'''ابوسعید عبدالحیّ بن ضحاک بن محمود گَردیزی''' [[جغرافی‌دان]] و [[تاریخ‌نگار]] برجسته‌یبرجستهٔ ایرانی<ref>{{cite web|last1=Bosworth|first1=C. Edmund|title=GARDĪZĪ, ABŪ SAʿĪD ʿABD-al-ḤAYY|url=http://www.iranicaonline.org/articles/gardizi|publisher=ENCYCLOPÆDIA IRANICA|accessdate=2 December 2016|quote=GARDĪZĪ, ABŪ SAʿĪD ʿABD-al-ḤAYY b. Żaḥḥāk b. Maḥmūd, Persian historian of the early 5th/11th century.}}</ref> نیمه اول قرن پنجم هجری، در روزگار سلطنت [[عبدالرشید غزنوی]]، پسر [[سلطان محمود غزنوی]]، بود. از احوال او اطلاعاتی در دست نیست جز این که منسوب به [[گردیز]] در یک منزلی [[غزنه]] بر جادهٔ هند است. گردیزی در [[غزنین]] سکونت داشت و در همین شهر کتاب خود را نوشت. در اواخر زندگی، [[ابوریحان بیرونی]] (درگذشتهٔ ۴۴۰ ه.ق) با او دیدار کرد. اثر برجستهٔ او [[زین الاخبار]] مشهور به [[تاریخ گردیزی]] پیرامون سال [[۴۴۰ (قمری)|۴۴۰ هجری قمری]] نگاشته شده‌است، و مشتمل است بر تاریخ عالم و اسلام از قدیم‌ترین روزگار تا اندکی بعد از ۴۴۰ مقارن با پایان پادشاهی [[مودود غزنوی]]، پسر [[محمد غزنوی|سلطان محمد غزنوی]]، که به نثری پخته نوشته شده‌است. از مختصات کلام گردیزی رعایت جانب [[ایجاز]]، ذکر رئوس حوادث و اجتناب از [[درازگویی|اطناب]] و عدم ورود در جزئیات است. با آن که در کلام گردیزی لغات [[تازی]] کم نیست، اما شیوهٔ نگارش او کهنه و نزدیک به نثر [[سامانیان|سامانی]] است.
== جستارهای وابسته ==
خط ۸:
* * اثرآفرینان، زندگینامهٔ نام‌آوران فرهنگی ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
* هاشم رضی، متون شرقی و سنتی زرتشتی، جلد دوم، انتشارات بهجت، {{شابک|۹۶۴-۶۶۷۱-۶۴-۰}}
* [http://www.persian-language.org/group/AsarAdabiat.asp?ID=1232&P=6 شورای گسترش زبان فارسی] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100616103304/http://persian-language.org/Group/AsarAdabiat.asp?ID=1232&P=6 |date=16۱۶ ژوئن 2010 ۲۰۱۰}}
