محمد نجیب‌الله: تفاوت میان نسخه‌ها

| native_name =

| vicepresident1 = [[عبدالرحیم هاتف]]<ref name="NFAC1991">{{یادکرد کتاب|title=رٶسای دولت‌ها و اعضای کابینه حکومت‌های خارجی |author=مرکز ملی ارزیابی خارجی|publisher=[[سیا]] |year=۱۹۹۱ |location=واشنگتنواشینگتن دی.سی. |pages=۱ |hdl = 2027/osu.32435024019754?urlappend=%3Bseq=11}}</ref><ref name="whitakersalmanac">{{یادکرد کتاب | url=https://books.google.com/books?id=l-CYaAWN7-4C |title = سالنامه ویتاکر ۱۹۹۲ ۱۲۴|isbn = 9780850212204978-0-85021-220-4|last1 = ویتاکر|first1 = جوزف|date = ۱۹۹۱}}</ref><br />{{سخ}}[[محمد رفیع (نظامی)|محمد رفیع]]<ref name="NFAC1991"/><ref name="whitakersalmanac"/><br />{{سخ}}عبدالحمید محتاط<ref name="NFAC1991"/><ref name="whitakersalmanac"/><br />{{سخ}}[[عبدالواحد سرابی]]<ref name="NFAC1991"/><ref name="whitakersalmanac"/><br />{{سخ}}[[سلطان‌علی کشتمند]]<ref name="NFAC1991"/><br />{{سخ}}محمداسحاق توخی<ref name="whitakersalmanac"/>

| primeminister1 = [[سلطان‌علی کشتمند]]<ref name="NFAC1991"/><br />{{سخ}}[[محمدحسن شرق|محمد حسن شرق]]<ref name="NFAC1988">{{یادکرد کتاب|title=روسای دولت‌ها و اعضای کابینه حکومت‌های خارجی |author=مرکز ارزیابی ملی خارجی|publisher=[[سیا]] |year=۱۹۸۸ |location=واشنگتنواشینگتن دی. سی |pages=۱ |hdl = 2027/osu.32435024019804?urlappend=%3Bseq=13}}</ref><br />{{سخ}}[[فضل حق خالقیار]]<ref name="NFAC1991"/>

| primeminister3 = [[ببرک کارمل]]<br />{{سخ}}[[سلطان‌علی کشتمند]]

| party = [[حزب دموکراتیک خلق افغانستان]]<br />{{سخ}}(شاخه پرچم)

| alma_mater = [[دانشگاه کابل]]<br />{{سخ}}[[دبیرستان آموزش متوسطه سنت‌جوزف]]، [[بارامولا]]، [[جامو و کشمیر (ایالت)|جامو و کشمیر]]، [[هند]]

| commands =

| battles = *[[جنگ شوروی در افغانستان]]<br />

* [[جنگ در افغانستان (۱۹۹۲–۱۹۸۹)]]

'''محمد نجیب‌الله‌''' (۶ اوت ۱۹۴۷ - ۲۸۱۹۴۷–۲۸ سپتامبر ۱۹۹۶) [[پزشک]] و [[سیاستمدار]] اهل [[افغانستان]] بود که ۵ سال ریاست [[خاد|خدمات امنیت دولتی افغانستان]]<ref>[http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2016/09/160912_mar_dr_najib_profile آقای نجیب‌نجیب کی بود؟]</ref> را عهده‌دار بود و سپس پنجمین [[فهرست رئیس‌جمهورهای افغانستان|رئیس‌جمهور افغانستان]] و واپسین رئیس‌جمهور حکومت [[جمهوری دموکراتیک افغانستان]] شد. او که از [[دانشگاه کابل]] فارغ‌فارغ شده بود، پیش از ریاست جمهوری، مقام‌های مختلفی را در جمهوری دموکراتیک افغانستان در اختیار داشت. او از اعضای [[جناح پرچم]] [[حزب دموکراتیک خلق افغانستان]] بود.

نجیب‌الله‌نجیب‌الله پس از [[انقلاب ثور]] و شکل‌گیری جمهوری دموکراتیک افغانستان، در زمان حاکمیت [[حفیظ‌الله امین]]، سفیر افغانستان در ایران شد.

