دانشگاه: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Reza Amper (بحث | مشارکتها) خنثیسازی ویرایش 32720830 از 91.133.220.120 (بحث) |
ویژگی پیوندهای پیشنهادی: ۹ پیوند افزوده شد. برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه وظیفه تازهوارد پیشنهادی: افزودن پیوند |
||
خط ۲:
[[پرونده:Laurentius de Voltolina 001.jpg|بندانگشتی|250px|یک دانشگاه در نیمه دوم قرن چهاردهم میلادی]]
'''دانشگاه''' یا '''پوهنتون''' (گهگاه در [[فارسی افغانستان]] واژه دخیل از [[پشتو]]) در سطوح علمی گوناگون ([[کاردانی]]، [[کارشناسی]]، [[کارشناسی ارشد]] و [[دکترا]]) و رشتههای مختلف [[مدرک دانشگاهی]] ارائه مینماید.
گفته میشود که قدیمیترین نهادی که به دانشگاههای امروزی شباهت بیشتری داشت، حدود شش و نیم سده پس از برپایی آکادمی [[افلاطون]] (که در باغ آکادامه و دره آکادموس [[آتن]] گشایش یافت) فعالیت میکرد. نظام دانشگاهی مدرن ریشه در دانشگاه [[قرون وسطی|قرون وسطا]]<nowiki/>ی اروپایی دارد که برای اولین بار در کشور [[ایتالیا]] ایجاد شد.<ref>{{cite journal | last1 = Haskins | first1 = Charles H. | year = 1898 | title = The Life of Medieval Students as Illustrated by their Letters | url = | journal = The American Historical Review | volume = 3 | issue = 2| pages = 203–229 | doi=10.2307/1832500| jstor = 1832500}}</ref>
خط ۳۱:
در [[مالی]] (غرب [[آفریقا]]) دانشگاه اسلامی سنکور (در سال ۹۸۹) تأسیس شد ولی فاقد مدیریت مرکزی بود؛ در واقع این دانشگاه از مجموعهای از دانشکدههای مستقل تشکیل شده بود که هر یک توسط یک اندیشمند یا استاد اداره میشدند. کلاسها در فضای باز مساجد یا اماکن خصوصی تشکیل میشدند. موضوعات اصلی تدریس عبارت بودند از [[قرآن]]، مطالعات اسلامی، حقوق و ادبیات.
درکنار آنها دروس پزشکی و جراحی، نجوم، ریاضیات، فیزیک، شیمی، فلسفه، زبان و [[زبانشناسی]]، جغرافیا، تاریخ و هنر هم ارائه میشد. دانشجویان در کنار درس، زمانی را هم به آموزش اخلاق و بازرگانی اختصاص میدادند. اماکن تجاری مدرسه دورههایی را در مورد تجارت، قالیبافی، کشاورزی، ماهیگیری، بنایی، کفاشی، خیاطی و [[دریانوردی]] ارائه میکردند. گفته میشود که آزادی فکری دانشگاههای غربی تحت تأثیر دانشگاههایی مانند سنکور و قرطبه (اسپانیای مسلمان) بودهاست.
حفظ قرآن و آموزش [[زبان عربی]] برای دانشجویان الزامی بود. زبان رسمی تدریس در دانشگاه و همچنین زبان بازرگانی تیمبوکتو زبان عربی بود. به جز تعداد کمی دست نوشته به زبانهای سونگای و دیگر زبانهای غیر عربی، تمام ۷۰۰۰۰ نسخه باقیمانده از آن عصر به زبان عربی هستند. (بنیاد الفرقان در [[لندن]] یک فهرست ۵ جلدی از این آثار منتشر کرده که در کتابخانه احمد بابا موجود است)
دانشجویان این دانشگاه نیز همچون سایر دانشگاههای اسلامی از سراسر دنیا پذیرش میشدند. در حدود قرن ۱۲ بود که این دانشگاه ۲۵۰۰۰ دانشجو را در شهری ۱۰۰۰۰۰ نفری در خود جای داده بود. این دانشگاه به خاطر استانداردهای بالا و سختگیری در پذیرش دانشجو مشهور بود.
