها و طوایف کرد ایران''؛] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171217230209/http://rangvarehayeyekrang.ir/ایل‌هاوطوایف-کرد-ایران/ |date=۱۷ دسامبر ۲۰۱۷}} بازدید در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷.</ref> در خلال [[انقلاب بهمن ۱۳۵۷]] احزاب سیاسی کرد به دنبال کسب خودمختاری برآمده و به بسیج مردم پرداختند.<ref name="رومانو ۱">''جنبش ملی کرد''، نوشتهٔ دیوید رومانو، ۲۰۰۶، نیویورک: انتشارات دانشگاه کمبریج؛ ص ۲۳۵. {{شابک|0-521-85041-X}}.</ref><ref name="مک‌داول ۱">''تاریخ معاصر کردها''، نوشتهٔ دیوید مک‌داول، ۱۹۹۶، لندن: انتشارات آی.بی. تاوریس؛ ص ۲۷۰. ISBN 1-85043-653-3.</ref><ref name="پرانهابر ۱">[https://books.google.com/books?id=JdRwGcJg7DwC&printsec=frontcover&dq=the+death+and+passion&hl=en&ei=_rR0TbjJO-GJ4AaI_Z3MDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5&ved=0CD4Q6AEwBA#v=onepage&q=kermanshah&f=false ''مصایب و درگذشت رحمان کُرد: رؤیای کردستان''، نوشتۀ کارول پرانهابر، ۲۰۰۹، نیویورک: انتشارات آی. یونیورس.]</ref> با این حال از دههٔ ۱۹۹۰ با افزایش فعالیت‌های سیاسی در عراق، ترکیه و سوریه موجی جدید از جنبش کردی در ایران آغاز شده‌است.<ref name="مک‌داول ۱">''تاریخ معاصر کردها''، نوشتهٔ دیوید مک‌داول، ۱۹۹۶، لندن: انتشارات آی.بی. تاوریس؛ ص ۲۷۰. ISBN 1-85043-653-3</ref>
 
== جنبش کردی در ایران ==