در حکومت [[ببرک کارمل]] به عنوان رئیس [[خاد|خدمات امنیت دولتی]] برگزیده گردید و یکی از اعضای شاخهٔ [[حزب دموکراتیک خلق افغانستان]] بود.<ref name=":GG2-H-23">{{یادکرد وب|url=http://www.aljazeera.com/indepth/features/2012/06/2012618134838393817.html|title=رئیس جمهوررئیس‌جمهور اعدام شده افغانستان 'سرگذشت'|date=۲۲ ژوئن ۲۰۱۲|accessdate=۲۳ اوت ۲۰۱۲|publisher=aljazeera.com|last=لطیفی|first=علی‌محمد}}</ref><ref>[http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2016/09/160924_k02-najib-anniversary-factors-of-collapse-of-gov نجیب: سالگرد، عوامل فروپاشی، دولت] ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref> او تا ۶ مهر ۱۳۷۵ و سقوط کابل در آن دفتر اقامت داشت<ref name=":بریثویت">{{یادکرد کتاب|title=افغانسی: روس‌ها در افغانستان، ۱۹۷۹-۱۹۸۹۱۹۷۹–۱۹۸۹|author=بریثویت، رودریک|publisher=انتشارات هندواروپا|year=۲۰۰۷|isbn=978-1-60444-002-7|location=|page=[https://books.google.no/books?id=guQQKejG3qUC&pg=PA301 ۳۰۱]}}</ref> اما به‌دست هم تبارانش [[مجاهدین افغانستان|مجاهدین]]/[[طالبان]] با برادرش ژنرال احمدزی در ساعات اولیه صبح روز ۲۷ سپتامبر، از سازمان ملل ربوده شده و هر دو بعد از شکنجه روز بعد پیکر شان از ایستگاه ترافیکی آریانا به دار آویخته شد.<ref name=":GG2-H-23"/><ref>[http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2016/09/160924_k02-najib-anniversary-factors-of-collapse-of-gov نجیب قربانی تغییر سیاست خارجی روسیه شد؟]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref> او تا ۶ مهر ۱۳۷۵ و سقوط کابل در آن دفتر اقامت داشت<ref name=":بریثویت"/> تا آن‌که به‌دست تروریستان [[طالبان]] و به همراه برادرش ژنرال احمدزی در ساعات اولیه صبح روز ۲۷ سپتامبر، از سازمان ملل فرانسه ربودند هر دو آن‌ها را شکنجه کردند و روز بعد پیکر شان را از ایستگاه ترافیکی آریانا به دار آویختند.<ref>[http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2016/09/160927_zs_kabul_fall_taliban_20_anniversary آن روز «ورود طالبان به کابل» مهمترین خبر جهان بود]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref><ref>[http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2016/09/160920_zs_shoib_kabul_taliban_capture_anniversary کابلی‌ها روز اول «امارت اسلامی» را چگونه یافتند؟]، ''بی‌بی‌سی فارسی''</ref>

در دوران ریاست جمهوری وی، اتحاد جماهیر شوروی خروج نیروهای خود را از سال ۱۹۸۹ آغاز نمود و تا ۱۹۹۲ تمام نیروهای شوروی از خاک افغانستان بیرون شدند. سیاست وی مصالحه با احزاب جهادی برای رسیدن به یک تفاهم ملی بود و اگر احزاب مخالفت می‌کردند، ادامه جنگ بدون حضور نیروهای شوروی بود. هرچند با خروج [[اتحاد جماهیر شوروی]] کمک نظامی به دولت نجیب قطع شد اما شوروی‌ها با کمک‌های اقتصادی و اطلاعاتی از رژیم وی حمایت کردند در حالیکه [[پاکستان]] و [[ایالات متحده]] به حمایت خود از مجاهدین ادامه دادند. او در طول دوران تصدی خود سعی کرد با فاصله گرفتن از [[سوسیالیسم]] به نفع [[ملی‌گرایی پشتون|ناسیونالیسم افغانی]]، لغو [[نظام تک‌حزبی]] و اجازه ورود غیرکمونیست‌ها به دولت از طریق اصلاحات آشتی ملی، چهره جدیدی از رژیم خود را برای مردم معرفی کند. در قانون اساسی سال ۱۹۹۰ همه اشاره‌ها به [[کمونیسم]] حذف شد و [[اسلام]] دین رسمی اعلام گردید، تاجران تبعید شده نیز اجازه ورود به افغانستان گرفتند. به دلایل مختلف، چنین اصلاحاتی باید رژیم داکتر نجیب را از حمایت قابل توجهی برخوردار می‌کرد اما پس از [[کودتای اوت]] در [[مسکو]] و [[انحلال اتحاد جماهیر شوروی|فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی]] در دسامبر ۱۹۹۱، نجیب‌الله بدون همتای خارجی ماند. این امر، همراه با فروپاشی داخلی دولت وی به خصوص پیوستن ژنرال [[عبدالرشید دوستم]] به مجاهدین، منجر به استعفای وی در آوریل ۱۹۹۲، و ورود احزاب جهادی در عرصه قدرت افغانستان گردید.<ref>{{یادکرد وب|url=https://www.indiatoday.in/magazine/special-report/story/19870228-new-afghan-leaderships-national-reconciliation-policy-signals-welcome-changes-798608-1987-02-28|title=سیاست "آشتی ملی" رهبری جدید افغانستان از تغییرات استقبال می کندمی‌کند|website=ایندیا تودی}}</ref>

در سال ۲۰۱۷، حامیان محمد نجیب‌الله، [[حزب وطن دموکراتیک افغانستان|حزب وطن]] را به عنوان ادامه راه او ایجاد کردند.<ref name="afghanistan-analysts.org">{{یادکرد وب|url=https://www.afghanistan-analysts.org/the-ghost-of-najibullah-hezb-e-watan-announces-another-relaunch/|title=روح نجیب‌الله: حزب وطن از راه اندازی مجدد این حزب خبر می‌دهد - شبکه تحلیلگرا‌نتحلیلگران افغانستان|website=www.afghanistan-analysts.org|date=21 August 2017}}</ref>

نجیب‌الله در ۶ [[اوت]] ۱۹۴۷ در [[گردیز|شهر گردیز]]، مرکز [[ولایت پکتیا]] در [[پادشاهی افغانستان]] به دنیا آمد.<ref name="bri"/> دهکده‌ای که نیاکان او متعلق به آن بودند در بین شهرهای [[گردیز]] و «سید کَرَم» پکتیا قرار داشت.<ref>https://apnews.com/4f9ac85da580def74cfa647ef4439e13</ref> تبار او از طایفه احمدزی شاخه [[غلجائی]] قوم [[پشتون]] بود.<ref name="MNBIO">{{یادکرد کتاب | author =توکر، اسپینسر | page = [https://books.google.no/books?id=U05OvsOPeKMC&pg=PA874 874] | title = دائرةالمعارف جنگ‌های خاورمیانه: ایالات متحده در درگیری‌های خلیج فارس، افغانستان و عراق | volume = ۱ | publisher = ای‌بی‌سی-سی‌ال‌آی‌او | year = ۲۰۱۰ | isbn = 978-1-85109-947-4}}</ref>

