میتانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی ویرایش 32562187 از 95.195.40.186 (بحث)
برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
Araz989 (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۹:
}}
'''تمدن میتانی''' یکی از تمدن‌های باستانی [[هوری‌ها|هورانی]] در [[غرب]] [[ایران]] و [[شمال]] [[میانرودان]]<ref>[http://www.cappuccinomag.comiranology/001163.shtml]{{پیوند مرده|date=اکتبر ۲۰۱۹ |bot=InternetArchiveBot}}</ref><ref name="irantarikh.com">http://irantarikh.com/tarikh/iranzamin01.pdf</ref>
و جنوب آناتولی بوده‌اند. میتانی‌ها که مردمانی با [[زبان هوری]]،<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.allaboutturkey.com/hatti.htm#hurri Hatti and Hurrian civilization - All About Turkey<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> زبانی غیر سامی و غیر [[زبان‌های هندواروپایی|هندواروپایی]]<ref name=ToolAutoGenRef1/> در [[شمال]] [[میانرودان]] بودند، توسط طبقه‌ای از اشراف با ریشهٔ نامشخص متحد گشته و قدرت خود را در جنوب ترکیه و شمال [[سوریه]] و [[عراق]] امروزی در هزارهٔ دوم پیش از میلاد مسیح گسترش دادند.<ref>Fortson, Benjamin W. (2004). Indo-European Language and Culture: an Introduction. Malden: Blackwell. {{ISBN|1-4051-0316-7|en}}.</ref>
 
خاندان شاهی میتانی بعد از [[کاسی‌ها]] که [[بابل (دولت‌شهر)|بابل]] را گشوده و در سده‌های ۱۲ تا ۱۵ پیش از میلاد در فهرست خدایان میتانی، نام چهار خدا ([[میترا]]، [[ورونا (ایزد)|ورونا]]، [[ایندرا]]، [[نستیا]]) ذکر شده که اسم‌های قدیمی دارند و در [[ریگ ودا]] هم ذکر شده‌است.<ref>ایران باستان. پی.آر.اس. موری. شهرام جلیلیان. ۱۳۸۰ ص. ۳۷</ref>
 
== کتیبه‌های میتانی ==
آنها با شاهانی [[هیتی‌ها|هیتی]] و دیگر حکمرانان زمان خود روابط و پیمان‌ها داشتند. در دژنیشت [[بغازکوی]] متعلق به [[هیتی‌ها]] و نیز در میان مدارک بازیافته در [[نامه‌های عمارنه]] اشارات فراوان راجع به شاهان میتانی آمده‌است. [[سنگ‌نبشته میتانی|سنگ‌نبشتهٔ معروف میتانی]] که در زمان نگارش آن به سال ۱۳۱۷ پیش از میلاد می‌رسد مربوط به پیمان‌نامه‌ای است که میان شاه میتانی و شاه [[هیتی]] بسته‌شده و در آن [[بغ]]ان آریایی چون گواهان نیایش شده‌اند. ایزدانی که در این سنگ‌نبشته از آنان یاد شده، عبارتند از [[ایندرا]]، [[ورونا (ایزد)|ورونا]]، [[مهر (ایزد)|مهر]]، و [[ناسیته]]. وبا معلوموجود می‌داردهندوآریایی که شاهزادگان و آزادگان میتانی بابودن این کهخدایان، زبان ومردم برخیعادی از، رسم‌هایمشخصا بابلیزبان راهوری پذیرفتهبوده، بودندکه هم‌چناننه ایزدانهندواروپایی آریاییاست نیاکانو خودنه را نیایش می‌کردندسامی.<ref>{{یادکرد سنگکتاب|عنوان=Roux, نبشتهٔGeorges میتانی،(1966). بازماندهAncient ازIraq. سدهٔPenguin چهاردهمBooks. پیشp. از234.}}</ref> میلاد،شباهت باستانی‌ترینهای سند مکتوب زبان‌های هند و ایرانی است وبرخی از لحاظ [[زبان‌شناسی]]نام تاریخیها و نیزاصطلاحات از لحاظ تاریخ مهاجرت تیره‌های آریاییمیتانی به آسیایزبانهای میانههند و ایرانآریایی ونشان هندمی اهمیت بیش از اندازه دارد. مجموعهٔ قراین حاکی از این استدهد که میتانی‌ها قبیله‌ای از اقوام آریایی بودند که پیش از جدایی هندیانهند و ایرانیانآریاییان ازخود آنان جدا شده و به [[میانرودان]] آمده ورا در آنجاجریان سلسلهٔگسترش شاهیهندو بنیانآریایی افکنده‌اند.<refبر name="irantarikh.com"/><ref>دینجمعیت ایرانی،هوری صتحمیل ۱۳۹</ref> دولت میتانی توسط دولت [[هیتی]] نابود شدکردند.<ref>{{یادکرد وبCite journal|urldate=http://www.cappuccinomag.com/iranology/001163.shtml 2021-04-19|title=cappuccinomag.com<!--Journal عنوانof تصحیحthe شدهAmerican توسط ربات -->Oriental Society|accessdate=۱۵ نوامبر ۲۰۰۶ |archiveurlurl=https://weben.archivewikipedia.org/webw/20061114220212/http://wwwindex.cappuccinomag.com/iranology/001163.shtml php?title=Journal_of_the_American_Oriental_Society&oldid=1018639035|archivedatejournal=۱۴ نوامبر ۲۰۰۶ Wikipedia|dead-urllanguage=yesen}}</ref> مردمان میتانی با مشارکت اقوام دیگر پادشاهی [[اورارتو]] را بنیان نهادند.
 
در کاوش های اخیر (2017) در جنوب ترکیه ، در خرابه های یک معبد، آثار آیینی و مهر استوانه ای میتانی پیدا شده است که مربوط به 1760-1610 قبل از میلاد است و قدیمی ترین آثار یافت شده از دوره ی میتانی میباشند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Ay, Eyyüp|تاریخ=2021|نشانی=https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1309737|عنوان=A Hurrian-Mitanni Temple in Müslümantepe in The Upper Tigris and New Findings}}</ref>
 
در قرن سیزدهم قبل از میلاد ، هجوم هیتی ها از سمت غرب و آشوریان از جنوب ، به امپراتوری میتانی پایان داد و این امپراتوری بین دو قدرت فاتح تقسیم شد.
[[پرونده:Mitanni map.png|بندانگشتی|Left|300px|تمدن میتانی]]
[[پرونده:Karte Mittani.png|چپ|بندانگشتی|300px|تمدن میتانی]]