=== دانشگاههای مدرن دوران نخست ===
در [[دوران مدرن نخستین]] (از حدود اواخر سده پانزدهم تا ۱۸۰۰ میلادی) دانشگاههای اروپا شاهد حجم عظیمی از رشد، تولید و تحقیق نوآورانه بودند. در پایان قرون وسطی، حدود ۴۰۰ سال پس از تأسیس نخستین دانشگاه اروپایی، بیست و نه دانشگاه در سرتاسر اروپا وجود داشت. در سده پانزدهم بیست و هشت دانشگاه جدید تأسیس شدند و بین سالهای ۱۵۰۰ تا ۱۶۲۵ هجده دانشگاه دیگر تأسیس شدند.<ref>Grendler, P. F. (2004). The universities of the Renaissance and Reformation. Renaissance Quarterly, 57, pp. 1-3.</ref> این سرعت رشد تا پایان سده ۱۸ام ادامه داشت و در پایان سده ۱۸ام ۱۴۳ دانشگاه در اروپا وجود داشتند و بیشترین تراکم دانشگاه مربوط بود به کشورهای امپراتوری آلمان، کشورهای ایتالیایی، فرانسه و [[اسپانیا]] بود.
رشد دانشگاهها الزاماً یک رشد یکنواخت نبود و سده ۱۷ام پر از رویدادهایی بود که تأثیر منفی در تکثیر دانشگاهها گذاشت. جنگهای مختلف به ویژه [[جنگ سیساله]] فضای دانشگاه را در دورههای مختلف در اروپا برهم زد. جنگ، طاعون، گرسنگی، شاهکُشی و تغییر در قدرت و ساختار مذهبی اغلب تأثیرات منفی بر جوامعی داشتند که از دانشگاه حمایت میکردند.
خط ۵۷:
هر چند سیاستهای متغیر یا استانداردهای فرهنگی و اقتصادی در نواحی جغرافیایی گوناگون سبب ایجاد عدم توازن شدید بین دانشگاههای گوناگون جهان و حتی دانشگاههای یک کشور شدهاست، اما معمولاً دانشگاههای هر جامعه در میان موسسات پژوهشی و آموزشی پیشرو آن جامعه قرار دارند.
اغلب دانشگاهها در کنار ارائه دروس علوم طبیعی، مهندسی، معماری، پزشکی، مدیریت ورزش، [[علوم اجتماعی]]، حقوق یا علوم انسانی، امکانات رفاهی خاصی را مانند غذا خوری، بانک، مراکز تایپ و چاپ، مراکز شغلی و بوفهها را برای دانشجویان خود فراهم میآورند. به علاوه بیشتر دانشگاههای بزرگ [[کتابخانه]]، مراکز ورزشی، رستوران، باغ گیاهشناسی، [[رصدخانه|رصد خانه]] ستارهشناسی، [[بیمارستان]] دانشگاهی و کلینیک، آزمایشگاههای رایانه، آزمایشگاههای علمی و [[مرکز رشد|مراکز رشد]] بازرگانی ویژهٔ خود را دارند.
== دانشگاههای سراسر جهان ==
خط ۷۶:
== کاربردهای محاورهای ==
واژه «دانشگاه» از نظر کلامی ممکن است به یک مرحله در زندگی فرد اطلاق شود: «وقتی دانشگاه میرفتم…»؛ در ایالات متحده و ایرلند اغلب از واژه «کالج» به جای دانشگاه استفاده میشود: «وقتی کالج میرفتم…». (برای اطلاعات بیشتر به مقاله کالج، تفاوت کاربرد در آمریکا و [[بریتانیا]] مراجعه کنید)
در [[استرالیا]] و نیوزلند واژه دانشگاه را به اختصار «یونی» (uni) میگویند که اخیراً در میان جوانان بریتانیایی هم متداول شدهاست. در نیوزلند و آفریقای جنوبی نیز از لفظ «ورسیتی» (varsiry) استفاده میشود که در قرن ۱۹ در انگلستان رایج بودهاست.
امروزه در ایالات متحده عموماً از واژه «دانشگاه» برای اشاره به موسسهای استفاده میشود که از چند دانشکده برخوردار است و طیف گستردهای از مدارک تحصیلی عالی را به دانشجویان میدهد (حتی اگر فاقد برنامههای تحصیلی در مقطع دکترا باشد) و موسسات کوچکتر که مدارک کارشناسی و کاردانی اعطا میکنند، «کالج» نامیده میشوند. (به [[کالجهای عمومی]] مراجعه کنید). با این وجود برخی دانشگاههای قدیمی تر آمریکا مانند [[بوستون کالج]]، [[دارتموث کالج]] و [[کالج ویلیام و مری]] بنا به دلایل تاریخی لفظ کالج را بر روی نام خود حفظ کردهاند، اگر چه مدارک دانشگاهی عالی متعددی اعطا میکنند.
|