وی در [[لیسه حبیبیه]] [[کابل]] و مدرسه سنت جوزف [[بارامولا]]ی [[هند]] تحصیل کرد. او در سال ۱۹۶۴ وارد [[دانشگاه کابل]] شد و در سال ۱۹۷۰ لیسانس جراحی پزشکی‌اش را به دست آورد. نجیب‌الله در ۲۸ سالگی در سال ۱۹۷۵ درجه دکترای پزشکی خود را بدست آورد. با این حال، او هرگز پزشکی نکرد و در سال ۱۹۶۵ که مصروف تحصیلات دانشگاهی بود، به جناح پرچم [[حزب دموکراتیک خلق افغانستان]] (ح.د.خ. ا) پیوست و تا سال ۱۹۷۳ همکار و محافظ نزدیک ببرک کارمل بود. او توانست در سال ۱۹۷۷ عضویت کمیته مرکزی ح.د.خ. ا را بدست آورد و در آوریل ۱۹۷۸، رسمارسماً وارد عرصه قدرت شده و از اعضای شورای انقلاب بود.<ref>جی. بروس آمستوتز (۱۹۸۶). ''افغانستان: پنج سال اول اشغال شوروی. ''دانشگاه دفاع ملی. ص. ۷۶. ؛ ''همچنان ببینید'' حفیظ‌الله عمادی (۲۰۰۵). ''فرهنگ و آداب و رسوم افغانستان.'' چاپ گرینوود. ص. ۴۶. {{ISBN|0-313-33089-1}}.</ref> پس از اینکه وی پله‌های ترقی را به سرعت در حزب پیمود، از طرف جناح خلق که قدرت را به دست داشتند، به عنوان سفیر افغانستان در ایران از مرکز دور ساخته شد و پس از مدتی کوتاهی به اروپا تبعید شد. او تا هنگام تهاجم شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹، در تبعید به سر می‌برد و با سر قدرت آمدت جناح پرچم به رهبری ببرک کارمل، دوباره به افغانستان برگشت.<ref name="bri"/>

نجیب‌الله از سوی قومش و همزبانانش ستوده می‌شود و از او با نام‌های «شهید نجیب‌الله» و «دکتر نجیب» یاد می‌کنند.<ref>[http://www.payamewatan.com/dr.najibullah/index-najib.htm سایت پیام وطن]</ref><ref>[http://www.payamewatan.com/12th-a.htm دوازدهمین سال شهادت دکتر نجیب‌الله]</ref> وی با خانم [[فتانه نجیب]] ازدواج کرد، خانم نجیب و فعلافعلاً به همراه سه دخترشان در کشور هند زندگی می‌کنند، وی استاد زبان و ادبیات فارسی است.

=== سفارت ایران؛ ۱۹۷۸-۱۹۸۰۱۹۷۸–۱۹۸۰ ===

پس از [[انقلاب ثور|کودتای هفت ثور]] ۱۳۵۷ خورشیدی، نجیب‌الله در سازمان‌های حزبی مشغول کار شد. در ماه ژوئیه ۱۹۷۸، او به عنوان سفیر به [[تهران]] اعزام گردید و پس از مدتی توسط [[نورمحمد تره‌کی]] و به دستور [[حفیظ‌الله امین]] به [[اروپا]] تبعید شد.

=== ریاست خاد؛ ۱۹۸۰-۱۹۸۵۱۹۸۰–۱۹۸۵ ===

در سال ۱۹۸۰، به دنبال لابی‌گری‌های شوروی که مهمترین آنها [[یوری آندروپوف]]، رئیس کاگ‌ب بود، نجیب‌الله به عنوان رئیس [[خاد]]، سازمان اطلاعاتی هم‌سطح [[ک‌گ‌ب]] [[جمهوری دموکراتیک افغانستان|دولت افغانستان]] منصوب شد<ref name="KHADap"/> و به درجه [[سرلشکر|دگر جنرالی]] ​​ارتقاارتقا یافت.<ref name="MNBIO"/> او در طول شش سال ریاست خاد دو تا چهار معاون تحت فرمان خود داشت که به نوبه خود مسئول ۱۲ بخش بودند. بر اساس شواهد، نجیب‌الله در زندگی خانوادگی و حرفه‌ای خود عالی عمل می‌کرد، او بیشتر از همه افرادی که در مناصب عالی جمهوری دموکراتیک افغانستان فعالیت داشت، خدمت کرده‌است.<ref name="KHADap">{{یادکرد کتاب | author = دورونسورو، گلیز | title = انقلاب بی پایان: افغانستان، ۱۹۷۹ تا کنون | publisher = انتشارات سی. هرست | year = ۲۰۰۵ | isbn = 978-1-85065-703-3 | page = [https://books.google.no/books?id=3DOuOSYR4PcC&pg=PA178 ۱۷۸] }}</ref> در ژوئن ۱۹۸۱، نجیب الله به همراه [[محمداسلم وطنجار]]، فرمانده سابق [[اردوی ملی افغانستان]] و [[وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی|وزیر ارتباطات]] وقت و [[سرلشکر|دگر جنرال]] [[محمد رفیع (نظامی)|محمد رفیع]]، [[وزارت دفاع افغانستان|وزیر دفاع]]، عضویت کمیته مرکزی حزب دموکراتیک خلق را کسب کردند.<ref>{{یادکرد کتاب |author1=وینر، ماریون |author2=بانوعزیزی، علی | title = سیاست تحول اجتماعی در افغانستان، ایران و پاکستان | publisher = انتشارات [[دانشگاه سیراکیوس]] | year = ۱۹۹۴ | isbn = 978-0-8156-2608-4 | page = [https://books.google.no/books?id=TmMJnaMVN6oC&pg=PA47 ۴۷] }}</ref> در زمان تصدی نجیب‌الله، پرسنل خاد از ۱۰ نفر به ۲۵٬۰۰۰ نفر و سپس ۳۰٬۰۰۰ نفر افزایش یافت.<ref>{{یادکرد کتاب |author1=کاکر، حسن |author2=کاکر، محد | title = افغانستان: حمله شوروی و واکنش افغانستان، ۱۹۷۹-۱۹۸۲۱۹۷۹–۱۹۸۲ | publisher = [[انتشارات دانشگاه کالیفرنیا]] | year = ۱۹۹۷ | isbn = 978-0-520-20893-3 | page = [https://books.google.no/books?id=QyTmFj5tUGsC&pg=PA156 ۱۵۶] }}</ref> کارمندان خاد از پردرآمدترین بروکرات‌های دولتی در افغانستان بودند و به همین دلیل تلقین سیاسی مقامات خاد در اولویت قرار داشت. در جریان کنفرانس ح.د.خ. ا، نجیب‌الله، در مورد برنامه تلقین مقامات خاد گفت: «یک سلاح در یک دست، یک کتاب در دست دیگر<ref>{{یادکرد کتاب | author = آمتسوتز، جی. بروس | title = افغانستان: پنج سال اول اشغال شوروی | publisher = انتشارات دیانا | year = ۱۹۹۴ | isbn = 0-7881-1111-6 | page = [https://archive.org/details/bub_gb_RUSNyMH1aFQC/page/n289 ۲۶۶] }}</ref>» فعالیت هایفعالیت‌های ضد شورشی که توسط خاد راه اندازی شد در زمان نجیب الله به اوج خود رسید.<ref name="MNPP">{{یادکرد کتاب | author = آمتسوتز، جی. بروس | title = افغانستان: گذشته و حالا | publisher = انتشارات دیانا | year = ۱۹۹۴ | isbn = 0-7881-1111-6 | page = [https://books.google.no/books?id=a0Mp1AHpp0gC&pg=PA152 ۱۵۲] }}</ref> نجیب‌الله مستقیماً به کا‌گ‌بکاگ‌ب گزارش می‌داد و بخش بزرگی از بودجه خاد توسط اتحاد جماهیر شوروی تامینتأمین می‌شد.<ref>{{یادکرد کتاب | author = گیرادیت، ادوارد | title = افغانستان: جنگ شوروی | publisher = تیلور و فرانسیس | year = ۱۹۸۵ | isbn = 978-0-7099-3802-6 | page = [https://books.google.no/books?id=1c0OAAAAQAAJ&pg=PA124 ۱۲۴] }}</ref>

همانطورهمان‌طور که زمان نشان می‌دهد، نجیب‌الله بسیار کارآمد بود و در دوران تصدی خود به عنوان رهبر خاد، هزاران نفر از شهروندان ضد کمونیست، مخالفان سیاسی و بنیادگراها را دستگیر، شکنجه و اعدام کردد.<ref name="MNBIO"/> به همین دلیل، خاد به بی‌رحمی خود مشهور شد. علاوه بر این، نجيبنجیب الله ریشه‌های سرقت، رشوه و فساد را در ابعاديابعادی كهکه قبلاً ديدهدیده نشده بود، از میان برداشت.<ref>{{یادکرد کتاب | author = بریث‌ورز، رودریک | title = افغانسی: روس‌ها در افغانستان، ۱۹۷۹–۱۹۸۹ | publisher = انتشارات هندواروپا | year = ۲۰۰۷ | isbn = 978-1-60444-002-7 | page = [https://books.google.no/books?id=guQQKejG3qUC&pg=PA275 ۲۷۵] }}</ref>

او در نوامبر ۱۹۸۵ به پست منشی عمومی حزب دموکراتیک خلق افغانستان منصوب شد.<ref>{{یادکرد کتاب | author = کالینویسکی، آرتیمی | title = خداحافظی دور و دراز: خروج اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان | publisher = [[انتشارات دانشگاه هاروارد]] | year = ۲۰۱۱ | isbn = 978-0-674-05866-8 | pages = [https://books.google.no/books?id=rf1Yg2SGLQgC&pg=PA96 ۹۶–۹۷] }}</ref> به قدرت رسیدن وی با تبدیل خاد از ریات به وزارتخانه، در ژانویه ۱۹۸۶ ثابت شد.<ref>{{یادکرد کتاب | author = دورونسورو، گلیز | title = انقلاب بی پایان: افغانستان، ۱۹۷۹ تا کنون | publisher = انتشارات سی هرست | year = ۲۰۰۵ | isbn = 978-1-85065-703-3 | page = [https://books.google.no/books?id=3DOuOSYR4PcC&pg=PA194 ۱۹۴] }}</ref> [[میخائیل گورباچف]] ​​بابا بدتر شدن اوضاع در افغانستان و جستجوی راه‌های خروج از آن خواستار استعفای ببرک کارمل از سمت دبیرکل حزب دموکراتیک خلق شد. این سوالسؤال که چه کسی جانشین کارمل می شودمی‌شود بحث‌های داغی بود اما گورباچف ​​ازاز نجیب‌الله حمایت کرد. [[یوری آندروپوف]]، [[دمیتری اوستینوف]] و بوریس پونوماروف همگی به نجیب‌الله فکر می‌کردند.<ref>{{یادکرد کتاب | author = کالینویسکی، آرتیمی | title = خداحافظی دور و دراز: خروج اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان | publisher = [[انتشارات دانشگاه هاروارد]] | year = ۲۰۱۱ | isbn = 978-0-674-05866-8 | page = [https://books.google.no/books?id=rf1Yg2SGLQgC&pg=PA95 ۹۵] }}</ref> مذاکرات دربارهدربارهٔ جانشینی کارمل از سال ۱۹۸۳ آغاز شده بود. با وجود این، نجیب‌الله تنها انتخاب شوروی نبود، یک گزارش جی‌آریو نشان می‌دهد که او یک [[ملی‌گرایی پشتون|ملی‌گرای پشتون]] است، موضعی که می‌تواند محبوبیت رژیم را بیشتر کاهش دهد. فرد مورد نظر جی‌آریو، [[اسدالله سروری]] رئیس سابق اگسا، پلیس مخفی قبل از خاد بود، که به عقیده آنها بهتر می‌توانست بین پشتون‌ها، تاجیک‌ها و هزاره‌ها توازن برقرار کند. یکی دیگر از نامزدهای مناسب [[عبدالقادر (نظامی)|عبدالقادر]] بود که رئیس [[انقلاب ثور]] بود.<ref>{{یادکرد کتاب | author = کالینویسکی، آرتیمی | title = خداحافظی دور و دراز: خروج اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان | publisher = [[انتشارات دانشگاه هاروارد]] | year = 2011 | isbn = 978-0-674-05866-8 | page = [https://books.google.no/books?id=rf1Yg2SGLQgC&pg=PA96 ۹۶] }}</ref> با این‌حال نجیب‌الله در ۴ مه ۱۹۸۶ در هجدهمین نشست ح.د.خ. ا جانشین ببرک کارمل، به عنوان دبیر کلدبیرکل حزب دموکراتیک خلق افغانستان شد اما کارمل همچنان پست خود را به عنوان رئیس هیئت شورای انقلاب حفظ کرد.<ref name="BYE">{{یادکرد کتاب | author = کالینویسکی، آرتیمی | title = خداحافظی دور و دراز: خروج اتحاد جماهیر شوروی از افغانستان | publisher = [[انتشارات دانشگاه هاروارد]] | year = 2011 | isbn = 978-0-674-05866-8 | page = [https://books.google.no/books?id=rf1Yg2SGLQgC&pg=PA97 ۹۷] }}</ref>

در ۱۵ مه نجیب‌الله خود را دبیرکل حزب دموکراتیک خلق، کارمل را به عنوان رئیس شورای انقلاب و [[سلطان‌علی کشتمند]] را به عنوان [[فهرست صدراعظم‌های افغانستان|رئیس شورای وزیران]] معرفی کرد.<ref>{{یادکرد کتاب | author = کلیمینتس، فرانک| title = مناقشه در افغانستان: دایرةالمعارف تاریخی | publisher = ای‌بی‌سی سی‌ال‌آی‌او | year = ۲۰۰۳ | isbn = 978-1-85109-402-8 | page = [https://books.google.no/books?id=bv4hzxpo424C&pg=PA303 ۳۰۳] }}</ref>

محمد نجیب الله در سال ۱۹۸۶ رئیس‌جمهور حکومت افغانستان شد و جانشین [[ببرک کارمل]] گردید. او به تدریج از اصول اصلی و خطوط مرامی حزب صرف نظر کرد و در قانون اساسی، در اساسنامه و مرامنامهٔ حزب تعدیلاتی به وجود آورد. نام حزب دموکراتیک خلق را به [[حزب وطن افغانستان|حزب وطن]] تبدیل کرد و به برنامه‌های سازمان ملل در مورد کناره‌گیری از قدرت، تشکیل حکومت موقت و حتی [[انتخابات]] آزاد موافقت نمود. وی یک لویه جرگه تشکیل داد که بیش از ۸۰۰ نفر در آن حضور داشت و در آن جرگه قانون اساسی نیز تغییر داده شد. داکتر نجیب در زمان پیشروی مجاهدین گنجینه باختر را که یکی از بزرگترین گنجینه هایگنجینه‌های تاریخ بشمار میرودمی‌رود را از موزه ملی به زیرزمین بانک مرکزی انتقال داد تا از غارت در امان بماند البته همینطورهمین‌طور شد و در زمان جنگ هایجنگ‌های داخلی از دست غارتگران در امان ماند تا بالاخره در زمان حامد کرزی از آن رونمایی شد.

نجیب‌الله سیاست‌های اقتصادی [[ببرک کارمل|کارمل]] را ادامه داد. افزایش روابط با بلوک شرق و اتحاد جماهیر شوروی همچنان ادامه داشت و تجارت دو جانبه هنوز برقرار بود. وی توسعه بخش خصوصی در صنعت را تشویق کرد. برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی و اجتماعی را که در ژانویه ۱۹۸۶ شروع شده‌بود تا مارس ۱۹۹۲، ادامه داد. با تطبیق این برنامه، رشد اقتصادی افغانستان که تا سال ۱۹۸۵ سالانه کمتر از ۲ بود، باید به ۲۵ درصد رسید؛ صنعت ۲۸ درصد، کشاورزی ۱۶ درصد، تجارت داخلی ۱۵۰ درصد و تجارت خارجی باید ۱۵ درصد رشد را در پی می‌داشت. همانطورهمان‌طور که از یک کشور در حال جنگ انتظار می‌رفت، هیچ یکهیچ‌یک از این اهداف برآورده نشد و اقتصاد افغانستان به رشد سالانه ۲ درصدی خود ادامه داد.<ref>{{یادکرد کتاب | title = بررسی منطقوی جهان: شرق دور و استرالیا در ۲۰۰۳ | publisher = روتلج | year = ۲۰۰۲ | isbn = 978-1-85743-133-9 | page = [https://books.google.no/books?id=e5Az1lGCJwQC&pg=PA83 ۸۳] }}</ref> قانون اساسی ۱۹۹۰ به بخش خصوصی توجه ویژه‌ای کرد. ماده ۲۰ دربارهدربارهٔ تأسیس شرکت‌های خصوصی بود و ماده ۲۵ سرمایه گذاری‌هایسرمایه‌گذاری‌های خارجی را در بخش خصوصی تشویق می‌کرد.<ref name="IslamicState"/>

در سپتامبر ۱۹۸۶ نجیب‌الله کمیسیون آشتی ملی (NCC) را تأسیس کرد. هدف این کمیسیون برقرای ارتباط دوجانبه میان حامیان [[انقلاب ثور]] و مخالفان آن، در یک مرحله جدید بود. در پایان سال ۱۹۸۶، نجیب‌الله خواستار آتش‌بس شش‌ماهه و شروع گفتگوها برای رسیدن به یک تفاهم ملی‌شد، این بخش مرحله دوم او در سیاست آشتی ملی به شماربه‌شمار می‌رفت. در صورتی‌که این مذاکرات ثمربخش واقع می‌شد، برای پایان انحصار قدرت حزب دموکراتیک خلق، یک دولت ائتلافی تشکیل می‌شد اما این برنامه شکست خورد، درعوض دولت توانست مجاهدان سرخورده را به عنوان شبه نظامیان دولتی به خدمت بگیرد.<ref name="MNPP"/> از جهات مختلف، آشتی ملی باعث شد تا رژیم داکتر نجیب حمایت بیشتری از شهروندان کشور را بدست آورد و نیروهای دفاعی او تثبیت شود.<ref>{{یادکرد کتاب | author = آمستوتز جی. بروس | title = افغانستان: گذشته و اکنون | publisher = انتشارات دیانا | year = ۱۹۹۴ | isbn = 0-7881-1111-6 | page = [https://books.google.no/books?id=a0Mp1AHpp0gC&pg=PA153 ۱۵۳] }}</ref>

در سپتامبر ۱۹۸۶ قانون اساسی جدیدی نوشته شد که در ۲۹ نوامبر ۱۹۸۷ به تصویب رسید.<ref name="IslamicState">{{یادکرد کتاب | author = اوتو، جان مایکل | title = شرع شامل: مرور تطبیقی بر سیستم‌های حقوقی دوازده کشور مسلمان در گذشته و حال| publisher = انتشارات دانشگاه آمستردام | year = ۲۰۱۰ | isbn = 978-90-8728-057-4 | page = [https://books.google.no/books?id=8ep7cX3ma0sC&pg=PA289 ۲۸۹] }}</ref> این قانون اساسی با لغو حق وتوی مطلق رئیس‌جمهور، اختیارات رئیس دولت را تضعیف کرد. به گفته نجیب‌الله، دلیل این حرکت نیاز به تقسیم قدرت واقعی بود. در ۱۳ جولایژوئیه ۱۹۸۷ نام رسمی افغانستان از جمهوری دموکراتیک افغانستان به جمهوری افغانستان تغییر یافت و در ژوئن ۱۹۸۸ اعضای شورای انقلاب که توسط رهبری حزب انتخاب می‌شد، جایگزین مجمع ملی شد و مردم می‌توانستند اعضا را انتخاب کنند. موضع سوسیالیستی حزب دموکراتیک خلق حتی بیشتر از گذشته تکذیب شد و در سال ۱۹۸۹ وزیر آموزش عالی شروع به کار بر سر "«شوروی زدایی"» از دانشگاه‌ها کرد. در سال ۱۹۹۰ حتی یکی از اعضای حزب اعلام کرد که همه اعضای حزب دموکراتیک خلق مسلمان هستند و سیاست مارکسیسم کنار گذاشته شده‌است. بخش‌های زیادی از انحصار اقتصادی دولت افغانستان نیز شکسته شد که بیشتر از هرگونه اعتقاد ایدئولوژیکی، به وضعیت تنگاتنگ مربوط می‌شد. [[عبدالحکیم میثاق]]، شهردار کابل، حتی اظهار داشت که قاچاقچیان کالاهای مسروقه تا زمانی که کالاهای آنها به بازار داده شود، تحت پیگرد قانونی قرار نخواهند گرفت. یولی ورونسف، به دستور گورباچف​​،گورباچف، توانست با رهبری ح.د.خ. ا توافق کند که پست‌های وزیر برنامه‌ریزی، شورای وزیران، وزارت‌های دفاع، امنیت دولتی، ارتباطات، مالیه، ریاست بانک‌ها و دیوان عالی کشور توسط دولت ارائه شود. حزب دموکراتیک خلق هنوز می‌توانست معاونان وزیر، والی‌های ولایات را بدون تاییدتأیید شوروی تغییر و تبدیل کند، و اکثریت خود را در بوروکراسی دولتی حفظ کند.<ref>{{یادکرد کتاب| author = گوئیستوزو، آنتونیو | title = جنگ، سیاست و جامعه در افغانستان، ۱۹۷۸–۱۹۹۲ | publisher =انتشارات سی. هرست | year = ۲۰۰۰ | isbn = 978-1-85065-396-7 | pages = [https://books.google.no/books?id=Hz5NzJtg48kC&pg=PA155 ۱۵۵] و [https://books.google.no/books?id=Hz5NzJtg48kC&pg=PA156 ۱۵۶] }}</ref>

انتخابات سال ۱۹۸۷ برگزار شد و نجیب‌الله نیز قانون تشکیل احزاب دیگر و فراهم آوردن [[پارلمان افغانستان]] با دو مجلس، سنا و مجلس نمایندگان ([[ولسی جرگه]])، و رئیس جمهوررئیس‌جمهور که به طوربه‌طور غیرمستقیم برای یک دوره ۷ ساله انتخاب شود را صادر کرد.<ref>{{یادکرد کتاب | title = بررسی‌های منطقوی جهان: شرق دور و استرالیا ۲۰۰۳ | publisher = روتلج | year = ۲۰۰۲ | isbn = 978-1-85743-133-9 | page = [https://books.google.no/books?id=e5Az1lGCJwQC&pg=PA65 ۶۵] }}</ref> احزاب سیاسی جدید باید با استعمار، امپریالیسم، استعمار نو، صهیونیسم، تبعیض نژادی، آپارتاید و فاشیسم مخالفت کنند. نجیب‌الله اظهار داشت که تنها، بخش افراطی اپوزیسیون نمی تواندنمی‌تواند به دولت ائتلافی برنامه ریزیبرنامه‌ریزی شده بپیوندد. هیچ حزبی مجبور نبود که سیاست یا ایدئولوژی حزب دموکراتیک خلق را به اشتراک بگذارد و نمی توانندنمی‌توانند با پیوند بین افغانستان و اتحاد جماهیر شوروی مخالفت کنند. انتخابات پارلمانی در سال ۱۹۸۸ برگزار شد. حزب دموکراتیک خلق ۴۶ کرسی را در مجلس نمایندگان به دست آورد و دولت را با حمایت جبهه ملی، که ۴۵ کرسی به دست آورد و احزاب چپ گراچپ‌گرا که به تازگی به رسمیت شناخته شده بودند، ۲۴ کرسی را تحت کنترل خود درآوردند. اگرچه انتخابات توسط مجاهدین تحریم شد، اما دولت ۵۰ کرسی از ۲۳۴ کرسی مجلس نمایندگان و همچنین تعداد کمی از کرسی‌های مجلس سنا را خالی گذاشت، به این امید که چریکی‌ها به مبارزه مسلحانه خود پایان دهند و در دولت سهیم شوند. تنها حزب مخالف مسلح که با دولت صلح کرد حزب‌الله بود، یک حزب کوچک شیعه که نباید با حزب بزرگتر در ایران یا سازمان لبنان اشتباه گرفته شود.<ref>{{cite book | author = گوئیستوزو، آنتونیو | title = جنگ، سیاست و جامعه در افغانستان، ۱۹۷۸–۱۹۹۲ | publisher =انتشارات سی. هرست | year = ۲۰۰۰ | isbn = 978-1-85065-396-7 | page = [https://books.google.no/books?id=Hz5NzJtg48kC&pg=PA161 ۱۶۱] }}</ref>

چندین شخصیت روشنفکر مخالف یا موافق رژیم که پیشنهاد نجیب‌الله را جدی گرفته بودند، با وضع شدن وضعیت اظطرار در ۱۸ فوریه ۱۹۸۹، چهار روز پس از خروج اتحاد جماهیر، امیدهای شان با خاک یکسان شد. تنها در ماه فوریه ۱۷۰۰ روشنفکر بازداشت شدند و تا نوامبر ۱۹۹۱ دولت همچنان بر آزادی بیان نظارت و محدودیت وضع می‌کرد. مشکل دیگر این بود که اعضای حزب سیاست او را نیز جدی گرفتند، نجیب‌الله اظهار داشت که اکثر اعضای حزب احساس "«وحشت و بدبینی"» می کنندمی‌کنند. در دومین کنفرانس حزب، اکثریت اعضا، شاید تا ۶۰ درصد، سوسیالیست‌های رادیکال بودند. به گفته مشاوران اتحاد جماهیر شوروی (در سال ۱۹۸۷)، بحثی تلخی در درون حزب بین کسانی که طرفدار اسلامی شدن حزب بودند و کسانی که می خواستندمی‌خواستند از دستاوردهای انقلاب ثور دفاع کنند، آغاز شده بود. مخالفت با سیاست آشتی ملی وی در سراسر حزب، به ویژه از طرف کارملیست ها،کارملیست‌ها، روبرو شد. بسیاری از مردم از تخصیص منابع دولتی کمی که دولت افغانستان در اختیار داشت، حمایت نمی کردندنمی‌کردند. از سوی دیگر، چندین عضو در حال اعلام شعارهای ضد شوروی بودند زیرا برنامه آشتی ملی را متهم می کردندمی‌کردند که اتحاد جماهیر شوروی از آن حمایت کرده و آن را توسعه می دهدمی‌دهد.<ref>{{یادکرد کتاب | author = گوئیستوزو، آنتونیو | title = جنگ، سیاست و جامعه در افغانستان، ۱۹۷۸–۱۹۹۲ | publisher =انتشارات سی. هرست | year = ۲۰۰۰ | isbn = 978-1-85065-396-7 | page = [https://books.google.no/books?id=Hz5NzJtg48kC&pg=PA156 ۱۵۶] }}</ref> نجیب‌الله به مخالفان بین حزبی اطمینان داد که از دستاوردهای حزب دست نخواهد کشید: {{نقل قول| انقلاب ثور، آن را حفظ کنید، انحصار حزب دموکرات خلق را بر قدرت رها نکنید، یا بروید و با ملاهای مرتجع همکاری کنید.<ref>{{یادکرد کتاب | author = گوئیستوزو، آنتونیو | title = جنگ، سیاست و جامعه در افغانستان، ۱۹۷۸–۱۹۹۲ | publisher =انتشارات سی. هرست | year = ۲۰۰۰ | isbn = 978-1-85065-396-7 | page = [https://books.google.no/books?id=Hz5NzJtg48kC&pg=PA157 ۱۵۷]}}</ref>}}

زمانی که طالبان وارد شهر کابل شدند، احمدشاه مسعود دو بار به نجیب‌الله پیشنهاد ترک کشور را داده بود. او هر دو بار پیشنهاد را با این اندیشه که طالبان از جان او خواهند گذشت، رد کرد. ژنرال اسحاق توخی، دستیار نجیب‌الله که یک روز پیش از مرگ او همراهش بود، بیان کرد: نشسته بودیم که سه نفر با صورتی پوشیده و ناشناس که ما نمیشناختیمنمی‌شناختیم و کدام دست خطیخطی، ،امضایی وامضایی یا مدرکی نداشتتد که ثابت کنند افراد احمدشاه مسعود و یا کدام حزب دیگری است نزد او (اسحاق توخی) و دکتر نجیب‌الله برای ترک کابل آمدند، آن‌ها به ما گفتند که ما از طرف احمد شاه مسعود آمدیم و خواهشمندیم که با ما به خارج از کابل بیائید اما چون ما آنها را نمیشناختیمنمی‌شناختیم این پیشنهاد را رد کردیم. دکتر نجیب‌الله در صبحگاه نخستین روز ورود طالبان به کابل در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۱۹۹۶ از مرکز سازمان ملل در کابل بازداشت کردند و به‌همراه برادرش شاهپور احمدزی شکنجه و به شکل وحشتناکی کشته شدند طالبان اجساد آن‌ها در چهارراه آریانا در نزدیکی ارگ ریاست جمهوری افغانستان آویزان کرده و به تمسخر انداختند اجساد دکتر محمد نجیب‌الله و برادرش توسط مردمان قبیله‌ای از تیرهای چراغ برق پایین شد و به شهر گردیز در ولایت پکتیا انتقال پیدا کرد.{{مدرک}}

یک روز قبل از ورود طالبان به شهر کابل چند نفر با صورتی پوشیده و ناشناس به نزد ما آمدند و به ما گفتند که ما از طرف قسیم فهیم و احمد شاه مسعود آمدیم ما در حال ترک کابل هستیم لطفالطفاً شما هم با ما بیائید. دکتر صاحب گفتند که اولا من شما را نمیشناسمنمی‌شناسم هویت شما معلوم نیست من اینجا پناهنده سیاسی هستم قبلاقبلاً مقام ریاست جمهوری ره داشتم باز اگه آنها میخواستن خواهش بکنن خودشان می آمدن باز چه تضمین داره که من از محوطه ساز ملل بیرون بیایم با شما بروم و از کجا معلوم که مصونیت من در خطر نیفتاده. ژنرال اسحاق توخی رئیس دفتر دکتر نجیب در یک مصاحبه قتل وی را چنین عنوان میکندمی‌کند: حوالی ساعت ١۱ بود چند نفر مسلح آمدند در مورد ما از نگهبانان سازمان ملل سوالسؤال کردند نگهبانان نیز اطلاعات ما را به ایشان دادند و آنها رفتند حدود یک ساعت بعد آمدند داخل نگهبانان آنها را اجازه ندادند اما آنها با سلاحی که داشتند به زور وارد شدند. به دکتر صاحب گفتند که شما باید با ما بیائید دکتر نجیب قبول نکرد آنها گفتند اگر نیایید ما مجبوریم تو را به زور ببریم. داکتر نجیب الله یک روز قبل از قتلش حدود ساعت چهارنیم یا پنج عصر با خانم شان (فتانه نجیب) در دهلی تلفنی صحبت نمودند خانم فتانه گفتگو با دکتر نجیب را چنین اعلام میکندمی‌کند: دکتر صاحب بسیار با روحیه بود و زیاد در مورد طالبان صحبت نمی کردنمی‌کرد و لب همواره در صحبت هایصحبت‌های خویش میگفتمی‌گفت: آرزو دارم که مردم افغانستان و ملت افغانستان و کسانی که در راس دولت هستند به این نتیجه برسد که همین سیاست مصالحه تنها راه بیرون رفت ازین بحران است.{{مدرک}}

در مصاحبه ١٢۱۲ میزان ١٣٧٥۱۳۷۵ کتکلارک نماینده بی بی سیبی‌بی‌سی همراه ملا محمد ربانی رئیس وزرای دولت طالبان که انجام گرفت,گرفت، ملا محمد ربانی گفت که ما داکتر نجیب را نکشتیم ولی کسی که کشته از او دفاع میکنیممی‌کنیم طالبان در پلچرخی بودند و داکتر نجیب در کابل کشته شده بود طالبان وقتیکه آمدن مرده داکتر نجیب را دیدند گرفتند و آنرا آویزان کردیم تا مردم بترسند.{{مدرک}}

اکثر فعالان و تحلیل گران مسائل سیاسی قتل داکتر نجیب را بخاطر امضا نکردن معاهده خط دیورند میدانندمی‌دانند.{{مدرک}}